شکل گیری نگارش تاریخ زیدیان ایران، در حاشیه آثار فقهی و کلامی و در قالب تک نگاریهایی پیرامون تبیین قیام امامان زیدی به ظهور رسید. این نوع تاریخ نگاری، شخصیت محور و با سیطره نگاه کلامی به گذشته و تلفیقی از مکتب عراق و حجاز بود. سپس در زمان یحیی بن حسین رسّی، گردش در تاریخ نگاری زیدیه یمن باعث شد شکل نگارش تاریخ زیدیان ایران به سیره نگاری متحوّل شود. این سیره نگاری که مرتبط با بحث های فقهی نگاشته م...

بعد از رحلت پیامبر (ص) اعراب تازه مسلمان شده به دلایل مختلف از اطاعت دولت مرکزی سر باز زدند. در بسیاری از نواحی شبه جزیره عربی سرکوب شورشها به عنوان جنگهای "ردّه" در تاریخ از آن ذکر شده است. مورخان دلایل مختلفی را برای این عدم اطاعت ها ذکر کرده اند مانند: عدم پرداخت زکات، پیامبران دروغین، نافرمانی در پذیرش حق حاکمیت قبیله قریش و ادعای عدم شایستگی ابوبکر برای جانشینی حضرت محمد (ص). اما این محققان...

دین مبین اسلام پانزده قرن پیش در سرزمین حجاز ظهورنمود ودر مدت کوتاهی در بخش اعظم دنیای آن روز گسترش یافت. اگر دوران اسلام را با روزگار قبل از آن مقایسه کنیم در مییابیم که عصر اسلامی در تکریم شخصیت انسان پیشرفت درخشان و شکوهمندی داشته است زیرا که با سیری در زندگی گروهها و اقشار مختلف جامعه ، تغییرات گسترده ای را در ساختارجامعه وگروهها و اقشار مختلف آن در مقایسه با ساختار جامعه دوره قبل از اسلام ...

اشاعره و حنابله، هر دو از گروه های اهل سنت به شمار می روند. تا پیش از به قدرت رسیدن سلجوقیان، حنابله در عرصه اجتماعی و سیاسی جامعه بغداد، یکی از قدرت مندترین و پر جمعیت ترین گروه های مذهبی بودند. با به قدرت رسیدن سلجوقیان و لعن اشاعره به فرمان طغرل در سال 455 ق، شمار زیادی از علمای اشعری، چون جوینی و قشیری به عراق و حجاز مهاجرت کردند و همین عامل در ترویج و گسترش مذهب اشعری در بغداد تأثیر گذاشت....

قبایل عرب هلالی، مجموعه ای از بطون و تیره های بنی هلال بن عامر، بنی سُلیم، بنی جشم و ربیعه را شامل می شد که در مرکز عربستان و نواحی بیابانی نجد و حجاز به زندگی بدوی وکوچ نشینی عادت داشتند. این قبایل برخلاف سایر قبایل عرب که بعد از اسلام و به دنبال فتوحات اسلامی راهی نواحی آباد و متمدن شدند، هم چنان به زندگی بدوی خود ادامه دادند وحاضر به ترک وطن وخاستگاه خود نشدند. با این وجود، آنان در اوایل قرن ...

مقدمه و هدف پژوهش: شاخص‌های ارتباطات میان فرهنگی، ابزارهای ارزیابی پسرفت یا پیشرفت این نوع ارتباطات در عرصه گفتگوهای بین‌المللی و بازویی سنجشی برای راهبرد پردازان فرهنگی یک جامعه است. ایجاد نقاطی مانند: «گفت و گو، تنش‌زدایی، و احترام به فرهنگ‌ها و تمدن‌های جوامع دیگر»، در نخستین نمایش اسلام گستری پدیدار گشت تا سرانجام آن شکل گیری مثلثی باشد که این نقاط در سه رأس آن قرار گرفته‌اند. البته، بروندا...

مهاجرت سادات به مناطق گوناگون جهان اسلام و استقرار آنها، به‌دلایل مختلف و تحت‌تأثیر شرایط و عوامل متفاوت سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی صورت گرفته‌است.‌ این جریان در خراسان، روندی طولانی و درعین‌حال، مستمر را طی کرد که از نیمۀ اول قرن دوم هجری شروع شد و در تمام سال‌های پس از آن ادامه یافت.‌ این روند، در مرحلۀ اول، با ورود افرادی مبارز، با انگیزه‌هایی سیاسی مثل قیام یا پناه‌جویی، شروع شد و در مرحلۀ بع...

یکی از ویژگی‌های مهم حیات معنوی عصر دهم میلادی، ورود تفکر شیعه و کاسته شدن نفوذ اسلام رسمی است. البته، بیشتر پیروان شیعه در عراق و حجاز بودند و در قسمت‌های شرقی خلافت به‌خصوص خراسان و ماوراء‌النهر عقیدة سنی چیره بود. خلفای عباسی برخلاف امویان در امور اداری از آغاز به مردمان ایرانی تکیه می‌کردند؛ بنابراین، طبیعی است که بیشتر خاندان‌های محلی، مذهب رسمی خلافت (یعنی سنی) را قبول کرده بودند. نگارنده...

قرآن کریم  که در 1400 سال پیش در سرزمین حجاز بر رسول الهی حضرت محمد (ص)، برای هدایت و تربیت انسانها  نازل گردید، در تعامل فرهنگی و سیاسی ، بسیاری از نیازهای اخلاقی، اجتماعی ،اقتصادی،و فرهنگی مردم آن زمان را تامین کرد ، اما با دیدگاه تاریخی نگری به قرآن، برخی از مستشرقین معتقدند  که این کتاب از ادبیات و فرهنگ زمانه، تاثیر فراوانی پذیرفته و آموزه های آن ، مقتبس از آداب و رسوم عرب معاصر نزول می با...

فخرالدین عراقی به سال 610ه.ق در بخش کمیجان استان مرکزی دیده به جهان گشود‘ او از دوران کودکی در شهر همدان به تحصیل علم پرداخت و در خردسالی موفق به حفظ قرآن مجید شد. وی از هفده سالگی به سیر و سیاحت روی آورد و در هند‘عراق‘شام و حجاز به کسب معارف مشغول گردید و در سیر و سلوک عرفانی خویش با بزرگانی چون: صدرالدین قوینی ‘ شیخ بهاءالدین زکریا و شمس تبریزی حشر و نشر داشت و از آنها فیض برد. در آثارش تأث...