شهرنشینی فرایندی جهانی است که با تأخیر و در قرن بیستم به کشورهای درحال توسعه سرایت کرده است. بنابراین پدیدۀ ادغام هسته های روستایی در شهرها که امروزه به عنوان یک مسأله فضایی – اجتماعی در کانون توجه قرار دارد، حاصل شهرنشینی سریع و گسترش و خزش شدید کالبدی شهرها در کشورهای درحال توسعه است. به این ترتیب در نتیجۀ دست اندازی سریع و بی برنامۀ شهر به اراضی و فضاهای روستایی، روستاها در یک جریان غالباً سر...

در دهه های اخیر ابعاد انسانی و کیفیت اجتماعی مکان مورد توجه برنام هریزان و طراحان قرار گرفته است؛ اما ارتباط میان فضاهای جمعی مختلف کمتر بررسی شده است. در این مقاله با بررسی ارتباط متقابل فضاهای جمعی در تعامل پذیری و تقویت حس مکان، ابتدا با اشاره به روند نزولی حس مکان و تعامل گریزی در فضاهای جمعی معاصر، اهمیت موضوع بر اساس نظریه های زبانشناسی و روانشناسی محیط تبیین شده است. مباحث زبانشناختی با ...

فرآیندهای جهانی شدن بر دگرگونی های عمومی در روابط فضایی- زمانی دلالت می کند. در عین حال همزمان باعث قلمروزدایی از بسیاری از پدیده ها، افراد و ایده ها شده است. یکی از ایده ها و قلمروی که از آن قلمرو زدایی شده است، روستاها هستند. در این فضای مفهومی به دشواری می توان از دوگانگی شهر- روستا در علوم اجتماعی دفاع کرد.  مناقشه و شیوه های حل آن در جهان روستایی یکی از پدیده هایی است که از آن قلمروزدایی ش...

کیفیت زندگی، مفهومی نسبی، چندوجهی و متأثر از زمان و ارزش‌های فردی و اجتماعی است که طیف وسیعی از شاخص‌ها از تغذیه و پوشاک تا مراقبت‌های بهداشتی، محیط اجتماعی و محیط مادی پیرامون را شامل می‌شود. پژوهشگران بر این موضوع اتفاق‌نظر دارند که دو گونه آشکار از شاخص‌ها برای سنجش کیفیت زندگی مناسب‌اند. گونه نخست شاخص‌های عینی هستند که جنبه‌های ملموس محیط ساخته‌شده، محیط طبیعی و حوزه اجتماعی و اقتصادی را ا...

برنامه ریزی بطور کلی نوعی تفکر درباره مسائل اجتماعی و اقتصادی است که نتیجه آن به صورت منطقی و علمی موجب بهبود زندگی انسانها خواهد شد. به عبارت دیگر می توان برنامه ریزی را علم اداره و کنترل سیستم ها به منظور بهبود زندگی انسانها تلقی نمود. علم برنامه ریزی بطور جدی و فعال در قلمرو جغرافیا مطرح است. به همین جهت جغرافیدانان می توانند به عنوان یکی از موجه ترین عاملان در برنامه ریزی ها‘ عمل نمایند. زی...

شهر و روستا به عنوان دو فضای جغرافیایی که دارای ساختار و کارکرد متفاوتی هستند در تعامل با یکدیگرند. یکی از جنبه های تعاملی شهر و روستا به شکل جریان جمعیتی است که به صورت مهاجرت های روستا-شهری نمود می یابد. همواره جریانی ازجمعیت، کالا، سرمایه، اطلاعات و تکنولوژی بین این دو محیط مبادله می شود. مهاجرت ها به ویژه مهاجرت های روستایی به دلیل عدم تعادل فضایی به وجود می آید و در مقاطعی از زمان این حرکت...

مهاجرتهای روستایی عمدتاً از عدم زیرساخت های اقتصادی و خدمات زیربنایی مناسب در روستاها ار یکسو و انتظار درآمد و اشتغال بهتر به همراه وجود خدمات و تسهیلات رفاهی، آموزشی و بهداشتی برتر در شهرها از سوی دیگر، متأثر می گردد. از طرفی نیز تسلط یکسویه شهر بر روستا در طی دهه های اخیر و در ایران مخصوصاً بعد از اصلاحات ارضی و بهم خوردن روابط متقابل شهر و روستا و وابستگی دوجانبه ای که در کارکردهای اقتصادی، اج...

یکی از اعتباراتی که به روستاییان پرداخت می‎گردد، اعتبارات بهسازی و مقاوم سازی مسکن روستایی می‎باشد که نوعی سرمایه‎گذاری بلند‏مدت دولت با مشارکت مردم جهت افزایش کیفیت ساختمان و کاهش خسارات و تلفات ناشی از بلایای طبیعی محسوب می‎شود. اعطای این اعتبارات موجب تغییرات گوناگون در بافت و معماری روستایی و همچنین ایجاد اشتغال در بخش مسکن روستاها گردیده است. با توجه به این مهم که جلوگیری از مهاجرت بی‎رویه...

چکیده پیوندهای فضایی – مکانی در عرصه منطقه­ای موجب شکل­گیری شبکه­های مختلف و تعامل دو سویه میان سکونتگاه­ها روستایی و کانون­های شهری می­شود. این شبکه­ها زمینه ساز شکل گیری روابط متقابل با استفاده از قابلیت­های متنوع و مکمل مراکز مختلف شهری و روستایی و انتقال مازاد محصولات کشاورزی به سوی نقاط شهری و بازارهای مصرف است. پیوند نقاط روستایی با صنایع فرآوری مواد لبنی از طریق واحد­ها ی تولید و عوامل ...

در کشور ایران ایجاد روستا- شهرها از طریق اجرای سیاست ارتقای روستاهای بزرگ و مستعد به شهر صورت گرفته است. هدف از ایجاد روستا- شهرها بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستایی و حل مشکلات شهری و روستایی می­باشد. به طور کلی روستا- شهرها سکونتگاه­های روستایی هستند که به علت تمرکز جمعیت در آن­ها، مرکزیت بخش و یا دلایل دیگر معیار شهر شدن را پیدا می­کنند، ولی هنوز اکثریت جمعیت شاغل آن­ها به کشاورزی مشغول هستن...