شاید بیش از هر شاعر پارسی گویی، بر شعر، اندیشه و شخصیّت خیام، پرده  ابهام کشیده شده است. نسبت دادن رباعیات مختلف، این ابهام را چند برابر کرده و از سوی دیگر نیز همین ابهام، سببِ این شمارگوناگون رباعیات وی شده است. خیام به سبب ارتباط تنگاتنگی که در دوران زندگی با دربار و حکومت داشت، از مسایل و مشکلاتی که جامعه را از ثبات و خیر همگانی محروم می‌کرد، به خوبی آگاه بود. جامعه‌ای که خیام در آن می‌زیست، ع...

بسیاری از رباعیات منسوب به خیام در جای­جای متون نظم فارسی به نام شاعران دیگر نیز ضبط شده ﺍست و این موضوع سبب شده که پژوهشگران با تردید در انتساب این رباعیات به شاعری خاص، در مورد خیام و رباعیات وی نیز دستخوش خطا شوند. بیش از یک سده است که پژوهشگران ایرانی و خارجی دربارۀ صحت انتساب این قبیل رباعیات تحقیق کردهﺍند اما ضرورت پژوهشهای بیشتر در این زمینه همچنان به قوت خود باقی است. این مقاله با مطالع...

دلخوش­شدن به دنیای مادی و لذت­های زودگذر آن، بسیاری از مردم را فارغ از طبقۀ فکری­شان، معطوف خویش کرده است و می­کند. در هر دوره­ای هرگاه انسان­ها از حل راز و رمز هستی و زندگی خویش ناتوان گردند، با تمرکز به وجود این­جهانی و نفی حقایق روحانی و ماورایی، به فلسفۀ خوشباشی روی می­آورند. در حوزۀ ادبیات اسلامی، حکیم عمر خیام نیشابوری نامی آشنا در این عرصه است. دم­غنیمت­شمری و خوشباشی خیامی یک طرز فکر را...

ادبیات تطبیقی دانشی نوین است که که از زمان پیدایش در اروپا و آمریکا، تعریف‌ها و مکتب-های گوناگونی داشته است. این دانش در کشور‌های اروپای شرقی در دهه‌ی شصت مورد توجه قرار گرفت. بر پایه‌ی این مکتب جامعه از یک زیر ساخت و یک روساخت شکل گرفته است. واقعیت‌های اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی زیرساخت و ادبیات و هنر روساخت آن هستند. پژوهش حاضر در پی تطبیق معمای هستی در اندیشه‌ی خیام و ایلیا ابوماضی بر پایه‌ی ...

بررسی اصالت متون مختلف ادب فارسی با استفاده از الگوهای علمی و چارچوب‌های مشخص، می‌تواند از طرفی، معیاری واحد برای داوری دربارة اصالت این متون به دست دهد، و از طرف دیگر، بسیاری از این متون را که هنوز اصالتشان مورد تردید است از بلاتکلیفی خارج کند. رباعیات خیام از جملة آثاری است که علی‌رغم پژوهش‌های فراوانی که دربارة آن انجام شده است، هنوز بر سر آن اختلاف بسیاری وجود دارد و تعداد رباعیات اصیل این ...

دلخوش­شدن به دنیای مادی و لذت­های زودگذر آن، بسیاری از مردم را فارغ از طبقۀ فکری­شان، معطوف خویش کرده است و می­کند. در هر دوره­ای هرگاه انسان­ها از حل راز و رمز هستی و زندگی خویش ناتوان گردند، با تمرکز به وجود این­جهانی و نفی حقایق روحانی و ماورایی، به فلسفۀ خوشباشی روی می­آورند. در حوزۀ ادبیات اسلامی، حکیم عمر خیام نیشابوری نامی آشنا در این عرصه است. دم­غنیمت­شمری و خوشباشی خیامی یک طرز فکر را...

با توجه به تعداد زیاد ترجمه های عربی رباعیات خیام و تاثیرات فراوانی که این رباعی ها بر روح و تفکر شاعران و نویسندگان عرب زبان داشته است، نگارنده ی این پایان نامه به بررسی تعدادی از ترجمه های عربی رباعی های خیام پرداخته و سعی بر آن داشته است که پژوهشی نسبتا جامع در این موضوع ارائه دهد. نویسنده در این تحقیق ابتدا نگاهی گذرا به زندگی خیام و رباعی های او داشته، سپس مترجمین منتخب، صافی نجفی، عبد ا...

در میان متفکرانی که درباره مسأله «گذر زمان» تأمل جدی کرده اند و  بر تمرکز بر لحظه تأکید ویژه ای داشته اند؛ بودا و خیام از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردارند. در این پژوهش ابتدا مبنای اندیشگی این دو متفکر را درباره زمان و جهان بررسی کرده ایم و سپس با توجه به عناصری مانند مرگ، بیماری، زوال، حیات پس از مرگ، رنج و لذت و ... به تبیین دیدگاه بودا و خیام از لحظه پرداخته ایم. در تبیین عوامل رویکرد خیام و ب...

گرچه در نگاه نخست مقایسۀ خیام، شاعر سدۀ پنجم هجری و ژید، نویسندۀ قرن حاضر فرانسه غریب می‌‌نماید، ولی به اندازۀ وجوه افتراق، شقوق اشتراک نیز دارند. اندیشۀ دعوت به خوش باشی در زندگی و بهره‌مندی از لحظات آن، هستۀ فکری و شعری خیام را تشکیل    می‌دهد. با تأمل در آثار ژید به ویژه " مائده‌های زمینی" در می‌یابیم که آثار وی نیز تداعی‌گر همین مضامین هستند. از این‌رو؛ در نوشتۀ حاضر روند پیوندهای  ادبی- فل...