استان خوزستان به عنوان محل اکتشاف نخستین چاه های نفت از همان آغاز توجه دول بزرگ را به خود جلب کرد. مجاورت با کرانه های خلیج فارس و وجود رود کارون بر اهمیت آن بیش از پیش افزود. مجموع? این عوامل باعث شد که این استان در فاصل? تقریبی ربع قرن، دو بار به اشغال قوای بیگانه درآید: نخست همزمان با روی کار آمدن احمدشاه قاجار ،امپراتوری انگلستان برای حفظ منابعِ نفتی در دستِ خود و جلوگیری از دستیابی آلمان و ع...

چکیده لاهوتی و زهاوی، دو تن از شاعران برجستة تاریخ معاصرِ ایران وعراق، تقریباً در یک دورة زمانی زیسته‌اند و شرایط حاکم بر سرزمین دو شاعر، بسیار شبیه به هم است. اوضاع سیاسی و اجتماعی مشابهی که بر ایران و عراق در این برهه از تاریخ حکم‌فرما بود، سبب شده که مضامین سروده‌های لاهوتی و زهاوی، با وجود عدم ارتباط مستقیم میان دو شاعر، شبیه به ‌هم باشد. هدف این پژوهش، بررسی اشعار لاهوتی و زهاوی در زمینة نقد...

جنگ ایران و عراق که در ایران با نام دفاع مقدس و در عراق و کشورهای عربی با عنوان «قادسیه صدام» و «جنگ اول خلیج فارس» شناخته می شود، از رویدادهایی است که بازآفرینی یادمانی آن در سال های بعد از جنگ در شهرهای مختلف ایران و همچنین عراق منظر شهرها را تحت تأثیر قرار داده است. جنگ ایران و عراق برای ایرانیان نسبت به عراقی ها یک تفاوت اصلی داشت؛ در جنگ ایران و عراق کشور ما مورد حمله قرار گرفت و مردم ما م...

متغیر منطقه‏ای مولفه مهمی در جنگ بین کشورها محسوب می‏شود. کشورهای پیرامونی و کشورهای همسایه دولت‏های درگیر، براساس تأمین حداکثری منافع ملی، گزینه‏های مختلفی را همچون بی‏طرفی تا حمایت‏های ضمنی و آشکار از طرف‏های درگیر و حتی مداخله در جنگ به نفع یکی از طرفین را پیش رو دارند. جنگ ایران و عراق نیز از این قاعده مستثنی نیست. این جنگ، رویداد منطقه‏ای مهمی بود که کشورهای پیرامونی را تحت‏ تأثیر قرار داد...

عربستان سعودی، جمهوری اسلامی ایران را منبع اصلی بی ثباتی در منطقه می داند و بر این باور است ایران در پی ایجاد هلال شیعه برای تسلط بر اعراب سنی منطقه است. این دو کشور به ویژه پس از انقلاب اسلامی همواره به عنوان دو رقیب در منطقه خلیج فارس نقش آفرینی کرده اند که رقابت ایدئولوژیک محور اصلی رقابت آنها در حوزه های ژئوپولیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک به شمار می رود. روابط عربستان و ایران به دلیل تح...

هشت سال دفاع مقدس در برابر حزب بعث عراق از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است، در این میان، تحلیل گران غربی نیز از منظر خود آن را بررسی کرده اند که به نوبه خود درخور تأمل است. با گذشت سال های طولانی از پایان این جنگ، بی گمان بازخوانی و تحلیل دوباره پرونده جنگ عراق علیه ایران می تواند بسیاری از زوایای فراموش شده آن را خاطر نشان سازد. مقاله حاضر که برگردانی از نگاه غربی به این جنگ است، می ت...

با مطالعه خط مشی سیاست قدرت های بزرگ در قبال جنگ ایران و عراق می توان ادعا کرد اگرچه آمریکا و شوروی در مورد پیروزی عراق با هم هم عقیده نبودند، اما در این مورد که ایران به هیچ وجه نباید پیروز این جنگ باشد هیچ اختلاف نظری نداشتند. هرچند گزینه مطلوب‏تر برای هر دو قدرت «جنگ بدون پیروز» بود. از این رو، استدلال مقاله پیش رو این است که با توجه به برتری نظامی ایران در عملیات والفجر 8 و تصرف فاو و همچنی...

بحث مقولهی «جنگ نرم» این روزها بیشتر از گذشته در محافل رسانهای و سیاسی کشور مطرح است؛ اما بهراستی حقیقت جنگ نرم چیست؟ چه کسانی و با چه اهدافی به دنبال تحقق آن هستند و به آتش آن دامن میزنند و سرانجام این که تاریخچهی این مسئله به چه زمانی بازمیگردد. برای تبیین پاسخ این پرسش باید مفاهیم زیر ابتدا تعریف گردد. تهدید نرم (soft threat): تهدیدی است نامحسوس، بدون ابزار فیزیکی و منازعهی مستقیم، اما تأثیر...

مقاله حاضر به بررسی تحول جنگ دریایی در منطقه خلیج فارس در طول جنگ تحمیلی می پردازد. نویسنده با بیان تحولات نیروهای نظامی ایران پس از انقلاب، توان نیروی دریایی ایران را مورد ارزیابی قرار داده است. در ادامه، نویسنده با تحلیل مراحل مختلف جنگ در خلیج فارس، نبردهای دریایی ایران و آمریکا را با موشکافی خاص تشریح کرده است. لازم به ذکر است نویسنده، در تحلیل جریان تحولات جنگ، رویکرد کاملاً جانبدارانه دارد...

این مقاله ضمن اشاره به شرایط ایران در آخرین سال های جنگ، در پی پاسخ به این سؤال است عوامل اقتصادی پذیرش قطعنامه 598 توسط ایران چه بودند. نکته مفروض مقاله این است که تنگناها و نابسامانی های اقتصادی بنیادی ترین عامل تحریک تصمیم گیران جمهوری اسلامی به پذیرش گزینه توقف جنگ بودند. در اواخل جنگ معضلات مختلفی از جمله تشدید رشد جمعیت، تخریب زیرساخت های راهبردی اقتصاد کشور، رشد سریع تورم و بیکاری، و کسر...