معیار تشخیص آیات متشابه در قرآن کریم و تعیین حدود و تعداد آنها، و همچنین روش تفسیر این گونه آیات، از مباحث مهم تفسیری و همچنین علوم قرآنی به شمار می رود؛ تا آنجا که از دیر باز دانشمندان و قرآن پژوهان رساله ها و کتب متنوعی در این خصوص به رشته تحریر در آورده اند. یکی از بزرگترین عالمانی که به تبیین آیات متشابه قران کریم پرداخته است، ابوالحسن محمد بن حسین بن موسی(359ـ406ه.ق) ملقب به سید رضی(ره) م...

این پژوهش با نگاهی قرآنی به نهضت عاشورا بر آن شده که پس از بیان اجمالی نقش اهل بیت در قرآن و بیان کوتاهی از شخصیت قرآنی امام حسین× به عنوان قافله سالارنهضت، با دو رویکرد کلی و جزئی نهضت عاشورا را در قرآن کریم پی جوئی کند. لذا ابتداءاَ با نگاهی کلی در قصه حضرت موسی× عاشورا را می جوید. در این بحث بین هجرت موسی× و هجرت حسین×، خوف معصومانه موسی× و حسین× و مدین موسی× و مکه حسین× نگاهی مقارن دارد، که ...

تفسیر «من وحی القرآن» اثر گرانسنگ سید محمد حسین فضل الله است. این تفسیر در قالب تفسیر ترتیبی و در 24 مجلد به زیور طبع آراسته شده است. در این تفسیر، سه روش تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر روایی و تفسیر عقلی مورد بهره‌برداری نویسنده قرار گرفته و دو روش تفسیر علمی و تفسیر حرفی مردود خوانده شده است. برخی ویژگی­ های مهم این تفسیر عبارت‌اند از: پرهیز از ورود به مباحث غیر تفسیری، گزیده‌گویی، فایده‌گرایی، پی...

این نوشتار شیوه تفسیری «من وحی القرآن» اثر علامه سید محمد حسین فضل الله را به کاوش نشسته است. اثبات اجتماعی و اجتهادی بودن تفسیر «من وحی القرآن» از رهگذر معنا‌شناختی واژگان «ایحاء»، «استیحاء» و «حرکیه» که در شناخت شاخصه‌های این کتاب نقشی بس اساسی دارند، در آغاز پژوهش آمده است. یادکرد دیدگاه علامه در اسلوب بیانی قرآن و نتیجه‌ای که این موضوع در رویکرد تفسیر قرآن به قرآن وی ایفا کرده است و نیز ارا...

یکی از ادله ای که فلاسفه مسلمان در اثبات وجود خداوند اقامه کرده اند و عنوان آن ظاهرأ برای اولین بار توسط بوعلی به کاربرده شده ‘ برهان صدیقین است . استدلال بوعلی امروزه تحت عنوان برهان امکان و وجوب شناخته می شود. اما چند قرن پس از وی ‘ فیلسوف نامدار دیگر ‘ ملاصدرای شیرازی ‘ با تأسیس مبادی تازه فلسفی ‘ صورت دیگری از برهان صدیقین ارائه کرد . مرحوم علامه سید محمد حسین طباطبایی ‘ به تعبیر برخی از ش...

اعتقادات اسلامی در اشعار استاد سید محمد حسین بهجت تبریزی (شهریار) موج می¬زند و چه قبل از انقلاب اسلامی و چه بعد از آن اشعاری توسط این شاعر بزرگ معاصر سروده شده که برخی از ابیات آن ترجمان آیه¬ای از کلام الله مجید، حدیثی از پیامبر اکرم(ص) یا ائمۀ معصومین (ع) و یا روایتی از آن بزرگواران است که این نشانگر پشتوانۀ علمی شهریار در مطالعات اسلامی می¬باشد. ضمناً عشق شهریار به پیامبر اکرم ( ص) و اهل بیت (...

چکیده علامه سید محمد حسین فضل الله از جمله مفسران معاصر محسوب می­شود که با هدف ارائه‌ اصول کلی حاکم بر نظام اجتماعی اسلام، با شیوه­ای تحلیلی و اجتهادی، آیات قرآنی را پردازش نموده است. این مقاله به بررسی موضوع «شورا» به عنوان یکی از ظرفیت­های نظام اجتماعی قرآنی از منظر علامه فضل الله پرداخته است. مهمترین یافته­های این مطالعه از رهگذر استخراج  جایگاه، کارکرد و مختصات شورا در اندیشه علامه فضل ا...

مجتبی مینوی (1282-1355) از چهره­های شاخص فرهنگی کشور، برآیند دو پایگاه «حوزۀ کلاسیک مدرسی» و «نهاد تحقیقی و دانشگاهی» است. مطالعات گستردۀ او در تاریخ و ادب و فرهنگ و متون سبب گردید تا با عنوان منتقدی برجسته شناخته شود. یکی از حوزه­های مطالعه و تحقیق او در متن، مربوط به «تصوّف و عرفان» است. نوشته­های او در باب آزادی، تسامح، عبرت آموزی از تاریخ و مانند آن، بر ناظر بودن دیدگاه او در عرفان و تصوّف صح...

چکیده در مقاله حاضر، با استفاده از نظریه جان اف هات در کتاب «علم و دین: از تعارض تا گفت‌وگو» رابطه میان دین اسلام و توسعه در آراء اندیشمندان دینی بررسی شده است. به طوری که رویکرد تعارض میان دین و توسعه در اندیشه سید حسین نصر، رویکرد تمایز در آراء مصطفی ملکیان و رویکرد تکمیل در نوشته‌های علی شریعتی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در پژوهش حاضر تلاش کردیم با بهره‌گیری از قوت‌ها...