استقرار فاطمیان در جنوب دریای مدیترانه سبب شد که این دولت برایتحکیم و توسعة قدرت خود در پهنة این دریا به تقویت نیروی دریایی وساخت کشتی و تهیة اَدوات و تجهیزات نیروی دریایی اهتمام ویژه ای داشتهباشد، چندان که دیوانی برای نظارت بر امور نیروی دریایی تأسیس کرد. دراین مقاله وجوه مختلف نیروی دریایی فاطمی بررسی شده است.

بغداد یکی از اصلی‏ترین مراکز تجمّع شیعیان امامی است که در طول سده‏های متمادی به مکان مناسبی برای رشد فرهنگ تشیّع در عرصه‏های حدیثی، تفسیری، فقهی و کلامی تبدیل شده است. در میان جریان‏های نیک‏شناختۀ امامی در بغداد باید از «جریان اهل ادب» یاد کرد که به رغم جایگاه مهم در تاریخ فکر امامیه، مورد کم‏توجهی قرار گرفته است. لذا، این نوشتار برای نخستین بار به بازشناسی این جریان کم‏شناختۀ امامی در بغداد می‌پ...

یکی از نمود­های تغییر ساختار نظام دیوانی عصر قاجار در عهد ناصری، تکوین قواعد مربوط به اعطای نشان­های دولتی است. بروز این تغییر برآیند آشنایی با سازوکارهای انتظام امور اداری و سیاسی در غرب و ایده­های رجال اصلاح طلب بود. در این راستا کتابچه­ای با عنوان نشان­های دولت علیه نگاشته شد، تا دستورالعملی جهت ساماندهی اعطای نشان در دولت ناصری باشد. مقاله­ی حاضر با اتکا به فحوا و قواعد مطرح در کتابچه­ی مذک...

هدف: پژوهش حاضر، در پی مشخص کردن نقش افراد و مناصب حکومتی و دیوانی در نگارش و صدور فرمان‌های دورۀ قاجار است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی و تحلیلی، بر اساس مطالعۀ کتاب‌های دست اول تاریخی، اسناد موجود، و بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای و تجربیات عملی مولف نگاشته شده است. یافته‌ها و نتایج پژوهش: امر نگارش، تایید و اجرای مفاد فرمان، امری پیچیده و مستلزم دانستن اصول نگارشی مدون بود و در دی...

مزایده القاب و مناصب؛ فروش مقامات درباری و دیوانی از ارمغان های دولت قاجار به شمار می رود. این سنت گرچه در ادوار پیش نیز متداول بود، لیکن دولتمردان قاجار در این عرصه گوی سبقت را از دیگران بودند. القاب افتخاری و مناصب اداری را در این دوره به مزایده بلکه به تعبیر صحیح به «حراج» می گذاشتند. هر کس بیشترین پیشکش را پرداخت می نمود صاحب آن لقب یا مقام می گردید. مدت اعطای مناصب و مقامات محدود بود. شخص ...

استقرار فاطمیان در جنوب دریای مدیترانه سبب شد که این دولت برایتحکیم و توسعة قدرت خود در پهنة این دریا به تقویت نیروی دریایی وساخت کشتی و تهیة اَدوات و تجهیزات نیروی دریایی اهتمام ویژه ای داشتهباشد، چندان که دیوانی برای نظارت بر امور نیروی دریایی تأسیس کرد. دراین مقاله وجوه مختلف نیروی دریایی فاطمی بررسی شده است.

شاهرخ مقتدرترین جانشین تیمور، فرمانروایی عافیت طلب و واقع گرا بود. هنگامی که به سلطنت رسید با صبر و سیاست بر بیشترقلمرو امیر تیمور مسلط شد و فصل جدیدی را در تاریخ عصر تیموری رقم زد. وی از جنگ های پر دامنه و یورش های گسترده زمان پدرش که البته یکی از منابع در آمدی حکومت وی بود دوری نمود وعصری تقریباً آرام را از سر گذرانید. این امر که ناشی از روحیه ی عافیت طلبی و صلح جویی شاهرخ بود موجب اتکای حکومت...

پژوهش در امور مالیو اداری در زمره موضوعاتی است که به دلایلی مانند کمبود اسناد، مدارک تاریخی و منابع تحقیقی کمتر مورد توجه محققان مسائل دوره صفویه قرار گرفته است. شمار چنین تحقیقاتی نیز به مراتب کمتر از بررسی­ها در زمینه تشکیلات اداری و مالی می‌باشد. مسئله پژوهش حاضر فهم کاربرد و جایگاه اقتصادی اصطلاحات مالی ایران عصر صفویه است. در این پژوهش با بهره­گیری از منابع تاریخی موجود و با تکیه بر شیوه ت...

مسلمانان بر پایة آیة شریفة 13 سورة حجرات (49): « إنا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکُم شعوباً و قبائلَ لِتَعارَفُوا » توجه فراوانی به جامعة مدنی و شهرنشینی داشتند و دانش­مندانی هم­چون فارابی، طرح مدینة فاضله را به عنوان جایی که مردم در آن گرد آیند و به یاری یک­دیگر بپردازند ریختند و مورخّان و جغرافی­دانان در آثار خود جنبه­های مختلف شهرنشینی و زندگی شهری را آوردند. یکی از ابتکارات آنان تألیف کتاب­هایی مس...