در این مقاله که حاصل مطالعه دیوان ناصر خسرو از رهگذر تأمل در بعضی از خلقیات این شاعر است به بررسی سه امر پرداخته ایم. یکی ذکر پاره ای از ویژگیهای شخصیتی و اخلاقی ناصر خسرو و دوم پاسخ به شبهاتی که در آنها ناصر خسرو را مردی صرفأ زاهد و شعر او را منحصرأ زاهدانه گفته اند و سوم آنکه از خلال بررسی تعدادی از استعارات دیوان او نشان داده ایم که ناصر خسرو به ملاحظهء شدت نفرت از جهل و غفلت عامهء مردم آنا...

در این پژوهش تلاش شده است، با به‌کارگیری برخی از ابزارهای رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان، شخصیت‌هایِ مطرح جامعة صوفیانة قرن هفتم در گلستان سعدی بازنموده شود. این امر جز با در نظر داشتن زمینه‏های اجتماعی ـ تاریخی روزگارِ خلق اثر میسّر نمی‏شود. از این‌ رو، به‌اجمال رویکردهای جامعه‏شناختی و تاریخی نیز به یاری این پژوهش آمد تا، با در نظر داشتن ابعاد زبان‏شناختی، جامعه‏شناختی، و تاریخی، تفسیری علمی از متن...

خطة آذربایجان به عنوان یکی از مهم ترین مناطق سرزمین ایران و همچنین خاستگاه صفویان و مذهب تشیع، نقش مهمی ‌در توسعه و تکامل سنت مقبره‌سازی اسلامی ‌داشته است. به نظر می‌رسد طی دوران ایلخانی در این منطقه، سبک خاصی از معماری تدفینی در قالب مقابر برجی شکل تکوین یافته است که مبانی آن ریشه در تصوف اسلامی ‌بخصوص مکتب شیخ زاهد گیلانی و شیخ صفی الدین اردبیلی از عرفای نامی قرون هفتم و هشتم هـ‌ق دارد. از مه...

«رند» از جمله واژه های است که در ادبیات عرفانی کاربرد زیادی دارد؛ تاکنون شعرا و نویسندگان زیادی در این زمینه تفحص کرده اند. این واژه ، در میان شاعرانِ عارف به گونه متفاوتی به کار رفته است. گاهی به صورت منفی و بعضاً به شکل مثبت از آن استفاده شده است. رند به معنی ، عاشق پیشه ، مخالف زهد و زاهد و نام وننگ ، سرخوردگی و نفرت از نام و ننگ ، زیرک ، بی قید و بند و لاابالی در میان اشعار شاعران به کار رفته...

در نوشته­های احمد جام (قرن 5-6 ق) افزون بر مباحث عرفانی، به مسائل اجتماعی نیز توجه شده ­­است. این مقاله می­کوشد با روش تحلیل محتوا، رویکرد او را به اصناف دینی عصرش تبیین کند. برای تبیین رویکرد او به اصناف دینی عصرش، ابتدا الگوهای شخصیتی مورد اشارة او از آثار مهمش استخراج شد و سپس با احصا، تحلیل و دسته­بندی اوصافی که برای هر دسته برشمرده و نقدهایش بر آنان، تبیین شده ­است. در آثار او با سه گروه ش...

توسعه گردشگری روستایی می‌تواند فرصت‌هایی نظیر رشد اقتصادی، توسعه فرهنگی- اجتماعی، بهبود کیفیت زندگی و حفظ منابع طبیعی، فرهنگی و محیط‌زیست را برای جوامع روستایی به ارمغان ‌آورد. در این راستا، شناسایی روستاهای مستعد و برنامه‌ریزی برای توسعه گردشگری در این مناطق ضروری است. در این پژوهش روستاهای دارای جاذبه گردشگری شهرستان لاهیجان در استان گیلان شناسایی شد و رتبه‌بندی این روستاها برمبنای هشت معیار ...

اصطلاح بنیادگرایی دینی در مورد گروه‌‌های بستۀ مذهبی به‌کار می‌‌رود که جریان اصلی خود را، که از میان آن برخاسته‌‌اند، به دلیل سازش‌‌کاری یا غفلت، متهم به فراموشی اصول بنیادین مذهبی می‌‌دانند و آن را قبول ندارند و خود را نمایندۀ واقعی دین مزبور می‌‌دانند. در این مقاله، برای این‌که بتوان بنیادگرایی دینی را به‌منزلۀ جنبشی اجتماعی بررسی کرد، به استفاده از نظریه‌ای مناسب در زمینۀ جنبش‌های اجتماعی نیا...

در این مقاله مبانی فلسفی و کلامی مدیریت اجتماعی از دیدگاه اسلام بحث و بررسی می‌شود. از دیدگاه اسلام و عقل، انسان اجتماعی است و تنها در اجتماع می‌تواند به سعادت و کمالات نائل شود. در هر اجتماعی، از جمله اجتماع اسلامی نیاز به حکومت، یک ضرورت است و بدون آ‌ن، جامعه نظم و قوام پیدا نمی‌کند. هر حکومتی بر دو پایۀ اساسی استوار است: قانون و مدیران. از نظر مبانی عقلی و دینی، مدیر یک جامعۀ اسلامی باید از ...

نظریۀ دریافت، بر جایگاه منحصر به فرد خواننده و عوامل اجتماعی در تداوم خوانش متن تأکید می‌ورزد. بدرالشروح اکبرآبادی در سال 1835م. در اوایل سال‌های استیلای انگلیس در هند نوشته‌شد. با توجه به اهمیّت روابط فرهنگی و ادبی ایران و هند در طول تاریخ و تفاوت‌ها و شباهت‌های ساختاری دو جامعه،‌ در این مقاله تلاش می‌شود تا از طریق روش تحقیقی و توصیفی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای، دریافت‌های اکبرآبادی متأثر ...

زهد به ‌عنوان یکی از عوامل اصلی شکل‌ دهندۀ تصوف، از مباحث مهم و مورد توجه صوفیه است که در متون عرفانی از آن سخن به میان آمده است. در این پژوهش دیدگاه‌های مولانا جلال‌الدین محمد بلخی دربارۀ زهد بررسی شده است. مولانا تلقیات متفاوتی نسبت به زهد داشته و از منظرهای گوناگون به این مقوله نگریسته است. هدف پژوهش پاسخ به تبیین تلقیّات متفاوت مولانا در باب زهد و چرایی نگاه‌های متفاوت از سوی او است. نگارندگ...