نقد لغوی یکی از مهم ترین انواع نقد و تحلیل متن است. شبهه افکنی پیرامون فصاحت و صحت لفظی و معنایی واژگان نهج البلاغه و دقت امام(ع) در واژه گزینی از مواردی است که در نقدهای موجود کمتر به آن توجه شده است. ابن ابی الحدید معتزلی (م 656) در شرح خود به واژگان اهمیت داده و شاید از معدود شارحانی است که در شرح خود به دفاع لغوی از متن برآمده است. اشکالات مطرح شده در شرح ابن ابی الحدید نسبت به الفاظ نهج ال...

     ایجاد درک عمیق  از قرآن کریم که کلام حکمت‌آمیز و حکمت‌آموز خدای حکیم است؛ نیازمند فراگیری علوم خاصی است که برخی از این آنها عبارتند از: علم صرف و نحو، معانی و بیان، فقه و اصول، تاریخ و ... . یکی از مهمترین این علوم، علم مفردات قرآن است. این علم به علت اهمیتی که در یافتن مفاهیم قرآن دارد، در تفسیر نیز جایگاهی والا یافته به حدی که هیچ مفسری بدون اطلاع کافی از آن نمی‌تواند، تفسیری جامع ارائه ...

عتبار توثیقات موجود در اصول متقدّم و متأخّر رجالی شیعه به سبب عدم تدوین آنهاا در زمان حضور راویان، با شبهۀ حدسی بودن مواجه است که بر فرض قبول آن، باب علم توثیق "منسدّ" خواهد شد و عملاً بسیاری از روایات، از دایرۀ حجّیت و اعتبار بیرون خواهند رفت؛ حال آنکه با تکیه بر مبنای وثوق و اطمینان به آراء رجالی و اعتماد به قرائن، راویان بسیاری حتّی از سوی رجالیان متأخر قابلیّت توثیق می‌یابند. یکی از این قرائن،‌ تو...

چکیده     ابن عباس به عنوان یکی از مفسران بزرگ و بلند مرتبه قرآن کریم از شعر جاهلی برای فهم و درک واژگان نامأنوس قرآن کمک می­جسته است. پرسش­های نافع بن ازرق و پاسخهای ابن عباس با استناد به اشعار جاهلی که قریب به دویست مورد است، سندی است دالّ بر تاکید بسیار این مفسر برجسته بر اهمیت شعر در بیان لغات غریب قرآنی. این شیوه که از آن به «تفسیر لغوی قرآن» تعبیر می­شود به اذعان اکثر محققان علوم قرآنی، ...

مقاله حاضر به بررسی معنا و مفهوم لغوی و اصطلاحی سه عنوانِ «بغی»، «محاربه» و «نافرمانی مدنی»  پرداخته است تا خلط میان آ نها موجب اشتباه در صدور حکم، و تضییع  حقوق و ستم به دولت و مردم نشود. این بررسی نشان می دهد که سه عنوانِ بغی، محاربه و نافرمانی مدنی هم از نظر لغوی و هم از نظر اصطلاحی با یکدیگر متفاو تاند. روش بحث در این نوشتار، که عهد هدار شناسایی مفاهیمِ مشابه فقهی که در عرصه حقوقی و سیاسی هم ک...

علم اصول، دانش مطالعه ادله­ی فقه است و قوانین استنباط در فقه را ارائه می­دهد؛ اما پرسشی مهم درباره­ی روش­شناسی دانش اصول وجود دارد که: ادله­ی خود علم اصول چیست و علم اصول خود بر اساس چه قواعدی استدلال می­کند؟ پاسخ به این پرسش، مبانی تولید و توسعه و پالایش و نقد و ارزیابی در دانش اصول را تبیین می­کند و بر اساس این ضرورت، پژوهه­ی فرارو به استقرا در آثار و آراء اصولی حضرت امام خمینی پرداخته است تا...

دانش تصریف که وظیفه تجزیهءکلمات را بر عهده دارد در ادبیات عرب سخت با اهمیت است چه بوسیلهء قالبهایی که توسط دانشمندان علم صرف ارائه شد زبان عربی گسترش لغوی یافت. در نیمه نخست سدهء3 ق ابو عثمان مازنی کتابی مستقل در صرف تألیف کرد پس از او جنبش تألیف در علم صرف همچنان ادامه یافت تا این که در سدهء7 ق ابن حاجب کتاب الشافیة فی التصریف را نوشت و بسیار مورد توجه قرارگرفت به گونه ای که سبب شد تألیفات گون...

مؤلف کتاب حقائق الایمان معتقد است که ایمان، تصدیق منطقی یا یقین ثابت جازم نسبت به متعلقات ایمان است. البته این تصدیق زمانی به عنوان ایمان پذیرفته می شود که با انکار معارف ایمانی همراه نباشد. ایشان اختیار در ایمان را به اختیار در حدوث یا اختیار در بقای ایمان مربوط می داند. از نظر وی تعریف لغوی ایمان عبارت است از تصدیق منطقی که تعریف شرعی اخص از معنای لغوی آن است. در نقد و بررسی نظریۀ مذکور، به ا...