هجرت به یثرب و تشکیل دولت شهر مدینه زمینه پیدایش نهادهای دولتی و به تعـبـیـردیگر تشکیلات اسلامی را فراهم کرد . اینکه نخستین تشکیلات اداری مسلمین از چه زمـانبوجود آمد، مورد اختلاف است اما در اخبار و روایات تاریخی گزارشهایی وجـود دارد کـهمی رساند : نمونه نخست دیوان در عصر رسالت تأسیس شد . در عین حال مشهور آن اسـتکه نظام دیوانی از روزگار فتح ایران و به پیشنهاد یک ایرانی ساکن در مدینه بـه دسـتـورخل...

نظام حکومتی و تشکیلات اداری ایران در طیّ تاریخ تغییر کرده است. بعضی از مشاغل و مناصب و همچنین اصطلاحات دیوانی در دوره‌هایی متداول بوده و به‌تدریج ازمیان­رفته است. چه­بسا تعدادی از این واژه‌ها، تحول معنایی یافته‌اند و امروز تعریف و کاربرد دقیقِ بعضی از آنها برای ما ناشناخته است. گاه این واژه‌ها در متون ادبی و تاریخی فارسی آمده و نویسندگان و شاعران با آ‌نها تعابیر و ترکیبات خیال‌انگیز ساخته‌اند. تح...

چکیده ندارد.

چکیده در بین دانشمندان درباره پیدایش منصب صدر اختلافاتی وجود دارد، با این حال بنا به دلایلی ایجاد آن را به زمان تیمور و تثبیت آن را به جانشینان وی نسبت می دهند. این پژوهش بر آنست جایگاه و کارکرد منصب صدر را در ساختار دیوانی تیموریان با تکیه بر منابع موجود به ویژه در ایام حکمرانی تیمور، شاهرخ، ابوسعید و بایقرا مورد بررسی قرار دهد. سوالاتی که در این راستا طرح می شود این است که نحوه انتخاب و انتصا...

چکیده اصطلاح رعیت در منابع اسلامی در سه حوزه معنایی استفاده شده است: قدیم‌ترین و فراگیرترین کاربرد واژه رعیت به معنای زیر دستان حاکم شناخته و رایج بوده است. این معنای اصطلاحی بر اساس معنای لغوی «رعی» به معنای چوپانی و چراندن دام‌ها، ناظر به سنتی کهن است که بر اساس آن تصویر حاکم به‌مثابه چوپان مردم وجود داشته است. رعیت در این معنا محمل بحث‌ها و آموزه‌های بسیاری در ادبیات اسلامی به‌ویژه در سیاست‌...

چکیده: گستردگی و پیچیدگی دیوان‌ها و تشکیلات درباری درزمان حکومت‌‌های نیمه ‌مستقل سامانی، غزنوی و سلجوقی در ایران پس از اسلام، تاثیر فراوانی در تحول و تطورسبک نثر منشیانه گذاشته است؛ با گسترش دربارها و دیوان ها علی‌-الخصوص دیوان رسالت بر اهمیت و جایگاه دبیران افزوده شد؛ به نسبت افزایش قدر و منزلت دبیران و منشیان، نثر منشیانه و مترسلانه نیز جایگاه ویژه‌‌ای ‌‌یافت. به‌ نظر می-رسد نثر ساده و ...

در تقسیم بندی تشکیلات قضایی هر کشوری سه عامل اساسی وجود دارد که عبارتند از: قوانین مناسب؛ تشکیلات اداری؛ قضات و وکلاء که عهده‌دار تفسیر قوانین و انطباق آن با موضوع یا دفاع از آنان می‌باشند؛ بدین منظور هدایت تشکیلات قضایی علاوه بر ایفاء نقش موثر قضات و هیئت منصفه مستلزم همکاری عده زیادی از وکلاء ورزیده و مجرب می‌باشد که با کسب اعتماد اصحاب دعوا به آنان کمک می‌نمایند، تحقق این امر در انگلستان، مو...