نوشتار حاضر کتاب جستارهایی دربارة مناسبات شهر و شهرنشینی در دورة سلجوقیان را از دو منظر ایجابی و سلبی نقد می‌کند. تکوین نسبی ساختار اقتصادی ـ اجتماعی شهرها در عهد سلجوقی و کارکردهای به‌‌سامان‌تری که در این عهد پیدا کردند از وجوه ممتاز تاریخ ایران این عهد است که کتاب مذکور را از اهمیت و قابلیت نقد برخوردار می‌سازد. در عهد سلجوقیان زمینه‌های تثبیت و نهادینگی ساختار حیات شهری در ایران فراهم ‌شد و ...

سفر، بن مایه بسیاری از متون ادبی است که به دلیل ماهیّت آشنایی زدایانه اش از اهمّیتی خاص در نگرش ادبی برخوردار است. از نخستین سفرنامه در ایران؛ یعنی سفرنامه ناصرخسرو تا امروز، این نوع ادبی به گونه-های مختلف روایت شده است؛ از روایت ساده گزارشی تا روایت پست مدرن. آنچه در این نوشتار بر آن تأکید می شود، سرشت روایی سفرنامه ها و جایگاه مؤثّر آنها در داستان نویسی ایران است؛ گاه همچون سفرنامه ناصرخسرو، نثر...

رمانتیسیسم از پیچیده‌ترین و گسترده‌ترین مکتب‌های ادبی جهان است که به عنوان پدیده‌ای انقلابی، در اواخر قرن هجدهم در برابر سنت نئوکلاسیسیسم برآمد. تا به حال تعریف روشن و دقیقی از مکتب رمانتیک به دلیل ماهیت متضاد آن ارائه نشده است. این مکتب در زمانه‌ا‌ی طوفانی‌ ظهور کرد که تحولات مهمّ علمی، اجتماعی و سیاسی تمام اروپا را فراگرفته بود. تحولاتی همچون: انقلاب امریکا، انقلاب کبیر فرانسه، انقلاب صنعتی ان...

سفرنامه ها یکی از مهم ترین اسناد تاریخی و مردم شناسی در حوزه مطالعات فرهنگی-تاریخی یک ملت است. از میان سفرنامه های عصرفتحعلیشاه سفرنامه جیمز موریه و میرزا ابوالحسن خان ایلچی حایز اهمیت است. تحلیل وتطبیق محتوای متون این دو سفرنامه روشنگر نگاه از بیرون ودرون محسوب می شود. باتوجه به اقامت نه چندان طولانی موریه در ایران، وی نتوانسته کاملاً از لایه های بیرونی رفتار مردم ایران به ورای کنش ها توجه کند....

کیکاوس میرزا نویسندة این سفرنامه، فرزند فتحعلی شاه است و چنانکه در تذکرة خاوری از وی به عنوان سی و دومین فرزند ذکور فتحعلی شاه یاد شده (متولد ۱۲۲۲ق.) و نوشته است: برادر صُلبی و بطنی نواب کیقباد میرزاست... مدتی مدید در عهد صاحبقران رشید به نیابت آن مستورة معظمه [صبیة محترمة ابراهیم خلیل خان جوانشیر، حاکم قراباغ که وی را تربیت کرده بود] به حکومت دارالایمان قم رسید و بی‌شائبة اغراق، از حُسن تد...

یکی از موضوعاتی که در حوزه علو م اجتماعی مورد توجه محققان قرار میگیرد تفاوت سطح توسعه یافتگی کشورهاست و تحقیق های متنوعی در این حوزه انجام شده است. در این رساله مجموعه مطالعات توسعه در چهار گروه مطالعات مبتنی بر "دلایل مستقیم توسعه"، "دلایل بنیادین توسعه" و "اقتصادسیاسی توسعه" و "نظم اجتماعی" طبقه بندی شده اند. براساس رهیافت نظم اجتماعی، تجربه توسعه درایران از انقلاب مشروطه به بعد مطالعه شده ...

فرهنگ عامه به شناخت عادات، رسوم، حکایت­ها، باورها، سرودها، مثل­ها و گفتار شفاهی مردم می­پردازد و امروزه در حوزه­های مختلف علوم انسانی، ازجمله جامعه­شناسی و شاخه­های آن، تاریخ، روان­شناسی، ادبیات، هنر و حتی ادیان بررسی می­شود. ادبیات در مفهوم خاص و در شاخه­های مختلف، سرشار از عناصر فولکلور است و توجه ویژه به آن در حوزه مطالعات میان­رشته­ای، نگرشی نو است. سفرنامه نوعی گزارش است که سفرنامه­نویس در...

نوشتار حاضر به طرح این مساله می پردازد که با کاربست رویکرد تاریخ فرهنگی چه حوزه های موضوعی و معرفتی در بررسی منابع سفرنامه نویسی دوره قاجاریه، امکانِ طرح می یابد؟ آثار این خوانش بر خلق معانی جدید در پژوهش تاریخی چیست؟ در ارزیابی نقّادانه ی متون سفرنامه خارجی مشخص است که علی رغم برخی خلاء ها، دربردارنده ی رویکرد مردم شناختی، انسان شناسی فرهنگی به جامعه، فرهنگ و تاریخ ایران از یک سو، و طرح این مسائ...