غزالی، از تأثیرگذارترین متکلمان مسلمان، در کتاب تهافت الفلاسفه در مسئله سیزدهم به پریشان‌گویی فیلسوفان و تناقضات آنها در مسئله «علم خداوند به جزئیات» می‌پردازد. انگشت اتهام او صریحاً متوجه شخص ابن‌سینا در خصوص تلقی او از چگونگی علم خداوند به جزئیات است که به گمان غزالی این نوع تلقی عملاً انکار علم خداوند بوده و موجب کفر است. در این مقاله می‌کوشیم ضمن تبیین دیدگاه امام محمد غزالی و ابن‌سینا در این...

در این مقاله موضوع چرایی کشتار غیرنظامیان از سوی جریان‌های سلفی، با استفاده از نظریه‌ی "خشونت ساختاری،خشونت هویتی" بررسی شده است. پرسش اصلی پژوهش آن است که چرا جریان‌های سلفی به خشونت و کشتار غیرنظامیان روی آورده‌اند؟ پژوهش حاضر این فرضیه را مورد آزمون قرار می‌دهد که احساس تهدید و عدم امنیت به‌همراه برداشت غلط از مفاهیم مذهبی، زمینه را برای رشد و هدایت گروه‌های سلفی به سمت خشونت فراهم آورده است...

هدف از این نوشتار، بررسی نقش خوارج (شورشیان) در واقعه عاشورا از منظر تاریخی و حدیثی است که در آن شخصیت و نقش افرادی چون شمر بن ذی الجوشن، شبث بن ربعی، خاندان اشعث و... مورد تحلیل قرار می‌گیرد. روش پژوهش، کتابخانه‌ای و با نگاهی به نظریه عمومی خوارج در باب تکفیر است. از یافته‌های این پژوهش، موضوع اخیر است که نقش و حضور خوارج در واقعه عاشورا و دوران امام حسین(ع) را از منظر فقهی و عقیدتی برای این گ...

موضوع دخالت‌کردن یا دخالت‌نکردن یزید در شهادت امام‌حسین(ع) و پدیدآوردن واﻗﻌﮥ کربلا از همان آغاز، محل اختلاف بود. تبرئه‌جستن یزید از قتل امام(ع) به این اختلاف دامن زد و در طول زمان، بر شدت آن افزوده شد. شماری از علمای سنی ضمن تأیید نقش‌داشتن یزید در واﻗﻌﮥ کربلا، او را به علت‌های متعدد مستوجب لعن و حتی تکفیر دانسته‌اند؛ اما گروهی دیگر در دفاع از عقیدﮤ مشروعیت خلفا، او را از این اتهام مبرّا کرده‌ان...

چکیده اهل سنت و امامیه در نادرستی انتساب معنای لغوی بداء به خداوند اتفاق نظر دارند؛ هرچند اهل سنت بر این پندارند، که امامیه معنای لغوی بداء را به خداوند نسبت می‌دهد؛ معنایی که مستلزم انتساب لوازمی چون جهل و ندامت به آن ساحت ربوبی است. البته اخبار و احادیث امامیه که شمار آنها به حد تواتر می‌رسد، بداء را به خداوند نسبت داده‌اند و بزرگان امامیه درصدد تبیین معنای بداء در آن اخبار برآمده‌اند. فِرَق م...

بحث از «احباط» و«تکفیر» گناهان، از مباحث بسیار مهمی است که در آیات و روایات فراوانی مورد توجّه قرارگرفته و فِرَق مختلف اسلامی، در این زمینه بحث و تبادل نظر بسیار دارند. در برخی از آیات قرآن، از این مقام نیز فراتر رفته و از «تبدیل سیّئات به حسنات» سخن به میان آمده است؛ مانند آیه‌ی 70 سوره‌ی مبارکه‌ی فرقان که «توبه» را باب نجات انسان‌ها از گناه معرفی نموده و شرط قبولی توبه را «ایمان» و «عمل صالح» می‌...

اهل بیت(ع) به ویژه امام رضا(ع) مورد اقبال خاص ایرانیان ازجمله اهل حدیث بودند و حاکم نیشابوری به تفصیل از حضور آن امام(ع) در خراسان و عنایت ویژه مشایخ اهل حدیث به ایشان یاد کرده است. بر اساس این گزارش­ها، بزرگان حوزه حدیثی اهل سنت نیشابور که استادان اصحاب جوامع روایی ازجمله کتاب های شش گانه بودند، اهتمام زیادی به امام رضا(ع) به عنوان فرزند پیامبر(ص) و سند اختصاصی روایی حضرت داشتند. ملاحظه و تحلی...

وهابیت از فرق نستباً نو پای اسلامی است این مسلک که در زادگاه اسلام یعنی در عربستان رشد یافته به دلیل پشتوانه قوی سیاسی و اقتصادی در حال گسترش به دیگر نقاط بلاد اسلام است از انجا که پیروان این فرقه تنها خود را بر حق دانسته و پیروان مذاهب دیگر اسلامی را کافر و مشرک و خارج ازحوزه اسلام می شمرند اهمیت مطالعه و تدقیق در اصول فکری این مکتب آشکار می گردد در این نوشتار ابتدا مختصری به زندگینامه محمد بن ...

یکی از تحولات مهم در منطقه خاورمیانه، پیدایش و رشد بی‌رویه گروه‌های تندرو سلفی و تکفیریِ به‌ظاهر مسلمان، با نام وهابیت یا داعش است. یکی از مهم‌ترین اعتقادات این گروه‌ها، تکفیر و شرک دانستن عبادت در کنار مقابر می‌باشد. آنها براساس این اعتقاد غلط، به تخریب مقابر بزرگان دین و اولیای الهی می‌پردازند و نمازگزاران در مقبره‌ها را مشرک می‌خوانند. این مقاله با مطالعه‌ای اسنادی ـ تحلیلی در منابع معتبر اهل...

در سال‌های اخیر مسلمانان دچار جنگ داخلی شده‌اند که ناشی از ظهور گروه تروریستی موسوم به دولت اسلام شام و عراق یا داعش است. این گروه نوسلفیسم محسوب می‌شود و افراطی‌تر از سلفی گرایان است. بیشترین تضاد داعش، با تشیع و تجلی آن در تفکرات امام خمینی(ره) در قالب جمهوری اسلامی است. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش است که چه تفاوت‌هایی بین اصول نوسلفیسم (متمرکز بر داعش) و اصول فکری تشیع (متمرکز بر ام...