مثنوی معنوی از مواریث عرفانی و ادبی پیش از خود بهره ‌برده ‌است. در این پژوهش «داستان جزع ناکردن شیخی بر مرگ فرزندان خود» از مثنوی با ترجمۀ رسالۀ قشیریه و تذکرة‌الاولیا بر اساس رویکرد نورمن ‌فرکلاف مورد مقایسه و تحلیل انتقادی گفتمان قرار‌گرفته‌ است. در سه اثر مذکور به بیان احوال عارفانه پرداخته شده ‌است. گفتمان غالب در بستر عرفان در حکایت مثنوی، «ولی و عارف واصل»، در رسالۀ قشیریه «مقام رضا» و در...

حکایات صوفیه بخش مهمی از ادبیات عرفانی را تشکیل می‌دهد. این حکایات با اهداف گوناگونی در کتب صوفیه به کار گرفته می‌شوند که عمده‌ترین آنها ترغیب و تعلیم صوفیه در سیر و سلوک است. مولانا نیز در آثار خود توجه زیادی به قصه و حکایات صوفیه دارد، به‌گونه‌ای که در همة آثار او، این حکایات دیده می‌شود. در آثار او، حکایت صوفیه از نظر کمیت تنوع زیادی دارند و برخی از آنها کوتاه و برخی طولانی هستند. مولانا در ...

چکیده: تمثیل یکی از شیوه های فن بیان است :داستان یا توصیفی از یک پدیده ی طبیعی که برای مجسم کردن مفاهیم عقلی و توجیه و استدلال عقاید تمثیل پرداز، برای اقناع ذهن مخاطب مورد استفاده قرار می گیرد.در قرآن کریم خداوند متعال برای نزدیک کردن مفاهیم انتزاعی که ذهن بشر قادر به درک صحیح از آن نیست ،تمثیلات گوناگون به کار می بردکه همه این تمثیلات واقعی و حقیقی هستند .همینطور مثنوی که تمثیل در آن ظرف بیان...

داستان عرفانی «گنج­نامه» از جملة اقوال شمس است که به شکل محاوره­ای و بسیار کوتاه در مقالات آمده که مولوی با تأثر از ساختار و محتوای این حکایت، داستان طولانی و ساختارمندی خلق کرده است. البته اگرچه تأثیر نقش بسیاری از حکایات و قصه­های مقالات شمس بر مثنوی معنوی امری است که محققان فراوانی به آن اشاره کرده­اند؛ تأثیر داستان یادشده بر داستان موردنظر در مثنوی (گنج­نامه مثنوی) به میزانی است که می­تواند...

چکیده پایان نامه(شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج بدست آمده) این رساله به بررسی رویا و خیال در مثنوی اختصاص دارد و در مقدمه ی آن دو موضوع رویا و خیال به طور کلی تعریف شدهاند. در کنار آن به دو اصطلاح مرتبط وحی و الهام نیز پرداخته شده است. در فصل اول کلّیات طرح ارائه شده است. فصل دوم به بررسی پیشینه ی بحث رویا وخیال نزد متفکّران اسلامی اختصاص دارد. در این فصل ابتدا قرآن و احادیث به عنوان م...

مولوی عارف برجسته ی قرن هفتم و شاعر توانای این عهد است که اندیشه ی گرانبارش را در آثارش نمایان می کند و تشنگان حکمت و معرفت او، هر کدام در زمان های مختلف با توجه به وسعت دیدگاه و توانایی های ذهنی خود از سرچشمه ی معرفت او جرعه ها نوشیده اند. امّا هرگز از این اندیشه سیراب نگشته و هیچ گاه اسرار حقیقی را از دل او نجسته اند، هرکسی از ظن خود شد یار من وز درون من نجست اسرار من «مثنوی – دفتر...

داستان پردازی در «مثنوی معنوی» جایگاهی منحصر به فرد و کاملاً متمایز دارد. مثنوی به عنوان یک اثر تعلیمی سرشار از داستان ها و حکایات می باشد. هدف این رساله کشف و شناسایی ساز و کارهای سبک رواییِ مثنوی است که از این طریق می توان به ارائه الگوی سبک شناسی و فهرستی از امکانات روایی برای انواعی از داستان های کلاسیک فارسی دست یافت و زمینه ای برای خلق و ابداع شیوه های جدید فراهم آورد. برای رسیدن به این اهد...

قصه پردازی از سنت های رایج و ریشه دار در ادبیات همه ملل به ویژه در ادبیات فارسی بوده است. در این فن قصه پرداز با دخل و تصرف های شگردی خویش در قصه های کهن روایتی نو به وجود می آورد که عصار? نگرش او و پیشینیان را با خود دارد. بر این اساس در طول زمان روایتهای متعددی شکل می گیرد که هر یک بر پای? دستکاری های قصه پرداز و میزان هنرمندی وی می تواند باریشه ها و نمونه های پیشین مشابه یا متفاوت باشد. مطال...

در این رساله سعی شده است ضمن بررسی شیوه قصه پردازی مولانا، محور عمودی ابیات مثنوی مورد مطالعه قرار گیرد؛ گسست ها، گسست نماها، ابهامها، پیوند حاکم بر اثر و چگونگی انسجام آن نمایانده شود. بدین منظور در فصل دوم علاوه بر ارائه کلیاتی درباره شیوه داستان پردازی مولانا، اسلوب قصه در قصه و جریان سیال ذهن نیز به اختصار بررسی گردیده است. دقت در مصادیق اصطلاحاتی چون جریان سیّال ذهن و اسلوب قصه در قصه ما را...

در قرن های دوم و سوم هجری قمری، در جوامع اسلامی شخصیت هایی ظهور کردند که به سبب آمیختگی عقل و جنون در گفتار و کردارشان، بعدها «عقلاءالمجانین» یا «دیوانگان دانا» لقب گرفتند. دیوانگیِ عرفیِ عقلای مجانین سبب شده بود تا ایشان از آزادیِ منحصربه-فردی برخوردار باشند؛ نوعی آزادیِ درونی و بیرونی که اجازه می داد از مفاهیم مسلط یا مقدّس روزگار خود عبور کنند و دیدگاهی تازه و انتقادی درمورد شیوۀ معمولِ ارتباط «ان...