سرزمین گسترده ی آسیای مرکزی دارای ویژگی های خاص جغرافیایی است که باعث بروز نوع خاصی از معیشت در کنار ساکنان آن شده است. از مجموع متون کلاسیک چنین بر می آید که فلات ها و کوه پایه های آسیای مرکزی در سده های باستان، مامن کوچ روهایی بوده که از طریق پرورش احشام و کشاورزی، روزگار می گذراندند. فلات های وسیع این ناحیه همواره به سبب نقش کوچ روهای باستانی در پرورش احشام و هم چنین تأثیری که در مقاطع مهمی ...

فعل در زبان­های ایرانی باستان بر مبنای زمان، نمود، شخص، شمار و دو جهتِ اکتیو و میانه بررسی می شود. بنابر دیدگاه رایج، جهت میانه وسیلۀ تبدیل ریشه­های گذرا به ناگذر است. این دیدگاه با مشاهدۀ ریشه­هایی فعلی شکل گرفته است که در جهت اکتیو، گذرا و در جهت میانه ناگذر هستند، در حالی که  بررسی دقیق­تر متون بازمانده از زبان­های باستانی ایران،  ویژگی­های دیگری را آشکار می­کند که اعتبار نظریۀ فوق را به چالش...

یافتن وجوه مشترک میان اسطوره های اقوام هم ریشه، امری بدیهی است. این مقاله اسطورۀ آرش را از ادبیات باستانی ایران با فیلوکتتس از ادبیات باستانی یونان مقایسه می کند. براساس این اسطوره ها، قهرمان هر دو داستان با پرتاب تیری، به دو جنگ فرسایشی نسبتاً طولانی مدت در برابر دشمنانشان پایان می بخشند؛ بدین معنی تا زمانی که تیر و کمان آرش به کار نمی افتد، جنگ و گریز بی فرجام دوازده سالۀ ایران و توران به سردا...

چکیده هدف از نگارش این مقاله بررسی اشتقاق دو واژۀ ایرانی میانه، یکی از زبان فارسی میانه و دیگری از زبان سغدی می‌باشد. برای واژۀ فارسی میانۀ madrm تاکنون اشتقاقی ارائه نشده و اشتقاق پیشتر ارائه شده برای واژۀ سغدی mazn نیز مورد تردید نگارندۀ این مقاله می‌باشد. با بررسی متن‌‌های حاوی این دو واژه و در نظر گرفتن فرایند‌های واجی در دو زبان فارسی میانه و سغدی برای هر یک از این دو واژه اشتقاقی پیشنه...

هدف از این تحقیق، بررسی و توصیف نظام آوایی گویش جوشقان قالی است. این گویش یکی از گویش های مناطق مرکزی ایران است و تاکنون پژوهش مستقلی دربارۀ آن انجام نشده است. تحقیق حاضر که اولین بررسی نظام مند دربارۀ گویش جوشقان قالی است، نظام آوایی این گویش را ـ شامل آواشناسی، فرایند واجی و ساختمان هجا ـ تجزیه و تحلیل می کند. در این مقاله، فرایندهای آوایی این گویش نظیر ابدال، ادغام، قلب، افزایش و... بررسی شد...

قوم زاگرس‌نشین لک با پیشینۀ تاریخی و فرهنگی درخشان خود و با زبان شیرین لکی و ادبیات شفاهی پُربار خود، از روزگاران گذشته تا به امروز، میراث‌دار و پاسدارِ فرهنگِ کهن‌سرزمینِ ایران، بوده‌است. زبان قوم لک که از گروه زبان‌های شمال غربیِ ایرانی است، علاوه بر این‌که ریشه در زبان‌های باستانی ایران دارد؛ خویشاوند نزدیک زبان فارسی است و همواره از آن تأثیر پذیرفته‌ و متقابلاً نیز بر آن تأثیر گذاشته‌است تا جایی ...

آثار باستانی و مخصوصا سفالینه های قبل از تاریخ، در مناطق مختلف ایران –بخصوص مناطق لرنشین- نشان می دهد که اقوام مختلفی از 8000 سال پیش، در این مناطق می زیسته اند، و زندگی و تامین معیشت آنها را، از جمع آوری محصولات گیاهی و شکار حیوانات وحشی، تا اهلی کردن برخی از گیاهان و حیوانات وحشی و دامداری و کشاورزی، نشان می دهد، ولی هویت هیچ یک از این اقوام مشخص نیست؛ اما از دوره ی تاریخی به بعد، هویت و خاست...

زبان فارسی دری و گسترده زمانی آن و دلایل بالندگی پارسی دری و فراموش شدن گویشها بخاطر توسعه زبان دری و پیشرفت فرهنگ و تمدن و افزونی وسائط ارتباط جمعی، باور مردم به ناتوانی زبان فارسی در رفع نیازمندیها در عصر پیشرفت لحظه ای علوم و فنون به دلیل برخی کم کاریها و بایستگی به خود آمدن همگان و روی آوردن به زبان فارسی و غنی سازی آن از طریق کمک گرفتن از گویشها، زبان و نقش آن در زندگی، زبانهای باستانی و ک...