هدف پژوهش اکتشافی، توصیفی و تفسیری حاضر تبیین چرایی و پیامدهای پیدایش عادت‌واره‌های متعارض با الزامات نهادی علم در میان پژوهش‌گران علوم انسانی از منظر مشارکت‌کنندگان در تحقیق است. بدین‌منظور، 35 نفر عضو هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علامه طباطبائی، در قالب نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و فرایند نمونه‌گیری از آنها تا رسیدن به مرحله اشباع ادامه یافته است. داده‌ها به کمک مصاحبه‌های عمیق ...

دربارۀ اینکه در بستر تعامل متشابک علوم اسلامی، چه ترابطی میان دو دانش فقه و اخلاق برقرار است، گاه نظریات متباین و ناهمگونی به‌چشم می‌خورد که مجموعۀ آنها را در اضلاعی متکثر در چهار دستۀ اتحاد و یگانگی، تعارض و ناسازگاری، تداخل فقه بر اخلاق و تمایز و وابستگی می‌توان تقسیم کرد و به ترازوی نقد سنجید. این پژوهش با روش تحلیلی – مقایسه‌ای و با نگاه عدم فروکاهی یکی به سود دیگری، پس از بررسی رویکردهای ...

چکیده امروزه مسأله اخلاق یکی از ضرورت های اساسی در سازمان ها می باشد و پرداختن به آن در سازمان ها امری گریزناپذیر است. مطالعات اخلاق در دنیای مدیریت و سازمان ذیل عناوین مختلفی چون اخلاق مدیریت، اخلاق سازمانی، اخلاق کار و... انجام گرفته است و مطالعه ی مرزهای این دانش ها برای تفکیک گزاره های مطرح شده در هریک از آنها ضروری است. در این مقاله ابتدا از منظر فلسفی به موضوع علم پرداخته می شود؛ آنگاه ع...

این مقاله با تبیین هویت مفهومی عقل و تمایز آن از معنای علم، به مسئلۀ کمال اخلاقی به‌عنوان هدف اصلی در سیر تکاملی انسان می‌پردازد. هدف آن، تبیین ارتباط تکاملی عقل و اخلاق نسبت به یکدیگر و برایند تأثیرات این دو بر تکامل انسان از منظر دین، با تأکید بر روایات کتاب غررالحکم است. در این پژوهش بنا بر گفته‌های امام علی (ع) به این رهیافت مهم خواهیم رسید که بین عقل و اخلاق تلازم وجود دارد و اخلاق منهای ع...

مسئله ارزشهای اخلاقی از عمده ترین مباحث اخلاقی است ‘ آنچه در این مقاله در حد آگاهی نویسنده بر محور این مسئله فراهم آمده ‘ در طی چند فراز است: فراز اول در ماهیت اخلاق و سبب پیدایش صفت اخلاقی است. بعضی آن را تابع طبیعت و مزاج معرفی نموده اند و بعضی دیگر معتقدند که منشأ پیدایش اخلاق عادت است از این رو اخلاق را اکتسابی و قابل تغییر میدانند‘ دلائلی نیز ارائه نموده اند‘ تأدیب و تربیت و پیروی از شرای...

 مهندسی و اخلاق دو حوزة متفاوت و مستقل هستند و در کار علم و مهندسی معمولاً اخلاق و حکم اخلاقی دخالت ندارد، اما از آن جهت که علم با حقیقت سر و کار دارد و حقیقت بالاترین ارزشهاست، کسی که به علم می‌پردازد کاری کرده است که از نظر اخلاق ارزش دارد. مهندسان در جهان جدید و به خصوص در دهه‌های اخیر، در طراحیهایی وارد شده‌اند که در سرنوشت کشورها و گاهی در زندگی همه مردم روی زمین تأثیر دارد، از این رو باید ...

بازکاوی ویژگی‌ها و مؤلفه‌های موضوع علم اخلاق، یعنی کنش‌های اختیاری و صفات اکتسابی، نه تنها برای فهم بهتر این دانش ضروری است، بلکه در فهم روش‌ استنباط حکم اخلاقی نیز نقش‌آفرین است. به همین دلیل ما در این مقاله می‌خواهیم این سؤال را پاسخ دهیم که ویژگی‌های موضوع علم اخلاق کدام‌اند و چه نقشی در روش‌ استنباط حکم اخلاقی دارند؟ با استفاده از روش تحلیلی و عقلی، هفت ویژگی‌ را برای موضوع علم اخلاق به دست...

مسئله نسبی بودن یا مطلق بودن گزاره های اخلاقی از مهم ترین مسائل مطرح در فلسفه اخلاق است که پذیرش هر کدام از این دو مبنا پیامدهایی تأثیرگذار بر نظام سازی اخلاقی دارد. یکی از موارد زمینه ساز نسبی گرایی اخلاقی، مسئله تزاحم تکالیف است. با توجه به اینکه تکالیف اخلاقی ناظر به عمل و رفتار انسان است، به دلیل پیچیدگی شرایط اجتماعی وقوع تعارض یا تزاحم بین تکالیف در ظرف عمل ممکن است. در پژوهش حاضر، با پذی...

دانش اخلاق به حوزه‌های مختلف توصیفی و توصیه‌ای در زمینه مباحث معرفت‌شناختی، منطقی و ارزشی می‌پردازد. تبیین رابطه اخلاق و دین، یکی از مباحث گسترده اخلاق‌پژوهی است. اخلاق در اینجا به معنای گزاره‌ها و علم اخلاق و دین نیز به معنای حقایقی است که بیانگر بینش، منش و کنش دنیوی در راستای سعادت انسانی باشند. در تبیین ارتباط اخلاق و دین، سه رویکرد وجود دارد که عبارتند از: تباین، اتحاد و تعامل. نگارنده با ...

علم اخلاق به عنوان علم و آیین و نرم افزار آداب دانی و اخلاق مندی و علم چگونه زیستن و تعیین بایدها و نبایدها و صدور احکام خوب و بد نسبت به رفتارهای آگاهانه و مختارانه ی آدمیان همواره در فرهنگ های گوناگون در محضر پیشینیان و پسینیان خداوندگاران دین و اندیشه جایگاهی ویژه داشته است. به عنوان نمونه باید یاد کرد از سخن رسول گرامی اسلام ص که فرمود: من برای کامل کردن مکارم اخلاقی فرستاده شدم. اخلاق جدا ...