یکی از راه های درک گزاره های تاریخی شناخت دقیق گفتمانی است که این گزاره ها در آن تولید شده اند؛ به تعبیر بهتر، فهم گزاره ها در افق تاریخی آن ها.از مشهورترین گزاره های تاریخی ای که همواره معنای آن ها محل مناقشه بوده است، حدیث ها درباره ی تفسیر به رأی است. این مقاله، در ابتداف دیدگاه علامه طباطبایی را درباره ی تفسیر به رأی بررسی می کند، سپس با خوانشی تاریخی از مفهوم تفسیر به رأی، که با واکاوی گف...

جغرافیای تاریخی شیعه یکی از موضوعات مورد توجه در سال های اخیر است که ویژگی و امتیاز  خاص این بُعد از مباحث اجتماعی- تاریخی، توجه به جغرافیای اقشار مختلف شیعه همزمان با پرداختن به سیر تحولات تاریخی این مهم می‌باشد. بررسی این موضوع از آن نظر حایز اهمیت است که از جایگاه و موقعیت اجتماعی شیعیان در جهان اسلام و تأثیرات آن بر تحوّلات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی عالم اسلامی شناختی بهتر و دقیق‏تر در اختیار ...

چکیده از جمله پدیده های مخرب که از دیرباز فعالیت های بشری را تحت تاثیر قرار داده، پدیده زمین لغزش است. در بین مطالعات مربوط به زمین¬لغزش ها، کمتر کسی به تأثیر مخرب آن ها بر استقرارهای انسانی تأکید کرده و تاکنون ویژگی ها، مشخصات، عوامل رخداد و مخاطرات این پدیده که در لایه های باستانی یک استقرار انسانی به وقوع پیوسته باشد، مورد مطالعه قرار نگرفته است. پژوهش حاضر با تلفیق داده¬های باستان شناختی ح...

در محور تاریخی و بافت کهن شهر یزد، آثاری وجود دارند که کم تر شناخته شده است. پاره ای، باوجود ثبت در فهرست آثار ملی، مطالعه ی درخور و شایسته ای در رابطه با آن ها صورت نگرفته است. یکی از این آثار، مسجدی است که پیش تَر با نام های «خانی ها» و «آقایی ها» معروف بوده و هم اینک، نام آن «شیخی ها» است. این اثر، در محله ی «وقت و ساعت» واقع شده است؛ باوجود این که، شهر یزد توسط معماران و پژوهشگران مهمی بازدی...

شرف الدین حسن حکیم شفائی اصفهانی شاعر،عارف و پزشک مقتدر و توانای قرن ده ـ یازدهم هجری است. زندگی وی همزمان با حکومت پادشاهان صفوی بویژه شاه عباس اول بوده است وی یکی از بنیانگذاران سبک «هندی ـ اصفهانی» یا سبک دوره صفویه است که به روایت صاحب عالم آرا ملقب به ملک الشعرا و ممتاز ایران شد. دیوان او دربردارنده 12000بیت در قالب قصیده، غزل، قطعه، ترکیب بند و رباعی است که 1060 غزل در این میان جلوه می کن...

مسأله خاستگاه اِسناد حدیث و تاریخ‌گذاری آن در طی یک سده گذشته از مباحث مهم میان دانشمندان مسلمان و حدیث‌پژوهان غربی بوده است. در این باره، هر دو دسته غالباً با استناد به گفته ای از محمد بن سیرین(110ق) که در آن آغاز اسناد دهی برای حدیث به سبب وقوع یک فتنه دانسته شده است، تاریخ‌گذاری های متفاوتی را ارائه نموده اند. محدّثان اهل‌سنت، فتنه مورد نظر را قتل خلیفه سوم در سال 35 ق دانسته و زمان آغاز به‌کار...

مُهرنبوّت از جمله معجزه‌های حضرت محمد (ص) به شمار می آید که بیش از همه مورد توجه عارفان قرار گرفته است. اصلی‌ترین مسأله این مقاله بررسی شرح‌ها و تفاسیر عارفان مسلمان از این مُهر و پیوند آن با مهمترین مضامین عرفانی در طول دو سنّت عرفانی اوّل و دوّم است. با نگاهی به نحوه توجه صوفیه متقدم از جمله حلّاج (د: 309 ق) به این مُهر دیده می شود که در ابتدا شرح و تفسیر ظاهر این مُهر نزد آنان مطرح است و با ظهور ابن ...

شهر تهران واقعیتی نو برخاسته از ناحیه موسوم به دشت ری در سایه جنوبی رشته کوه‌های البرز میانی است. به‌دلیل اهمیت امروزی شهر تهران به عنوان پایتخت در یک و نیم سده اخیر ایران، مبدأ شهر تهران بیشتر به لحاظ تاریخی مورد توجه صاحب‌نظران بوده است تا ملاحظات جغرافیایی و ژئومورفولوژی و مبدأ جغرافیایی و طبیعی آن. لازم است به جای رجوع به احاله تاریخیhistorical) reductionism) برای مطالعه وضعیت توسعه اراض...