دورۀ قاجار دوره‌ای سرشار از رخدادهای اجتماعی و سیاسی است. شاهان قاجار، شاعران مدیحه‌سرا و شعر مدحی را پروپاگاندای دربارهای خود قرار دادند. شاعران نیز برای پسند خاطر شاهان، به پیروی از شاعران سبک خراسانی، به مدیحه‌سرایی روی آوردند. آموزه‌های تعلیمی در شعر عصر قاجار را می‌توان به دو موضوع کلی تقسیم کرد: یکی شعر آیینی که بیشتر در ذکر مناقب پیامبر اسلام(ص) و ائمۀ شیعه(ع) است، ...

شایعه در همۀ فرهنگ های بشری وجود دارد و پدیده ای است که بر اساس شنیده ها و زمینۀ قبلی افکار عمومی شکل می گیرد. بشر در زندگی روزمرۀ خود با دوستان، آشنایان، همکاران، و مانند آن ها شایعات زیادی را می شنود و یا منتشر می سازد. لیکن با توجه به ویژگی های فرهنگی و اجتماعی هر جامعه برخی شایعات زمینۀ مناسبی برای نقل و انتشار می یابد. این نوشتار در دو بخش تنظیم شده است. در بخش اول ساختار شایعه به لحاظ اج...

داروغه از مناصب حکومتی است که از دوره تیموری تا پایان عصر قاجار، در قالب اشکال مختلف چون داروغه دفترخانه، داروغه ایلات و داروغه شهر وجود داشت. این منصب از دوره تیموری تا قاجار، به تناوب دارای اختیارات سیاسی و قضایی شد. داروغه به عنوان حاکم شهر یا ایالت، معمولاً با مقوله نظم و امنیت عمومی جامعه در ارتباط بود. این منصب در دوره قاجار تا پایان عصر ناصری (1212 تا 1313ق/1۷96 تا 1۸96م) همچنان نقش اساسی...

دوره‌ی قاجار یکی از مهم ترین مقاطع هنری ایران محسوب می‌گردد، چراکه تأثیر پذیری از هنر غرب به ویژه در نقّاشی به صورت محسوسی بروز یافت. با وجود اینکه هنر نقّاشی در دوره­ی قاجار تا حد زیادی بر اساس بنیادهای هنری عصر صفوی استوار شده بود، در برابر وجوه متنوع هنر غرب که تا حد بسیار زیادی به صورت ظاهری دریافت می­گردید، تحت تاثیر قرار گرفت. در این بین تلاش هم­زمان و درعین حال متناقض برای تقلید از سنت­های...

چکیده به­رغم محدودیت­های زنان عصر قاجار از جهت حضور در عرصه­های اجتماعی و اقتصادی، برخی از روایات تاریخی متضمن اشاراتی در باب مشارکت­های اقتصادی زنان در جامعه آن روز است. از میان منابع موجود، سفرنامه­ها به ویژه گزارش سیاحان خارجی بیشتر از سایر آثار به این مسأله پرداخته­اند. نتایج حاصل از بررسی­ها نشان می­دهد که زنان عصر قاجار اعم از زنان شهری، روستایی و عشایری براساس موقعیت، تجربیات و توانمندی­...

این نوشتار درصدد معرفی، نقد و بررسی ترجمه کتاب ‭traditional crafts in qajar iran (1800-1925) اثر ویلم فلور است که با عنوان صنایع کهن در دوره قاجار با ترجمه علیرضا بهارلو منتشر شده. کتاب در نه فصل تدوین شده و به هشت حوزه مختلف از صنایع کهن ایران در عصر قاجار پرداخته است. هدف این اثر آشنایی خواننده با برخی از فناوری های سنتی مورد استفاده در دوره قاجار است. مقاله حاضر به ابهام در عنوان ترجمه کتاب،...

مطالعات بینارشته ای و یاری جستن از نظریّه های مطالعات انتقادی، از رهیافت های کاربردی کردنِ پژوهش های نقّادانه متون ادبی است. «تاریخ گراییِ نوین» (new historicism) یکی از جدیدترین شیوه های تحلیل متن در عرصۀ مطالعات نقّادانه ادبی است که به «تاریخیّتِ متن و متنیّت تاریخ» باور دارد و به بازسازی ذهنیّت و جهان بینی مستتر در متن و دریافت رابطۀ این ذهنیّت با ساختار قدرتِ زمانۀ آن می پردازد. در نوشتۀ حاضر، پس از م...

چکیده : نیروهای تولیدی ،‌ابزارتولید و شیوة تولید ومناسبات ارضی ونوع مالکیت و قشر بندی اجتماعی ایران تقریباً از قرن سوم هجری تا قرن سیزدهم یکسان و شبیه به هم بوده است ودر واقع بافت وساخت وترکیب بندی اجتماعی و اقتصادی ایران در اوایل عصر قاجار تفاوت خاصی با ادوار پیشین نداشت . زیرا جامعه صرف نظر از قشر بندی عادی حرفه ای ،‌مرکب از دو گروه مشخص بود : قشر ممتاز وحاکم در صدر و قشر فرودست و غیر حاکم . ‌...

دورۀ قاجار دوره‌ای سرشار از رخدادهای اجتماعی و سیاسی است. شاهان قاجار، شاعران مدیحه‌سرا و شعر مدحی را پروپاگاندای دربارهای خود قرار دادند. شاعران نیز برای پسند خاطر شاهان، به پیروی از شاعران سبک خراسانی، به مدیحه‌سرایی روی آوردند. آموزه‌های تعلیمی در شعر عصر قاجار را می‌توان به دو موضوع کلی تقسیم کرد: یکی شعر آیینی که بیشتر در ذکر مناقب پیامبر اسلام(ص) و ائمۀ شیعه(ع) است، ...

چکیده  سیدعبدالحسین لاری از مراجع بزرگ عصر قاجار در فارس به شمار می آید که اقدامات تاثیرگذاری در تاریخ انقلاب مشروطیت از خود به جای گذاشت. او هر چند با انتشار رساله های متعدد سیاسی به دفاع از مشروطیت پرداخت اما تلقی او در حمایت از نظام مشروطیت با نظر عالمان دیگر تفاوت داشت و نظرات او با اندیشه سیاسی طرفداران مشروطه مشروعه مانند شیخ فضل الله نوری نزدیک تر بود؛ اما در عمل در نقطه ی مقابل آنها قرا...