انتقاد، از لوازم آزادی بیان در حوزه‌های مختلف ازجمله در دو حوزة دین و سیاست قابل طرح است. به‌رسمیت شناختن منتقدان و پاسداشت حقوق آنان مهم‌ترین محکی است که به‌وسیلة آن می‌توان پایبندی حکومتی را به حقوق انسانی شناسایی کرد. بر اساس آموزه‌های دینی، نقد حاکمان یا رفتار و باورهای ایشان، حق شهروندان و از جهتی دیگر تکلیف آنان به‌شمار می‌آید. این حق و تکلیف توسط افراد به‌صورت مستقل یا در قالب تشکل‌های م...

گفتمان اسلام سیاسی، آموزه های اسلام را در همه سویه های زندگی انسان راهگشا دانسته و می کوشد بر مبنای ساختار و نظام معنایی خویش به مسائل و موضوعات معنا و با تکیه بر تفکر توحیدی خویش، به دال ها ثبات معنا بخشد. در این مقاله ضمن تبیین دیدگاه قانون اساسی در باب مفهوم حقوق بشر، نشان خواهد داد که در گفتمان اسلام سیاسی، حقوق بشر بر محور دال مرکزی (کرامت انسانی) شکل گرفته و سایر نشانه ها و دال ها (حقوق س...

رعایت حقوق زنان در جوامع مختلف یکی از مسائلی می باشد که از دیرباز مورد توجه بوده است. این دغدغه را به خوبی می توان در دو سند محوری حقوق بشر یعنی اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق­ نامه بین­ المللی حقوق مدنی و سیاسی به وضوح مشاهده کرد. اما این دو پیمان­ نامه نمی توانست فعالان حقوق زنان را راضی کند، از این رو مبادرت به تصویب کنوانسیون جداگانه به نام تبعیض علیه زنان نموده­ اند، تا هرچه بیشتر در این ر...

نافرمانی مدنی مسئله­ای است که در سال­های اخیر به‌طور جدی مورد توجه قرار گرفته و حدود و ثغور آن مورد بحث واقع شده است. در کشور ایران نیز از مسائل جدید محسوب می­شود و هنوز مطالعات قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفته است. ضعف نظری در این زمینه موجب شد به‌منظور توسعه ادبیات حقوق عمومی، بررسی دقیق­تر و جامع­تری در این زمینه صورت گیرد؛ لذا مقاله­ی حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که نافرمانی مدنی د...

تمیز جامعه مدنی از دولت به صورت مکتوب نخستین بار در سال ۱۸۲۱ در فلسفه حقوق هگل به چاپ رسید. در تشریح فلسفی او در این اثر، جامعه مدنی GeSollschofii burgerliche نشانگر مرحله ای از تحول دیالکتیکی خانواده به دولت است، نافی آن زندگی اخلاقی است که در اجتماع کوچک انسانی ( خانواده) ایجاد می شود تا به نوبه خود به وسیله اجتماع بزرگ از نظر سیاسی مستقل، ملت حاکم، نفی و بر انداخته شود. هر چند زندگی اجتماعی ...

روند مدرن‌سازی و ایجاد تحول بر اساس الگوهای غربی در نظام قضایی و نیز ترفیع موقعیت زنان در سطح اجتماع را می‌‌توان به منزلة برجسته‌‌ترین موارد اصلاحات در دهه‌‌های اولیة حکومت پهلوی برشمرد. با وجود این، در روند این تغییرات، به دلیل بینش مردسالارانة جامعه، در زمینة اصلاحات حقوقی و سیاسی به حقوق و مسائل زنان در بعد وسیع توجهی نشد. حتی در دورة مورد بحث، به دلیل سرکوب‌‌های سیاسی و ناکامی‌‌های حقوقی، ز...

حقوق اروپا و از جمله حقوق فرانسه فرزند حقوق رم است. در حقوق رم تقصیر به عنوان مبنا و معیار مسئولیت مدنی شمرده می شد. نظریه تقصیر از طریق حقوق رم در قانون مدنی فرانسه و از آنجا در قوانین مدنی دیگر کشورها رسوخ و قانون مسئولیت مدنی ایران نیز تحت تاثیر آن قرار گرفت. در حقوق اسلام (و به تبع آن قانون مدنی) به فرموده پیامبر (ص) لاضرر یا مبنای نفی ضرر به عنوان یک اصل پذیرفته شده و مسئولیت مدنی بر نفی ض...

مقاله حاضر به بررسی معنا و مفهوم لغوی و اصطلاحی سه عنوانِ «بغی»، «محاربه» و «نافرمانی مدنی»  پرداخته است تا خلط میان آ نها موجب اشتباه در صدور حکم، و تضییع  حقوق و ستم به دولت و مردم نشود. این بررسی نشان می دهد که سه عنوانِ بغی، محاربه و نافرمانی مدنی هم از نظر لغوی و هم از نظر اصطلاحی با یکدیگر متفاو تاند. روش بحث در این نوشتار، که عهد هدار شناسایی مفاهیمِ مشابه فقهی که در عرصه حقوقی و سیاسی هم...

      شهروندی به عنوان رویکردی است که به انواع حقوق انسانی در جامعه اشاره می‌کند و تعامل بین فرد و جامعه را جهت می‌دهد. تلاش برای توسعه و حفظ حقوق شهروندی اهمیت بنیادین خود را همچنان حفظ کرده است. این حقوق فراهم آورنده عرصه‌هایی است که می‌تواند، بحث و گفتگو درباره سبک زندگی را فراهم آورد. هدف از این مقاله تبیین جامعه‌شناختی سبک زندگی و رابطه آن با گرایش به حقوق شهروندی است. مبانی نظری متأثر از ...