معرفی و شناخت نقوش سفال‌های شهر سوخته‌ی سیستان که یکی از بزرگ‌ترین محوطه‌های باستانی دوران آغازتاریخی فلات ایران به شمار می‌رود و نیز از تمدن‌های حوزه رود هیرمند محسوب می‌شود، دارای اهمیت زیادی درزمینهٔ های گوناگون فرهنگ ایرانی است. مطالعه و تحلیل نمادین نقوش سفال‌های شهر سوخته و شناخت ویژگی‌های تزئینی آن‌ها که با زیبایی و هماهنگی خاصی به‌صورت نقش و طرح جلوه‌گر شده‌اند، باعث آگاهی ما از تفکر، با...

شها بالدین سهروردی بنیانگذار حکمت نوریه و اشراقی است؛ حکمتی که وی با بهر هگیری از منابع غنی اسلام به ویژه قرآنکریم مباحث حکمی را در جهتی نوین پیش برده است. سهروردی با تبیین اشراقی خود از نور و بازبینی آن به زبان رمزی دررساله مونس العشاق تحقق کثرت در عوالم هستی را به اقانیم سه گانه حسن، حزن و عشق منسوب می داند. وی با تکیه بر حقیقتحسن )مسأله محوری زیبایی شناسی( در قرآن به تبیین اشراقی از زیبایی د...

در میان آثار سنایی غزنوی حدیقه ­الحقیقه و شریعه ­الطریقه از تمایز و تشخص قابل توجهی برخوردار است؛ زیرا در قالب داستان­ های آن، مجموعه ­ای از رمزها، نمادها و کاربردهای آنها به مخاطب ارائه می­شود. حدیقه ­‏الحقیقه از منظومه‏ هایی است؛ که بر بسیاری از شاعران تأثیر گذارده است. سنایی با سرودن این منظومه­، باب تازه‏ای را در سرایش منظومه ‏های عرفانی در تاریخ ادب و عرفان گشود. شاعران بزرگی همچون خاقانی ...

نمادگرایی معاصر عربی، پس از پیدایش مکتب سمبولیسم در فرانسه هویدا شد. شاعران و نویسندگان عرب زبان ضمن استقبال از این مکتب و بکار بستن نمادهای مختلف در آثار ادبی، این تعبیر های غیر مستقیم را برای بیان اندیشه­های خود مورد استفاده قرار دادند تا شاید بتوانند با کاربرد این نمادها تصویر روشنی از دغدغه­های انسان معاصر را به خوانندگان عرضه کنند. متوکل طه شاعر نامدار فلسطینی از­جمله شاعران عصر حاضر است ک...

رمز پردازی یکی از فنون شعر معاصر عربی است که شاعر برای تحقق آرمان های مورد نظر خود از آن بهره می برد و دردها و رنج های مردم را در آیینه ی آن به تصویر می کشد. غاده السمان شاعر، رمان نویس و روزنامه نگار سوری تبار از شاعرانی است که با به کارگیری این سبک، از اوضاع سیاسی– اجتماعی کشور خود و کشورهای منطقه سخن گفته و اهداف مورد نظر خود را در این قالب بیان کرده است. با بررسی شعر غاده السمان روشن می¬ش...

اندیشه مرگ و تولّد دوباره ملّت و تمدّن عرب به طور عام و فلسطین به طور خاص، یکی از گسترده ترین موضوعاتی است که در شعر شاعران ادب مقاومت فلسطین و به ویژه در شعر محمود درویش نمود یافته است. این شاعر برجسته ی ادب مقاومت، توانسته است با نوآوری و آفرینش هنری اش، معناهایی گوناگون و جدید در مورد اندیشه مرگ و زندگی ارائه دهد و ملّت عرب را از میان اندوه ها، تنهایی ها و محرومیّت ها بیرون بکشد و آنان را از فرور...

با توجه به وسعت و اهمیت زبان نمادها و نشانه ها در سطح فرهنگ دینی و اساطیری کشورمان و اهمیت شناخت این زبان پویا و وسیع به عنوان حرکتی زیربنائی می تواند سهم ویژه ای در رشد و ارتقا دیدگاهها و بازشدن دریچه های تازه بر روی هنرمندان نوخواه و نوجو شود. از جمله نکات و سئوالاتی که بنده در طی رساله به دنبال پاسخ گوئی به آنها بودم. - آیا نمادها می توانند ابعاد وجودی و معرفتی انسان را تبیین نمایند؟ و راه ش...

عالم نگارگری‌های ایرانی، پر از رمزها و شگفتی‌هاست و نمی‌توان تنها با حواس ظاهری آن را شناخت بلکه باید چشم باطن بیدار باشد تا درک آن به خوبی امکان پذیرد. بنابراین نقاشی ایرانی علاوه بر صورت‌های ظاهری و مادی که در صفحه نقش بسته، دارای عالمی معنوی و روحانی است که در فضای نگاره قابل درک است. در این مقاله سعی بر آن است تا با هدف بررسی نگاره سماع صوفیان منسوب به بهزاد، از لحاظ ساختار و روابط فرم‌ها و...

فضاهای شهری از آن حال که عرصۀ حضور گروه‏های اجتماعی مختلف هستند، در آن‌ها همواره یک جریان دائمی طرد و شمول به چشم می‏خورد. جریان دوگانه که نوعی رقابت فضایی است، در‌نهایت به طرد یا پذیرش، حضور یا عدم حضور یکی از طرفین منتج می‏شود. امروزه، در جامعۀ ما، به‌رغم تحقیقات متعدد تحت عناوین گوناگون در ارتباط با جنسیت، فضاهای شهری، که بستر حضور و کنش دو جنس‏ زن و مرد است، آن‌چنان که باید متناسب فراهم نشد...

رمز در ادبیات اسلامی، سابقه اش به متون اسلامی از جمله قرآن کریم و در آثار پیش از اسلام به قصه ها، روایت ها و داستان های اساطیری باز می گردد. یکی از دلایل اصلی استفاده از رمز ، عدم امکان انعکاس معانی و مضامین مختلف در زبان عادی است ، رمز به عنوان یکی از صور خیال و استعاره گونه ای است بدون قرینه که در آن دلالت «مشبه به» بر مشبه خاصی محصور نمی شود ، و مشبه می تواند متعدد باشد وجه عبارتی رمز می توا...