این پژوهش در چارچوب نظریه فاز و دامنه بیان چندگانه برنامه کمینه‌گرا و مبتنی بر اصل «حفظ ترتیب» سازه‌های جمله فاکس و پزتسکی (2005) و نیز با استناد به قاعده تکیه ساختاری (کهنمویی­پور 2004) اشکال متنوع توالی فعل و موضوع­های آن را که تابع محدودیت­هایی نظام­مند است در جملات خارج از بافت دارای افعال گذرا و ناگذر تبیین می­کند. این محدودیت­ها متأثر از ساخت نحوی و ساخت واجی متناظر با آن است. شواهد زبان ...

پژوهش حاضر به مطالعه چگونگی فرایند پردازش فعل در زبان فارسی به هنگام درک شنیداری جمله می پردازد.سؤال اصلی پژوهش این است که آیا پیچیدگی بازنمودی فعل فارسی در واژگان بر مدت زمان پردازش آن به هنگام درک شنیداری جمله مؤثر است یا خیر.مفهوم پیچیدگی واژگانی افعال بر مبنای اطلاعات ساختاری(نحوی) و واژگانی (معنایی) موجود در مدخل واژگانی افعال تعریف شده است.ابزار مورد استفاده در این تحقیق تکلیف تصمیم گیری ...

ساخت موضوعـی بـه فهرست موضوع هـای یک محمـول اطلاق می شود. مثلاً، فعل «خورد» دو موضوع و فعل «داد» سه موضوع در ساخت موضوعی خود دارد. معمولاً ساخت موضوعی افعال پس از افزوده شدن یک وند اشتقاقی به آنها تغییر می کند، به گونه ای که ساخت موضوعی مشتق حاصله با ساخت موضوعی کلمۀ پایه متفاوت است. در مقالة حاضر، ساخت موضوعی مشتقات فعلی زبان فارسی و تأثیر وند افزایی بر ساخت موضوعی کلمة پایه را مطالعه می کنیم. چ...

پژوهش حاضر به مطالعه چگونگی فرایند پردازش فعل در زبان فارسی به هنگام درک شنیداری جمله می‌پردازد.سؤال اصلی پژوهش این است که آیا پیچیدگی بازنمودی فعل فارسی در واژگان بر مدت زمان پردازش آن به هنگام درک شنیداری جمله مؤثر است یا خیر.مفهوم پیچیدگی واژگانی افعال بر مبنای اطلاعات ساختاری(نحوی) و واژگانی (معنایی) موجود در مدخل واژگانی افعال تعریف شده است.ابزار مورد استفاده در این تحقیق تکلیف تصمیم‌گیری ...

در این رساله به بررسی افعال فارسی و دسته بندی آن ها را از لحاظ ساخت موضوعی در چارچوب دستور ساخت گروهی پرداخته ایم. روش مورد استفاده در این تحقیق روشی پیکره بنیاد است؛ بدین صورت که تعداد دو هزار فعل فارسی از میان افعال موجود در دسته بندی سنتی احمدی گیوی انتخاب شدند تا از لحاظ ساخت موضوعی مورد مطالعه قرار گیرند. سپس تعداد هشت هزار جمله به عنوان داده های مثال از پایگاه دادگان زبان فارسی و سایت های...

هدف از نگارش این مقاله توصیف ساخت موضوعی اسم فعل‌ها در چارچوب دستور واژی- نقشی می‌باشد.نگارندگان در این مقاله به بررسی چگونگی نمود نقش‌های معنایی یک فعل در ساخت نحوی اسم فعل مشتق از آن فعل که حاصل فرایند اسم‌سازی هستند، می‌پردازند.تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که اصول انطباق در دستور واژی- نقشی به خوبی پیش‌بینی می‌کند که در زبان‌ فارسی نقش معنایی عامل در اسم فعل‌های متعددی به صورت نقش نحوی متممی و ...

مقاله حاضر به بررسی «تحلیل گذرایی افعال زیرشمول فعل گفتن بر اساس نظریه پیش نمونه» می پردازد. تاکنون «گذرایی» از جنبه های مختلفی بررسی شده و یکی از موضوع های مطرح در مطالعات دستوریان و زبان شناسان بوده است.  یکی از دلایل اهمیت بررسی ساخت گذرا اینست که گذرایی در همه زبان ها وجود دارد و جزء جهانی های زبانی محسوب می شود.  هرچند در زبان فارسی این ساخت از دیدگاه های مختلفی بررسی شده است ولی با این وج...

در این مقاله ساخت فعلی خاصی در گویش هورامی (پاوه ای) مورد بررسی قرار می گیرد که در این جستار ساخت استمراری-تأکیدی نامیده می شود و از پیوند نحوی افعال مضارع اخباری، ماضی استمراری و ماضی ساده با مصدر سازندة این افعال تشکیل می شود. ‎‎‏‏‏بروز برخی تبعات نحوی مترتب بر تشکیل این ساخت ها را (نظیر عدم امکان حضور مفعول صریح به صورت گروه اسمی آشکار در ساخت های متعدی غیرکنایی و نیز استفاده از نظام واژه بس...

چامسکی[1] (1995) به پیروی از لارسن[2] (1988، 1990) تحلیل پوسته ای گروه فعلی[3] را در خصوص چگونگی اشتقاق نحوی ساخت های فعلی چند متممی مطرح کرده است. بر اساس این تحلیل، ترکیب سازه ای گروه فعلی از: (الف) گروه فعلی هسته ای درونی[4] با هسته فعل واژگانی[5] و (ب) گروه فعلی پوسته ای بیرونی[6] با هسته فعل سبک انتزاعی[7] و تعبیری سببی[8] یا عامل گری[9] تشکیل می شود. در این مقاله شیوه اشتقاق نحوی برخی از ...

ظرفیت کلیدی ترین مفهوم در دستور وابستگی است. از میان مقوله های واژگانی گوناگون، فعل ها دارای کلیدی ترین نقش در نحو و معنای جمله طبق دستور وابستگی هستند. فعل مرکزیت جمله را در دستور وابستگی بر عهده داشته و معنای اصلی جمله را در درون خود نهان می کند. در این مقاله با بررسی روش های مختلف استخراج بی ناظر ظرفیت فعل در زبان فارسی، مسائلی پیرامون یافتن فعل در متون زبانی و ابهامات موجود در شناخت ظرفیت ف...