بحث از زیبایی و مصادیق آن موضوعی است که همواره در طی تاریخ به آن پرداخته شده و در متون عرفانی، فلسفی، روان شناسی، ادبیات، و غیره از آن سخن رانده اند. زیبایی امری نسبی است و هرکس تعریفی از آن دارد. فلاسفه ای چون افلاطون، ارسطو، هگل، کروچه، و دیگران هرکدام تعریفی از زیبایی داشته اند. گروهی زیبایی را نه در صورت، که در درون پدیده ها جست وجو می کنند و شهود را گامی در درک زیبایی های هستی می دانند. سپ...

یکی از مفاهیم قابل طرح در هر گفتمانی، مفهوم ارزش و فراارزش است. فراارزش شرایط بروز و ظهور ارزش­های دیگر را تعیین می­کند و ارزش­های دیگر گفتمان در سایة آن شکل می­گیرند و جهت دار می شوند. در این تحقیق تلاش می­کنیم با روش تحلیلی و رویکرد نشانه- معناشناسی، تعامل و تقابل نظام­های ارزشی گفتمان در داستان نبرد رستم و سهراب، فرایند شکل­گیری فراارزش «قدرت و شهرت» و نقش شرایط احساسی و عاطفی در ایجاد گسست ...

نُرترُپ فرای از منتقدان ادبی اسطوره گراست که به ادبیات به دید صور نوعی می نگرد. فرای در کتاب تحلیل نقد در تبیین نظریۀ «میتوس تراژدی»، به بررسی صور نوعی، ساختار، شخصیت ها و مراحل تراژدی می پردازد. در شاهنامه، دو داستان سهراب و فرود از بن مایه های قوی تراژیک برخوردارند. با توجه به مسائلی از قبیل صور نوعی، ساختار، شخصیت ها و مراحل تراژیک این دو اثر، می توان آنها را در کنار بزرگ ترین تراژدی های جهان ...

ادبیات تطبیقی از دهۀ هفتاد میلادی بر اساس نظریات رنه ولک و هنری رماک پا به عرصۀ جدید مطالعات بینا رشته ای نهاد. مطالعۀ ارتباط بین ادبیات و هنر، مانند ادبیات و نقاشی، یکی از عرصه هایی است که توجه پژوهشگران ادبیات تطبیقی را در چند دهۀ اخیر به خود جلب کرده است. در این نوشتار کوشیده ایم با بررسی شعر و نقاشی سهراب سپهری، ارتباط بین ادبیات و هنر را روشن کنیم. آنچه در این پژوهش بینارشته ای تحلیل می شو...

در جهان بینی ایرانی با دو عالم ویژه، یعنی عالم نور و ظلمت، روبه رو هستیم. این دو عالم برگرفته از تعالیم ارزش مند زردشت در تقسیم جهان به دو بخش تحت سلطة اهورا و اهریمن است. اندیشه ای که با نفوذ در باورها و مکتب ها ماندگاری خود را تضمین کرده است. در شعر سهراب سپهری بازتاب این دو عالم را به وضوح مشاهده می کنیم. سهراب برای به تصویر کشیدن عالم نور که، برخلاف عالم ظلمت یا دنیا، عالمی انتزاعی است از د...

ویلیام جونز یکی از کسانی بود که در کمپانی هند شرقی به تحقیق و ترجمه آثار ادبی پارسی پرداخت و از بررسی متن و واژگان شاهنامه به شباهت زبان های هندواروپایی پی برد. جیمز اتکینسون از کالج فورت ویلیام در کلکته در سال 1814 م. ترجمه خود را از داستان رستم و سهراب منتشر ساخت. ماتیو آرنولد (1822- 1888 م.) منظومه پرآوازه ی خود را به داستان رستم و سهراب اختصاص داد. آرنولد به دوم مقوله اقتباس از شاهنامه و تع...

کاربرد اسطوره یکی از مولفه های مهم رمان مدرن و پست مدرن به شمار می رود. نویسندگان این داستان ها می کوشند تا از قدرت اسطوره که غالباً در تقابل با تاریخ گرایی محض عصر روشن گری است، برای تلطیف و تعادل افق اندیشه های انسان گرفتار جزمیت سود جویند. اما چنین نویسندگانی در رمان هایشان صرفاً به تقلید و باز روایی اساطیر گذشته نمی پردازند، بلکه از آن ها الهام می گیرند، دگرگونشان می کنند، با اساطیر دیگر درمی...

گریز به جهان آرمانی در مواجهه با سختیهای زندگی واقعی حسی شناخته شده در وجود آدمی است که از دیرباز به عرصۀ ادبیات راه یافته است. یکی از درونمایه­های اصلی در آثار سهراب سپهری و نازک الملائکه که از طلایه­داران شعر فارسی و عربی در دوران معاصر به شمار می­آیند، همین درونمایۀ قدیم است. این دو در ترسیم جهان مطلوب خود از دو خاستگاه مشترک فکری بهره برد­اند که وجه مشترک آنها، نگرش استعلاییِ مبتنی بر گذر از...

آرمانشهر یا نیک شهر و دنیای وارونه آن یعنی پاد آرمانشهر یا آنچه گاه از آن با عنوان پلید شهر و دوزخ شهر نام می­برند همواره به عنوان یکی از دغدغه‌های صاحبان خرد و اندیشه و خاصه ادیبان و شاعران بوده و حضوری پررنگ در متون ادبی داشته است. نگارندگان در این مقاله به بررسی دو مفهوم آرمانشهر و پاد آرمانشهر در شعر دو تن از شاعران نوپرداز معاصر، سهراب سپهری و طاهره صفارزاده پرداخته‌اند. به این منظور ابتدا...

در جهان‌بینی ایرانی با دو عالم ویژه، یعنی عالم نور و ظلمت، روبه‌رو هستیم. این دو عالم برگرفته از تعالیم ارزش‌مند زردشت در تقسیم جهان به دو بخش تحت سلطة اهورا و اهریمن است. اندیشه‌ای که با نفوذ در باورها و مکتب‌ها ماندگاری خود را تضمین کرده است. در شعر سهراب سپهری بازتاب این دو عالم را به‌وضوح مشاهده می‌کنیم. سهراب برای به تصویر‌کشیدن عالم نور که، برخلاف عالم ظلمت یا دنیا، عالمی انتزاعی است از د...