در این پژوهش سعی شده است تا تصویر کلی از اوضاع اجتماعی و اقتصادی ایران دردوران قاجار، آراء و نظریات اصلاح طلبان بیرون از حکومت، اقدامات اصلاح طلبان درون حکومت داده شود. در ابتدای قرن نوزدهم جمعیت ایران حدود 6 الی 7 میلیون نفر بود که از این میزان حدود 80% در روستاها و مناطق عشایری و حدود 20% در شهرها زندگی می کردند. تا آغاز دوره مشروطه، ساختار اجتماعی ایران شامل طبقات ممتاز شهری (درباری، تاجر، ر...

چکیده ندارد.

در این مقاله توسعه به مفهوم عام آن از توسعه اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و تکنولوژی به کار می رود. عمدتا از نظر اندیشمندان ایرانی دو مفروض در توسعه به مفهوم عام قابل مشاهده است:• توسعه خاص (مثلا توسعه تکنولوژی) تنها در پی توسعه عام تحقیق می پذیرد.• میان ابعاد مختلف توسعه، نه تنها ارتباط بلکه، هارمونی وجود دارد.در یک نگاه کلی می توان دیدگاه های مختلف درباره توسعه در ایران را به سه دسته تقسیم کرد.1- دی...

مناسبات تحول خواهی در ایران و تبیین رابطه آن با وقوع انقلاب اسلامی از مسائل مهم تحلیلی در حوزه انقلاب ایران است. قبل از وقوع انقلاب، دو جریان نوگرایی ملی و بومی در عصر صفوی و تجدد خواهی غربی و مدرن در دوران قاجار و پهلوی حاکمیت یافتند. اما ظهور انقلاب ایران به تثبیت و حاکمیت جریان و پارادایمی نوین تحت عنوان الگوی اصالت گرای اسلامی انجامید. این مدل که به نوعی نتیجه چالش میان معتقدان دو جریان قبل...

دو مفهوم آنتروپولوژیک و دینی مسیحی سنت و معلوم داشتن این نکته که سرایت دادن مفهوم دینی مسیحی سنت بر جهان اسلام خطایی علمی است و موجب مشکلات و خطاهای بسیاری در بررسی مسائل مربوط به سنت و تجدد و توسعه در کشورهای اسلامی می گردد، موضوع این مقاله است، نیز در آن کوشش شده تا صورتی صحیح از مسأله سنت و تجدد و توسعه در جهان اسلام ارائه شود.

نخستین تأثیر و تاثرات از گفتمان ملی گرایی و تلاش برای صورت‌بندی تاریخ متناسب با آن، از اواسط سلسله قاجار (اوایل دوره ناصری) در ایران شکل ‌گرفت. برای روشنفکران و تجددخواهان این دوره، ایدئولوژی ملی‌گرایی، یکی از مهم‌ترین سرچشمه‌ها و نشانه‌های قدرت دول اروپایی بود. جلال‌الدین میرزا، شاهزاده قاجاری از نخستین نویسندگان و مورخانی است که بازنویسی تاریخ ایران مبتنی بر منابع جدید و با رویکرد باستان‌گرای...

چکیده ندارد.

مصر، با تمدنی چند هزار ساله و سنت­های ریشه­دار در پایان سده­ی 18، به دنبال حمله­ی ناپلئون با تمدن نوین اروپایی آشنا شد. این آشنایی، مقدمه­ی رویارویی «سنت» و «تجدد» را در این کشور فراهم کرد. بازتاب تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگیِ حاصل از این رویارویی را می­توان در آثار داستانی معاصر مصر بررسی کرد. قصرالشوق نجیب محفوظ، به عنوان دومین رمان از مجموعه­ی سه­گانه، داستانی است که می­توان پیامدهای حاصل ا...

فلسفه هگل چهرهای ژانوسی دارد هم فلسفهای متافیزیکی است و هم سکولار. او بهدنبال تئوریزه کردن شرایط زمانه خود است و از اینروست که به مدرنیته و پیامدهای آن توجهی ویژه دارد. مدرنیته از رنسانس آغاز شد و بر شاخصهایی چون خردگرایی، تفکر انتقادی، اندیشه ترقی، افسونزدایی، تفرد، پرهیز از پیشداوری استوار بود. تمرکز این مقاله بر اهمیت و نقش فلسفه سیاسی هگل در مدرنیته است، لذا میکوشد تا جایگاه اندیشه هگل بهعن...

چیستی نسبت دین و تجدد به‌ویژه از اواخر سلطنت قاجار، همواره مورد تأمل اندیشمندان بوده و پاسخ به آن، رویکردهای مختلفی را شکل داده است. رویکرد روشنفکری در پی اصالت‌بخشی به تجدد و گذار از سنت است؛ در مقابل، رویکرد سنتی معتقد به تبعیت از سنت سلف و بی‌نیازی دین از دنیای مدرن است. رویکرد دیگری نیز در میان روحانیت حوزه با عنوان «نواندیشی حوزوی» وجود دارد که ضمن اعتباربخشی به مبانی سنتی حوزه، بر بازسازی...