منقذ پسر طمّاح، ملقب به جمیح، از معدود سوارکاران جاهلی است که حدود چهل سال قبل از اسلام در روز جبله کشته شد. او در شاعری نیز چیره دست بود و اشعار باقی مانده از او، نشان دهنده ذوق لطیف و طبع وقّاد اوست؛ برای نمونه، در قصیده ای دوازده بیتی در بحر بسیط، به شیوه ای بسیار هنرمندانه، یک سوءتفاهم ساده زناشویی را مطرح و گله هایش را در قالب ابیاتی مخیل و بدیع تصویر می کند. این مقاله به شرح، ترجمه و بررسی ...

با بررسی آثار شفاهی تاجیکان آسیای میانه، محققان بر این باورند که فولکلور تاجیک تنوع بسیار رنگین و سابقه دیرین داشته است و آثاری ارزشمند و خلاق و آموزنده را دربر می گیرد. ادبیات عالمگیر تاجیک که بزرگ ترین نابغه ها و گنج های علم و هنر به گنجینه تمدن بشری افزودند، از «مادر علوم» یعنی فولکلور منشأ گرفته است. در ادبیات عامیانه یعنی فولکلور تاجیک، رباعی و دوبیتی پیش از انواع دیگر شعر رواج یافته و در ...

در این مقاله تلاش می شود با نگاهی به وی‍ژگی های شاخص نثر کنوز الحکمه، آخرین اثر احمد جام، و دیگر آثار برجسته صوفیه قبل و بعد از آن، از قبیل کشف المحجوب، اسرار التوحید، مرصادالعباد، و مصباح الهدایه و مقایسه آن ها، جایگاه نثر کنوزالحکمه معلوم و سطح کلی زبان صوفیان معروف روشن شود. اغلب صوفیه از زبانی ساده، که در دوران سامانیان کاربرد داشت و نهایتاً تا قرن ششم مرسوم بود، استفاده می کردند. هدف عمده آ...

از دلخوشیها و سرگرمیهای همیشگی مردم ایران که عموماً اهل هنر و ادب هستند جمع آوری و گلچین اشعار شاعران و ترتیب سفینه های شعر از قدیمیترین زمان تاکنون بوده است. ایرانیان به واسطه دارا بودن ذوق طبیعی و استعداد سرشار در شعر و شاعری همواره علاقه مند و دلبسته سخن منظوم بوده اند و آنچه را می خواسته اند و آرزو داشته اند از دریچه چشم شاعر و سخن زرین او دیده و شنیده اند و کعبه آمال خود را در شعر خلاصه کرد...

با نگاهی به تاریخچه علوم بلاغی، فصلی در انتهای این تاریخچه به چشم می خورد که از رکود و جمود علم بلاغت از حدود قرن ششم تا کنون حکایت می کند؛ مقطعی درازدامن از تاریخ این علم که در آن جز شرح و تلخیص هایی که بر آثار گذشتگان نوشته شده است، تقریباً چیز دیگری مشاهده نمی شود. چنین می نماید که این پدیده یک علت اصلی داشت و آن اینکه در این دوره، بلاغت که پیش از آن به عنوان یک «فن» شناخته می شد و بر پایه ذو...

احمد بهشتی[1] چکیده این نوشتار نخست، نگاهی کوتاه دارد به لحاظ محتوا و روش به فلسفه مشّاء. آنگاه این سؤال را مطرح میکند که آیا حکمت سینوی عیناً همان فلسفه مشّاء است یا با آن اختلاف دارد؟ با پذیرش اختلاف، این سؤالات مطرح میشود که آیا فلسفه افلاطونی است یا فلسفه نوافلاطونی یا عیناً جهان‌بینی اسلامی است که در آثار شیخ...

چکیده ندارد.

کلیم همدانی یا کاشانی (ولادت حدود 990 وفات 1061) از شاعران برجسته سبک موسوم به اصفهانی یا هندی است، او در آفرینش تصاویر جدید و خلق معنی و مضمون تازه یکی از توانمندترین شاعران این سبک است. تصویرهایی که ساخته ذهن و ذوق این شاعر خلاق است فراهم آمده از موضوعاتی است که یا از قبل در ادبیات ایران سابقه دارد و شاعر در ترکیب خود نگرشی تازه بدو دارد و یا موضوع جدیدی است که در سبک این دوره رایج شده است بر...

چکیده زبان و ادب فارسی با تحقیق و پژوهش ،پیوندی دیرینه و ناگسستنی دارد ؛چرا که رشد و پویایی آن مرهون پژو هشگران بزرگ و برجسته ای است که با همت و تلاش بی وقفه ،راه آشنایی هر چه بیشتر نسل امروز را با مشاهیر ادب فارسی و آثار ارزنده آنها گشوده و حلقه پیوند گذشته و حال قوم ایرانی بوده اند.بسیاری از این پژو هشگران به دلیل برخورداری از موهبت ذوق شعری و انس با شعر کلاسیک فارسی و ممارست و تحقیق در مت...

ادبیات داستانی عامه‌پسند گونه‌ای از ادبیات است که مخاطبش، تودۀ مردم هستند و بر پایۀ ذوق و علایق آنان پدید می‌آید. زیبایی‌شناسی ادبیات داستانی عامه‌پسند، مفهومی است که کمتر از سوی پژوهش‌گران مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته زیرا مؤلّفه‌ای به نام ادبیات داستانی عامه‌پسند، وجهی کلی و عام دارد به گونه‌ای که هر داستان وقتی با مقبولیّت عمومی رو به رو می‌شود؛ ذهن، ناخودآگاه به نقطۀ مقابل آن یعنی ادبیات دا...