محمدعابد جابری برای یافتن راه کاری به منظور برون رفت از فضای فکری مسدود عربی ـ اسلامی به تحلیل «سنت» و «گذشته» آن روی آورد و با نگرشی تاریخی و ساختارمند و در چهارچوب عقلانیت انتقادی سه نظام فکری بیانی، عرفانی، و برهانی را در ساختار آن تشخیص داد. روش شناسی تاریخ گرایانه و ساختارگرایانه به فکر وی سمت و سویی داده است که ضمن ساختارشکنی در تحلیل فضای فکری عربی ـ اسلامی، ساختارهایی را نیز بر آن تحمیل...

در این نوشتار ابعادی از بومی‏سازی مبنایی مورد بحث قرار می گیرد. رابطه و سرگذشت متفاوت علم و دین در جهان غرب و جهان غیر غرب بررسی می شود و ضمن اذعان به اینکه تنها راهنمای موثق برای دستیابی به حقیقت، روشهای حسی، مشاهده-ای و پوزیتیویستی نمی باشد، بلکه معرفت وحیانی، رویای صادقه و جز آن نیز می تواند راههای دیگری باشد. معرفت وحیاتی می تواند مجموعه ای از قوانین عام اجتماعی را بیان کند و یا به ترسیم چش...

نظریه امامت و ولایت مبتنی بر آیات قرآن و احادیث نبوی و علوی و ولوی است که با نگاه درون دینی قابل دسترسی و اثبات است و یک ضرورت عقلانی- معرفتی و به منزله استمرار نبوت و رسالت است که با رویکردی «برون دینی» قابل تبیین و دفاع معقول و منطقی و مبرهن است و همچنین یکی از ضروریات «فطرت» و باطن شریعت است. لذا امامت و ولایت نظریه ای قدسی، اصلی و کلامی است نه عرفی، فرعی و فقهی، هرچند که دارای ساحت های اعتق...

خداوند در حیات فردی و اجتماعی انسان، سنت های گوناگونی دارد و برای امور مختلف، ضابطه و قانون ویژه ای قرار داده است و روش خاصی را اعمال می کند. کارهای او در آفرینش و تدابیرش در امور عالم بیهوده و بی حساب نیست. سنت و روش او در خلق و تدبیر اجتماع بر اساس قانون و اسبابی ویژه است. شؤون گوناگون زندگی اجتماعی انسان، شکل های گوناگون حکومت، معیشت، آداب و رسوم، روابط متغیر، جنگ، صلح، خوشبختی و بدبختی در ا...

درآغاز سال۲۰۲۰ میلادی،پاندمی ویروس کرونا متاثر از سرایت ویروس از راه تنفس انسان به انسان،شبکه ارتباطات انسانی را با محدودیت ودولت ها را برای حفظ جان شهروندانشان در یک «وضعیت استثنایی» قرارداد. از این رو پژوهشگر،«چگونگی اثرگذاری هستی شناسی حکمرانی دولت بر سیاست گذاری سلامت برای کنترل پاندمی ها» را با رویکرد انتقادی و روش «توصیفی-تحلیلی» مبتنی بر هشت اندیشه برابری طلبی ،سودمندگرایی ، لیبرالیسم ،ش...

نصرحامد ابوزید با دل سپردگی به نظریات زبان شناسی و هرمنوتیکی، بر آن است تا با تأویل متجددانة قرآن، الفتی میان سنت و تجدد برقرار سازد. وی روش خود را یگانه روش فهم قرآن می داند که طی آن، قرآن مطابق با اوضاع زمانۀ خود تفسیر می شود. در این رویکرد برخی از آیات صرفاً شاهدی تاریخی و محکوم به فراموشی، برخی با قابلیت تأویل مجازی، و برخی نیز متونی با قابلیت توسعه اند. در این مقاله نظریات وی در باب وحی، اح...

چکیده: هدف این پژوهش، تبیین بنیادین رابطه ی فلسفه - جامعه - سیاست با یکدیگر از طریق بررسی بنیادین مبانی فلسفی و جامعه شناختی اندیشه ی یورگن هابرماس و هانس گئورگ گادامر در زمینه ی اشتراک و اختلاف نظرهای ایشان در باب تعریف، جایگاه و کارکرد علم هرمنوتیک می باشد. هدف از این تبیین، آن است که نشان داده شود با نظر به شرایط کنونی جامعه ی جهانی و نیز وضعیت پیچیده ی فعلی جامعه ی ایران، و همچنین اهمیت و ...

رشد و تکامل تاریخ نگاری در اسلام مرهون تلاش و جدیت مورخان در مناطق مختلف اسلامی بود و در این میان تاریخ نگاران عراقی نقش مهم هم در مراحل شکل گیری تاریخ نگاری و هم تکامل شیوه های آن داشتند. ابومخنف ازدی یکی از بزرگترین مورخان عراق در قرن دوم هجری است او از موقعیت برتر قبیله ازد و خاندان مخنف بهره ور بود و با اهتمام فراوان و واقع نگری به ثبت و ضبط رویدادهای تاریخی بخصوص درباره عراقیان و شیعیان و ...

سنت، حضور غیر قابل انکاری در اندیشه روشنفکری ایران داشته است. مرجعیت سنت و بحث انگیز بودن آن، ناشی از موقعیت برجسته و تأثیرگذار آن در جوامعی است که دارای تاریخ کهن، اندیشه های سرشار و تمدن آفرین بوده است. هر چند قاعده روشنفکری اقتضا می­ کرد که روشنفکر ایرانی با وجهه انتقادی اندیشی، سنت را به عنوان یکی از مؤلفه های تأثیرگذار در هویت بخشی ایرانی، سیاست و قدرت، مورد مداقه، نقد و بررسی قرار دهد و ب...

چکیده  این مقاله شامل ملاحظاتی انتقادی در مورد دیدگاهِ رایجی است که مدعی است، از طریق در نظر گرفتن شکافی عمیق بین علم سنتی و نوین می تواند تبیینی از توسعه نیافتگی ارایه دهد. این ملاحظات انتقادی شامل روان شناسی گرایی، معضلات تاریخ نگاری، تلقی پوزیتیویستی از علم و التزام آن به نوعی تکنوکراسی است. در این مقاله به بررسی این مسأله که چگونه ترکیبی از این معضلات موجب ارایه ی یک تبیین نامناسب و ناموجه ...