امنیتی‌‏سازی، متناسب با بستر برداشت از «دشواره امر امنیتی» متغیر است. دستورکار امنیت برای کشورهای خاورمیانه که هنوز با سامان سخت‏‌افزارانه درگیر هستند، چارچوبی متفاوت با کشورهای حوزه نوردیک و اسکاندیناوی دارد که با مسائل نرم‏‌افزارانه آمیخته‏‌اند. تبدیل‏‌شدن محیط زیست از امر عادی به امر سیاسی و امنیتی، سبب خاص‌‏شدن مدل امنیتی‏‌سازی نوردیک به‏‌عنوان الگویی جدید شده است. سؤال این مقاله این است که...

اگرچه منطقه گرایی از اوایل دهه 1950 در ادبیات روابط بین الملل مطرح شد، اما تحلیل موضوعات منطقه ای خاورمیانه و خلیج فارس تا اواخر دهه 1960 توجه این گروه از نظریه پردازان را به خود جلب نکرد. از سوی دیگر، باید تاکید داشت که نظریه پردازان اولیه منطقه گرایی، تمامی تلاش خود را بر سازماندهی اراده سیاسی رهبران منطقه ای برای مشارکت اقتصادی کشورها متمرکز کردند؛ در حالی که منطقه گرایانی که موضوعات خاورمیا...

هدف از این مقاله بررسی جایگاه مفهوم امنیت و مباحث امنیتی در استراتژی ملی است . برخی رویکردها مباحث استراتژی را همان مطالعات امنیتی می دانند و عملاً تفاوتی میان این دو مفهوم قایل نیستند. این مقاله تلاش می کند تا ادعای فوق را به نقد گذاشته و نقاط ضعف آن را نشان دهد.به نظر می رسد که گستره مفهومی استراتژی وسیع تر از مفهوم امنیت و مطالعات امنیتی باشد.همچنین به نظر می رسد که امنیتی دیدن فضای استراتژی ...

امروزه مساله پیچیده هویت با ورود به دنیای مدرن و سر برآوردن هویت­های تازه و خدشه­دار شدن     اثر پیش‌رو می‌کوشد تا با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با کاربست ملاحظات کاربردی، به ارائۀ تحلیلی واقع‌بینانه از ماهیتِ رقابتِ گفتمان مقاومت (شیعی) در تقابل با گفتمان‌های سلفی و اخوانی در حوزۀ راهبردی غرب‌آسیا مبادرت ورزد. از این‌رو پرسشی که نگارندگان پژوهش حاضر درصدد پاسخ به چرایی آن برآمده‌اند چنین ترتیب‌بن...

تداخل مفهومی میان امنیت، سیاست و استراتژی، همواره باعث ایجاد ابهام و وابستگی حوزه مطالعات امنیتی به حوزه‌های مطالعات سیاسی، استراتژیک و روابط بین‌الملل شده است. در این مقاله، با در معرض سؤال قرار دادن مفروضات ادبیات موجود در مطالعات امنیتی، تلاش می‌شود تا زمینه‌های برون‌رفت از این وضعیت مورد بررسی قرار گیرد. به اعتقاد نگارنده، برای حل مشکل تداخل مفهومی امنیت با سیاست و استراتژی و به تبع آن، برا...

با پایان جنگ سرد و افزایش وزن مؤلفه‌های اقتصادی در ارزیابی توانمندی ملی و وضعیت امنیتی واحدهای سیاسی، ملاحظات اقتصاد سیاسی نیز از اهمیت افزونتری در تحلیل امنیت ملی کشورها و تبیین رژیم امنیتی حاکم بر نظام بین‌الملل برخوردار شدند. بر این اساس مقاله حاضر در تلاش برای پردازش مؤلفه‌های امنیت ملی از منظر رهیافت اقتصاد سیاسی به بررسی وجوه گوناگون ارتباط نظری و تعامل عینی میان سیاست امنیت ملی کشورها و ...

منطقه خلیج فارس به لحاظ ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی، یکی از مهم ترین مناطق دنیاست که به دلیل وجود منابع سرشار انرژی و موقعیت حساس جغرافیایی وسیاسی نقش و جایگاه مهمی در ساختار امنیت بین‌الملل داشته و فضای مناسبی را برای ایفای نقش بازیگران فراهم میکند. این موقعیت برجسته خلیج فارس سبب شده است که در طول تاریخ مورد توجه قدرتهای فرامنطقه ای قرار بگیرد. آمریکا نیز بخصوص پس از یازده سپتامب...

عصر جدید، سامانه ای اقتصادی محور بر مبنای ترتیبات سیاسی و با هدف کسب برتری اقتصادی، اما حفظ توانایی نظامی برای انجام عملیات احتمالی، آن هم با ملاحظه حفظ شریان های حیاتی اقتصادی و تمرکز ویژه بر روی انرژی است. عصر جدید که آن را دوره تسلط تفکر «ژئواکونومی» می دانند، خود مولد تحولات عمیق تری است که در بستر «ژئوپولی نومی» یا عرصه تداخلی جغرافیا، سیاست و اقتصاد درحال وقوع است. در این عرصه جایگاه کشور...

تفسیر و قضاوت راجع به دو مقوله «نگرانی‌های بین‌المللی» و «تعهدات بین‌المللیِ» مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران، ازجمله امور اختلافی بوده که طرف‌های درگیر و ذی‌نفع، مواضع و دیدگاه‌های متعارض خاص خود را دارند. درحالی‌که مسئله اول، ماهیتاً امری ذهنی است و احراز یا انکار آن، تابعی از متغیرهای غیرملموس عمدتاً سیاسی ‌ـ امنیتی است، مسئله دوم اساساً مقوله‌ای عینی است که می‌توان با درنظرداشتن حقوق بین‌المللِ قا...

مهاجرت نخبگان یکی از عارضه های جدی کشورهای در حال توسعه است که دربارة آن بحث های زیادی شده و می شود. آنچه بیشتر در این نوشته ها دیده می شود، مهاجرت را تنها درحوزه های اجتماعی ، اقتصادی یا حداکثر سیاسی محصور می کند. اما نویسنده معتقد است با تغییرو تحول در مفهوم امنیت ، مهاجرت نخبگان ، بر کشورهای در حال توسعه اثرات امنیتی نیز خواهدداشت . اگر تا قبل از این ، دست اندرکاران مسایل اجتماعی ، اقتصادی و...