این پژوهش در پاسخ به این سوال نوشته شده که مهمترین کاستی ها ی متون تاریخی ایران چیست؟ فرضیه وچشم انداز پژوهش نشان دهنده­ی آن است که این کاستی ها در دو محور عمده: روش پژوهش و محتوای متون  قابل بررسی وعبارتند از: ابهام در مفاهیم تاریخ پژوهی، توصیف به جای تحلیل و اصالت نقل در  داده ها؛ و در محور محتوایی مهمترین کاستی ها عبارت است از: تناقضات در محتوای متون تاریخی؛ مهندسی فرهنگی در 6 بعد مهم، رویکر...

عبداله بن سعد بن ابی سرح قرشی اسلام می آورد و اندک زمانی کتابت وحی می کند، سپس از دین باز می گردد و مرتد می شود. بررسی های تاریخی نشان می دهد که ارتداد او ارتباطی با نگارش قرآن ندارد، ولی قصه نویسان، که اغلب فاقد قوة تحلیل اند، شاید مغرضانه، شاید ساده‌لوحانه، روی گردانی وی را به تحریر آیات الهی ربط می‌دهند. این قصه‌های بی‌اساس به تفاسیر و تواریخ هم راه می‌یابد، حتی از دریاها می‌گذرد تا در سدة ب...

خواجه مجدالدین همگر (607ـ686ق) از شاعران برجستۀ ایران در سدۀ هفتم، در یکی از مهم‌ترین مراحل تاریخ اجتماعی و ادبی ایران می‌زیست؛ دورانی که از لحاظ تاریخ سیاسی ـ اجتماعی مصادف با حملۀ مغول به ایران و، از دیدگاه تاریخ ادبی، مصادف با ظهور سعدی است. از این جهت مطالعه در دیوان او برای شناخت جریان‌های ادبی قرن هفتم مفید و شناخت تازه از زندگی و دوران او نیازی اساسی است. در این نقد و بررسی زندگینا...

در ایران باستان موبدان همواره یکی از مقامات برجسته جامعه به‌شمار می­آمدند و در دربار شاهان نفوذی فوق­العاده داشتند. این امر به‌خوبی در مشهورترین حماسه ملی ایران نمود یافته است و به حدی اهمیت دارد که با بررسی نقش و جایگاه موبدان در شاهنامه چگونگی ارتباط دین و حکومت در ایران باستان مشخص می­شود. خویشکاری موبدان در شاهنامه منحصر به اجرای مناسک دینی نیست. آن­ها هم در اداره کشور اختیارات گسترده­ای دا...

در آیه 54 سوره مریم از پیامبری به نام اسماعیل با صفت «صادق الوعد» یاد شده است: ﴿واذکُر فِى الکِتبِ اِسمعیلَ اِنَّهُ کانَ صادِقَ الوَعدِ و کانَ رَسولاً نَبیـّا﴾. در این که آیا این اسماعیل همان اسماعیل معروف، فرزند ابراهیم است یا اسماعیل بن حزقیل از انبیاء بنی اسرائیل، میان مفسّران محلّ گفت‌وگو است. غالب مفسّران شیعه و اهل‌سنّت احتمال اول را برگزیده و گفته‏ا...

جنگ جهانی اول نقش مهمی در تاریخ ایران و از وقایع سرنوشت ساز تاریخ معاصر کشورمان است. برای روشن شدن زوایای تاریخ کشور ناگزیر از بذل توجه به تواریخ محلی و منطقه ای هستیم. در این پایان نامه با روشی توصیفی – تحلیلی به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی همدان از جنگ جهانی اول تا کودتای 1299ش ( 1338 – 1333ق / 1919 – 1914م ) می پردازیم. همچنین سعی بر این شده است که نگاهی به اوضاع و شرایط این...

اشغال نظامی ایران و تصرف مرزهای غربی توسط متفقین در شهریورسال1320ش از وقایع سرنوشت ساز تاریخ معاصر کشورمان است که نقطه ی عطفِ بیداری ایرانیان بعد از پایان حکومت رضاشاه بود. برای روشن شدن زوایای مختلف تاریخ کشور ناگزیر از بذل توجه به تواریخ محلی و منطقه ای هستم. در پژوهش حاضر سعی بر این شده است عوامل اعتلای سیمای فرهنگی و تأثیرات منفی تحولات بر ساخت مایه های فرهنگی، تأثیر رشد مدارس، نهادهای فرهنگ...

اندیشه تاریخ نگاری در تواریخ رسمی و سلسله ای دوره صفویه،بر پایه ساختار سنتی پیشین و بر مبنای نگرش سلطان متدین و مروّج شیعه ادامه یافت. شیوه تاریخ نگاری اسکندربیگ منشی نیز ادامه تاریخ نویسی سنتی عصر صفوی است اما در نگارش تاریخ خود دارای ویژگی و امتیازاتی است که او را از تاریخ نویسان سنتی عصرش متمایز کرده است. مسأله اصلی پژوهش این است که آیا اسکندربیگ منشی در بیان حوادث گیلان در تاریخ عالم آرای عب...

ربع رشیدی آشکارترین نمونه سعی و همت دست اندرکاران اصلاحات غازان خان پادشاه مغول در عرصه تعالی و رشد و پویایی فرهنگ ایرانی در چارچوب اندیشه های عصر ایلخانی به شمار می آید که توسط خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی به عنوان شهر دانشگاهی با برنامه های وسیع فرهنگی، اقتصادی و رفاهی در نخستین سال های قرن هشتم هجری ایجاد شده و اگر چه در مقایسه با تأسیس دانشگاه کمبریج در سال 1209 میلادی، چندین دهه دیرتر ب...

بطوریکه میدانیم همواره در کشورهای اسلامی افرادی غیر مسلمان که به یکی از ادیان معتبر منسوخ متدین بوده وجود داشته و دارند که با استفاده از جمیع امکانات و مقدورات اجتماعی زندگانی میکنند . این موضوع تعجبی ندارد زیرا اسلام مردم را فقط بخاطر اینکه مسلمان نیستند طرد نکرده است و حتی چنانکه از کتب سیر و تواریخ و کتب فقهی برمی آید پیامبر اسلام (ص) با گروههائی از آنان قراردادهایئی در باب حمایت از ایشان بس...