در مفهوم و تفسیر عبارت «و اتوا حقه یوم حصاده» در آیه 141 سوره انعام بین مفسران اختلاف است؛ برخی آن را به زکات واجب و شرعی و برخی به صدقه و انفاق تفسیر کرده‌اند؛ برخی نیز این آیه را منسوخ به آیه زکات (توبه/103، نازل‌شده در مدینه) می‌دانند، برخی دیگر آن را بر زکات واجب و شرعی تفسیر نموده و از آنجایی که سوره انعام مکی است و زکات در مدینه تشریع شده است، این آیه را در ردیف آیات مستثنیات قرار داده‌ان...

فقیه، اصولی و مفسر گران‌قدر معاصر، آیت‌الله خویی، در کتاب البیان، نظریاتی جامع درباره‌ی نسخ ارائه کرده و با استفاده از شروطی برای نسخ اصطلاحی، جز در یک مورد، ادعای نسخ سایر آیات را قابل مناقشه برشمرده‌اند. با توجه به این که مفهوم نسخ در زمره ی جعل اصطلاح نبوده و دارای آثار شرعی است؛ توسعه یا تضییق مفهوم آن، تنها در پرتو مبانی و ادله ی معتبر، قابل انجام است. در این مقاله، شروط متعددی که ایشان بر...

نظریه نسخ از مهم‌ترین مسائل قرآنی است که دانشمندان علوم قرآن و تفسیر درباره وقوع یا عدم وقوع آن، دیدگاه‌های متفاوتی ارائه داده‌اند. غالب عالمان در اعتقاد به وجود نسخ همداستان و متفق بوده و اختلاف آن‌ها تنها در تعداد و چگونگی آیات منسوخ است. از سویی دیگر، برخی از دانشمندان به خصوص متاخّران، به مقولة «عدم نسخ آیات قرآن» گرایش نشان داده و بر این باورند که هیچ یک از آیات قرآن نسخ نشده اند. در این مق...

 جایگاه و نقش علوم قرآن در فرآیند استنباط و برداشت از آیات الأحکام مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده با بررسى سه محور از محورهاى علوم قرآنى یعنى نسخ، مکى و مدنى و تناسب به نقش و چگونگى تأثیر هر یک در فرآیند فهم آیات الأحکام پرداخته است. در محور نخست پس از تعریف نسخ به طرح این پرسش پرداخته است که آیا نسخ در آیات وجود دارد یا نه. در این زمینه با استناد به روایات دیدگاهى که نسخ را انکار مى‌کند به...

ویژگی سازمان های امروزی پویایی و پیچیدگی، ابهام و سنت گریزی است. به منظور غلبه بر شرایط نامطمئن، پیچیده و پویا تنها راهی که پیش روی مدیران قرار دارد، توانمندسازی سازمان و کارکنان از طریق کسب دانش و مهارتی است که به سرعت کهنه و منسوخ می شود. از این رو، داشتن نیروی انسانی توانمند و کارآمد که بنیاد ثروت ملی و دارائی های حیاتی سازمان به حساب می آیند، منافع بسیار زیادی برای سازمان ها، شرکت ها و بنگا...

تفسیر روض الجنان، از زمره تفاسیر جامع شیعی است که با رویکرد واعظانه، در سده ششم هجری تدوین یافته است. افزون بر اهتمام مفسر ر و ض الجنان در کشف و تبیین مراد الهی در این اثر تفسیری، جایگاه موضوعات علوم قرآنی نیز برجسته و انکارناپذیر است؛ دانش-هایی که توجه و به کارگیری آن ها در تفسیر قرآن نقش مهمی ایفا کرده است. تفسیر ابوالفتوح رازی از این حیث، مانند سایر تفاسیر، ارتباط بین علوم قرآنی و تفسیر را م...

در پژوهش پیش ِرو، سعی شده است تا به جنبه های مختلف ورود و حضور وام واژه های غیر تخصصی فرانسوی در زبان فارسی پرداخته شود، که البته در اینبین، موضوع تغییرات معنایی که از بدو ورود وام واژه های فرانسوی به فارسی تا زمان حاضر، در آن ها حادث شده، به عنوان مقوله ی اصلیِ مورد بحث، درنظر گرفته شده است. اگرچه قدمت بسیاری از وام واژه های مورد تحلیل در این پژوهش به بیش از پنجاه سال می رسد، اما با فرض این که ر...

مطالعه، بررسی و نقد اندیشه های کلامی و قرآنی معتزله است.  بحث حدوث قرآن نخستین بار از سوی جعد بن درهم طرح شد. با پیدایش معتزله این بحث جان تازه ای گرفت و مأمون عباسی مدافع سرسخت آن گردید. مأمون بسیاری از علما را ناگزیر ساخت تا به پذیرش حدوث قرآن تن در دهند. معتزلیان از آن جهت که در بحث کلام الهی قایل به کلام لفظی بودند، حدوث قرآن را مطرح ساختند. مهم ترین دلیل معتزلیان به حدوث قرآن، آیات قرآن و ...

رساله حاضر شامل دو بخش است به شرخ زیر: بخش اول دربردارنده شرح حال مصنف کتاب و سبک سخن ترجمه کنندگان و اختصاصات نثر ترجمه تفسیر طبری است . بخش دوم شامل لغات و ترکیبات پارسی و برابرهای قرآنی آن و واژه های قصه ها و روایات است . در این بخش کوشیده ایم کلماتی را برگزینیم که استعمال آن به نحوی با کاربرد امروزینش متفاوت بوده است یا تغییر معنی داده یا به کلی منسوخ شده است .