تعزیه، یکی از اشکال مذهبی نمایش ایرانی است که بنابر نظر پژوهشگران این حوزه، در دودمان قاجار، خاصه عهد ناصری، به اوج شکوفایی خود رسیده است. به زعم بسیاری از آنها، علل مهم شکوفایی این گونه نمایشی در عهد قاجار، یکی تدوام قدرت مذهب تشیع از عهد صفوی به بعد و دیگر، ساخت و برپایی تکایای موقت و تکایای ثابتی چون تکیه دولت بوده است. در این میان برخی آرا، تأثیر شرایط اجتماعی- تاریخی ایران را بر این گونه ن...

چکیده: مهارتهای زندگی به مجموعه ای از دانش ها، نگرش ها و آگاهی هایی گفته می شود که برای زندگی هر فردی لازم و ضروری است. از میان آثار خواجه نصیر طوسی ، اخلاق ناصری و اخلاق محتشمی جلوه گاه مکارم اخلاقی هستند و سرشار از نکات و مهارتهایی است که برای سعادت بشر پیشنهاد شده است. در این پایان نامه با روش اسنادی و تحلیل محتوایی به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد و نتایج زیر بدست آمد: موضوع اخلاق نا...

در عصر ناصری گسترش مناسبات گوناگون با کشورهای اروپایی، اصلاحات و مجهز شدن به فنون و پیشرفت های علمی_فرهنگی غرب برای ایران ضروری می نمود. تحولات ایجاد شده، جریانی اجتناب ناپذیر بود که تا حد بسیار زیادی بر سیر فعالیت های هنری این دوره نیز تاثیری چشم گیر بر جای نهاد. از این رو این پرسش مطرح می گردد که چه علل و عواملی درک و جذب سبک و روش های غربی را در آثار هنری عصر ناصری گریز ناپذیر می ساخت و میزا...

موضوع پژوهش حاضر تشکیلات وزارت خارجه‌ی ایران در دوره‌ی ناصری است. این امر در تاریخ ایران به شیوه‌ی سنتی از امتیازات خاص مقام سلطنت و به شکل ظاهری در دوره‌ای تحت نظر دیوان رسایل و در دوره‌ای دیگر در اختیار منشی‌الممالک بود. شناسایی روند تشکیلاتی شدن و مدون گشتن اجزای این وزارت در دوره‌ی ناصرالدین‌شاه مسئله‌ی این پژوهش است. روش تحقیق در این موضوع توصیفی و مبتنی بر اسناد، نسخ خطی و منابع کتابخانه‌...

در عصر ناصری قحطی‌های مکرری در ایران رخ داد که هر بار فجایع ناگواری به همراه داشت.با بروز قحطی‌ها، اوضاع جامعه دچار آشفتگی، بی‌نظمی و هرج‌ومرج می‌شد و پدیده‌هایی مانند تقلب و دزدی و راهزنی گسترش می‌یافت؛ گاه شدت گرسنگی، فقر، فلاکت و فشار روانی ناشی از غم از دست دادن عزیزان به حدی می‌رسید که عده‌ای خودکشی می‌کردند.از دیگر پدیده‌های شومی که در این دوران به چشم می‌خورد، مسئله آدم‌خواری است که گرسن...

رضا‌قلی‌خان هدایت یکی از مفاخر ادبی معاصر است. فرهنگ انجمن‌آرای ناصری از جملة آثار و تألیفات اوست. این فرهنگ در سه بخش تألیف شده است: مقدمه، واژگان، و کنایات. این فرهنگ، در اصل، به تبع فرهنگ جهانگیری، برهان قاطع، و دیگر فرهنگ‌های پیش از خود نوشته شده است. متأسفانه، برخی واژه‌های دساتیری از این فرهنگ و برهان قاطع وارد زبان فارسی و اشعار استادان شعر، همچون شیبانی و ادیب‌الممالک فراهانی، شده است ک...

سرشماری از جمله مظاهر جنبش ترقی خواهی جهت اصلاح نظام مالیاتی عصر ناصری بود. پژوهش حاضر با استناد به کتابچه "مجموعه ناصری" و مقایسه آن با دیگر منابع روند افزایش و کاهش جمعیت شهری و روستایی و همچنین ساخت جغرافیای جمعیتی محلات مرکزی و رویکرد شغلی و مذهبی اهالی شهر را بر اساس سرشماری مورد توصیف و تحلیل قرار دهد. در این پژوهش نشان داده می شود پس از هجوم مغولان به قم و تخریب آن و درنتیجه کاهش جمعیت ا...

چکیده پاکیزگی، که از روزگاران کهن اهمیت داشت، با ظهور اسلام، ضرورتی دوچندان یافت و حمام‌ها به تدریج جای خود را در ساختار شهری پیدا کردند. مطالعه سیر تاریخی حمام‌ها، متکی بر مستندات مکتوب است زیرا گرمابه‌ها به دلیل تغییر شرایط اجتماعی، در معرض آسیب و تخریب قرار داشته‌اند. حمام‌های تاریخی مشهد وضعیتی اسفبارتر دارند. متأسفانه از حمام‌های دوره ناصری کمتر اثری برجای مانده است. لذا هدف ا...

لوطی‌گری به‌عنوان میراث زوال یافتۀ عیاری و جوانمردی، در دورۀ قاجاریه اهمیت و جایگاه بالایی یافت و لوطیان در حیات اجتماعی و سیاسی این دوره نقش مهم و اساسی ایفا کردند. این گروه در آشوب‌های دورۀ مشروطه سهم چشمگیری داشتند. به علاوه در عرصۀ اجتماعی و به‌ویژه در ارتباط با ناآرامی‌ها و سرقت‌های شهری، عاملی تعیین‌کننده و مؤثر بودند. وضع نابسامان سیاسی و اجتماعی دورۀ قاجاریه و ناصری، مناسبات لوطیان با ک...

در مقالۀ پیش رو، برای بررسی نقش زنان حرم‌سرا در اصلاحات دورۀ ناصری، با بهره‌گیری از رویکرد انتخاب عقلانی به مثابۀ یکی از نظریه‎های عمومی جامعه‎شناسی تاریخی، به توصیف استدلال‌های ارائه شده از سوی زنان حرم‎سرا، در مخالفت با سه بازة اصلاحی 1264-1267 (اصلاحات میرزا تقی‌خان امیرکبیر)؛ 1275- 1278 (اصلاحات شخص ناصرالدین‌شاه)؛ 1287-1290 (اصلاحات میرزا حسین‌خان سپهسالار) پرداخته‌ایم. این مقاله، با نقد ن...