بررسى سبب نزول آیه ولایت - مائده، 55 - و اثبات نزول آن درباره على (ع) است. نویسنده، با استناد به روایات، نزول آیه ولایت را در شأن على (ع) بر مى‌شمارد و زمینه‌هایى نزول آیه ولایت، داستان اعطاء خاتم، نظریات دیگر در خصوص سبب نزول این آیه، استشهاد به سیاق آیات، اشکالات و شبهات وارده بر نزول آیه ولایت درباره على (ع) را به تفصیل مورد نقد و بررسى قرار داده و اثبات کرده است که آیه ولایت بر اساس روایات...

گزارشی از آراء طبرسی و توجه وی به فرهنگ زمان نزول است. نویسنده، نخست منظور از افق تاریخی - فرهنگی را توجه به زبان و ادب عربی در زمان نزول، تحول معنایی واژه ها، توجه به شأن نزول و تاریخ بیان مطالب و توجه به ناظر بودن قرآن به فرهنگ زمان نزول برشمرده است. وی بر این باور است که مرحوم طبرسی قرآن را بر پایه فرهنگ زمان نزول می فهمد، او شناخت زبان و ادب عرب جاهلی را ضروری می داند و با انتخاب دستور زبان...

در جوامع روایی و کتب تفسیری و اسباب نزول، برای بسیاری از آیات و سوره‌ها، سبب نزول گزارش شده است. اما از آن‌جا که تمام روایات اسباب به صحت نپیوسته است، محققان را بر آن داشته تا به ارزیابی سند و محتوای آنها همت گمارند. 12 سوره اولِ جزء 30 قرآن آکنده از روایات اسباب نزول می‌باشد که تاکنون تحقیقی بایسته و شایسته در زمینه ارزیابی سند و محتوای آنها انجام نشده است. در این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی تم...

 بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »جامع البیان عن تأویل آى القرآن« اثر محمد بن جریر طبرى (310 ه .ق.( است. یکى از ویژگى‌هاى این تفسیر، بهره‌گیرى گسترده از اسباب نزول است. هر چند طبرى درباره اهمیّت اسباب نزول سخن نگفته، امّا تفسیر او نشان از تأثیر پذیرى بسیار از اسباب نزول دارد. این تأثیر پذیرى گسترده، از یک سو، به جهت اعتماد طبرى بر نقلها و احادیث است و از سوى دیگر به جهت حجّیت قول صحاب...

قرآن‌پژوهان و مفسران برای کشف ترتیب نزول سوره‌های قرآن، دو روش دارند: یکی روش اجتهادی محض که بدون توجه به روایات ترتیب نزول و براساس ویژگی های ظاهری یا محتوایی سوره‌ها ترتیب نزول آن‌ها را مشخص می کنند؛ دوم روش روایی محض که روش رایج متقدمان بوده است. در این روش برای شناسایی ترتیب نزول سوره‌های قرآن، به نقل روایات ترتیب نزول بسنده می‌کردند. در این نوشتار برای نخستین بار روش جدیدی را به نام روش رو...

 بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »روح المعانى« اثر آلوسى (1270 ه . ق( است.  اسباب نزول در تفسیر آلوسى جایگاه والایى دارد. به همین دلیل، در جاى جاى تفسیر خود از اسباب نزول در تفسیر و فهم آیات بهره جسته است. به باور آلوسى، خاستگاه شمارى از تنشهاى تفسیرى اختلاف در سبب نزول است. وى در جمع آورى اسباب نزول سعى وافر داشته و در مواردى که یک آیه چند سبب نزول داشته به نقد و بررسى روایات مى‌...

چکیده: این پژوهش باارائه تعریفی از اسباب نزول ، تفسیر مأثور و اهمیت تفسیر روایی و جایگاه آن میان محققان ،به بررسی روایات اسباب نزول درتفسیر جامع البیان تألیف محمد بن جریر طبری پرداخته است. روش کار طبری چنین است که در ذیل هر آیه روایت یا روایت های موجود را ذکر کرده و سپس رجال آن را بیان کرده است .ایراد عمده این اثر چون دیگر کتاب طبری یعنی تاریخ طبری این است که تمام روایت ها را بدون در نظر گرفت...

در تفسیر برخی آیات، معنای آیه از ساخت زبانی و بافتی آن استخراج نمی‌شود، بلکه از معارف برون از متن دینی طلب می‌شود؛ لذا روایات و اخبار سبب نزول، از منابع خارجی مهم و جهت‌دهندهٔ کار مفسر در تعیین مراد خداوند است. در تفاسیر امروزی، از جمله المنار و الفرقان، نقش روایات سبب نزول کمتر شده است. این پژوهش با روش توصیفی‌‌تحلیلی، جایگاه و کارکرد روایات سبب نزول را در این دو تفسیر، به شکل...

پژوهش حاضر به تبیین سه رابطه؛ الف: «تناسب آیات با اسباب نزول»، ب: «تناسب آیات با ترتیب نزول»، و ج: «تناسب آیات با ترتیب و اسباب نزول»، پرداخته است. تناسب آیات، اسباب نزول و ترتیب نزول سه مقوله علوم قرآنی و به عنوان ابزارارهای فهم متن قرآن بسیار حائز اهمیت هستند. این سه علم، رابطه های تنگاتنگی با یکدیگر دارند. فهم چگونگی این رابطه ها و توجه به آن ها، فهم صحیح قرآن را در پی خواهد داشت. قرآن دارای...