دهه های نهائی قرن سیزدهم هجری ، شاهد جریانهای فکری و اجتماعی تشکلهای متعددی در جهت تجدید فکر دینی و اصلاحات اجتماعی بود. یکی از این نهضت های فرهنگی – اجتماعی ، تجمع « اصحاب سراچه » در خراسان به همراهی حاج میرزا حبیب خراسانی ، خدیو گیلانی ، فاضل خراسانی ، صید علی خان درگزی ، رئیس الطلاب سبزواری و یاران ایشان بود. اصحاب سراچه ، عموماً از طبقه عالمان و نخبگان فرهنگی مقیم خراسان بودند و در چهار چوبه...

چکیده از آن هنگام که خداوند متعال حضرت ختمی مرتبت را به خلعت رسالت شرافت بخشید وبا کلامی شیوا ودل نشین تمامی ملل جهان را به اسلام دعوت نمود؛ شاعران نیز ذوق واستعداد ذاتی خویش را باشعور دریافته از اسلام ترکیب نموده وشعررا در خدمت اهداف اسلام قرار دادند. پس از ورود اسلام به ایران الگو برداری ووام گیری فکری و اخلاقی شاعران و ادیبان از شخصیت ورفتار ووقایع زندگی پیامبر (ص) وائمه علیهم السلام بسی...

تشبیه آن است که کسی یا چیزی را از نظر داشتن صفت یا صفاتی به کسی یا چیزی دیگر که آن صفت یا صفات را داراست، مانند کنیم. بهره گیری و دستمایه قرار دادن اندام های انسانی؛ نظیر زلف، قدو قامت، روی، دندان، لب، دهان، دل، خط، دست وکف وتشبیه آنها به عناصر دیگر و شکل گیری صورخیال زیبا دراشعار شاعران سبک خراسانی نمود چشم گیری دارد. وقتی پای معشوق ومحبوب به میان می آید، زلف مانند ریحان، مشک، غالیه، سنبل و زن...

حکیم ناصر خسرو از شاعران سبک خراسانی است که برجسته شعر او استحکام وزن و تنوع اوزان و بحور است در این پژوهش مبانی دانش عروض در حوزه آوا، هجا ، ارکان و بحور معرفی شده و با شمردن جزییات قواعد عروض نمونه ها و نشانه های کاربرد هریک از این قواعد در دیوان ناصرخسرو نشان داده می شود.

     نویسندگان این مقاله نخست سعی دارند به ارائة تعریف دقیقی از واسوخت ، انواع و اهداف آن بپردازند و مشخّص کنند که شاعران از چه زمان و به چه دلیل رو به سرایش اشعار واسوختی آورده‌اند . نیز تبیین شباهت‌ها و تفاوت‌های مضامین واسوختی در سبک خراسانی و عراقی در مقایسه با مکتب واسوخت از جمله دستاوردهای این پژوهش است. واسوخت از مصدر مرکب مرخّم به معنی بیزاری و رویگردانی عاشق از معشوق می‌باشد. مضامین واسو...

شاعران سبک خراسانی به عینیت‌گرایی علاقه نشان داده‌اند؛ چنانکه شعر ایشان را می‌توان مظهر «وقایع تاریخی» و «شخصیّت‌های مؤثّر» آن عصر دانست. فرّخی ‌سیستانی و منوچهری دامغانی بخش عمدۀ زندگی و فعّالیت شاعرانۀ خویش را در عهد غزنویان طی کردند. برغم آنکه این دو شاعر در سلسله‌ای واحد و با فاصلۀ زمانی کوتاه، هر دو به سبک خراسانی شعر می­سرودند، در شعر ایشان، علاوه بر شباهت‌های طبیعی در امر واقع‌نگری که شاهدی ...

بحث ‌‌حُسن‌ و قُبح از مسائل مهم کلام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، فلسفه و اصول فقه است. از طرفی دیگر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، قضاوت دربارۀ نیکویی و بدی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، به متغیّرهایی نظیر «قصدِ فاعل» وابسته است. یکی از مسائل مورد کنکاش فقیهانِ اصولی و فیلسوفان اخلاق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، بررسی نقش قصد در ارزش عمل و ‌‌حُسن‌ و قُبح افعال است. در این میان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، اندیشه‌های ملا محمد کاظم خراسانی (آخوند خراسانی)‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، دربارۀ تأثیر قصد ...

در ادبیات فارسی، سبک خراسانی، محصول گفتمانی است که وجه غالب آن وفور اندیشه های فلسفی و خصوصا خردگرایی است. این پژوهش بر آن است که رابطه بین تفکر و ادبیات را در سبک خراسانی بررسی کند. تفکر حاکم بر دوران مذکور تفکر مشائی است.رویکردی که برای بررسی متون این دوره انتخاب شده، بر اساس مبانی سبک شناسی گفتمانی است. برای تبیین این مهم، از روش سبک شناسی لایه ای استفاده شده است. به این صورت که آثار منتخب ا...

چکیده مدح و ستایش از قدیمی ترین اغراض شعر فارسی است؛ این گونه ادبیات غنایی در مسیر تکامل خود تا امروز، تأثیری پر رنگ بر صفحه شعر شاعران داشته است؛ مدح، شعری است که در آن گوینده به توصیف، تحسین و تمجید از کسی بپردازد. موضوع این رساله اشعار مدحی سخنوران اواسط قرن سوم تا پایان قرن پنجم هجری است که بدان سبک خراسانی اطلاق می شود و ایّام حکومت طاهریان، صفاریان، سامانیان، آل بویه، آل زیار، غزنویان ...

داستان‌پردازی و روایت درباره ابومسلم خراسانی و قیام وی همواره محل بحث ادیبان و مورخان و دیگر صاحبنظران بوده و هر کس به فراخور گرایش فکری و مسلک خویش درباره آن سخن‌سرایی کرده‌اند. در این میان دو تن از صاحبنظران ادب عربی و فارسی؛ جرجی‌زیدان و ابوطاهر طرسوسی با نگرشی خاص به مسأله ابومسلم و قیام وی پرداخته‌ و مفاهیم متفاوت و گاه متناقضی از وی ارائه کرده‌...