نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف تبیین تربیت عقلانی قرآنی و بیان نظر قرآن در جمع کردن میان دین و عقل به مبحث جامعیت نگاه نموده است. در حقیقت قرآن با روش‌های متعدد به پرورش اندیشه در مخاطبین ذوی العقول توجه نموده است. این کتاب سراسر حکمت، نه عقل‌گرایی افراطی را می‌پذیرد و نه عقل‌ستیزی را؛ تربیت عقلانی قرآنی معطوف به وسیع‌ترین مخاطبان و با تمام جوانب عقلانیت می‌باشد. در این پژوهش تربیت ...

نظریه امامت و ولایت مبتنی بر آیات قرآن و احادیث نبوی و علوی و ولوی است که با نگاه درون دینی قابل دسترسی و اثبات است و یک ضرورت عقلانی- معرفتی و به منزله استمرار نبوت و رسالت است که با رویکردی «برون دینی» قابل تبیین و دفاع معقول و منطقی و مبرهن است و همچنین یکی از ضروریات «فطرت» و باطن شریعت است. لذا امامت و ولایت نظریه ای قدسی، اصلی و کلامی است نه عرفی، فرعی و فقهی، هرچند که دارای ساحت های اعتق...

هدف این مقاله تبیین توانایی های فکری و فقهی شیعی در مواجهه با تحولات و تغییرات اجتماعی می باشد که نویسنده با اشاره به دو نگرش مختلف اصولی و اخباری به تشریح ویژگی ها و مبانی فقهی فقهای اصولی شیعی می پردازد و معتقد است که این فقها با تاکید بر عناصری همچون نقش حکومت و احکام حکومتی نقش زمان و مکان حوزه فراغ و ... از پتانسیل بالایی در خصوص مواجهه با تحولات جدید برخوردارند این توانایی فکری به خوبی می...

در این نوشته ابتدا پیشنهادهای توماس کوهن در خصوص نقش عوامل بیرونی و اجتماعی را در تاریخ علم مرور خواهیم کرد. سپس به دو رویکرد عقلانی و اجتماعی در تاریخ‌نگاری علم که هر دو واکنشی به سخن کوهن بوده‌اند اشاره می‌کنیم. نشان خواهیم داد که تاریخ‌نگاری عقلانی به مشکل غیرتاریخی بودن مبتلا است و دلایل معرفتی کنشگران تاریخی را در تبیین‌های خود دخالت نمی‌دهد. علاوه بر این، چنین رویکردی با خلط تبیین و توجیه...

تقریر صدرالمتألهین از حشر، تقریری کامل و جامع است که به تبیین عقلانی بسیاری از آموزهای دینی کمک کرده و به جمع بسیاری از ظواهر شریعت می‌انجامد. او در این راه غالب اصول و نوآوری‌های فلسفی خود را به خدمت گرفته و از تمام ظرفیت حکمت متعالیه در این بخش بهره می‌برد. یکی از مبانی جهان شناختی او در مساله‌ی حشر انسان‌ها، عوالم سه‌گانه‌ی وجود است. او با طرح کردن دو عالم مثال و عقل به عنوان آخرت، و نیز با ...

انقلاب مشروطه علیرغم مبارزات اقشار مختلف در آن عصر ناکام ماند و داعیان و منادیان افکار مدرن و لیبرالی به محاق رفتند. هدف این رساله با عنوان «لیبرالیسم تاریخی و لیبرالیسم عقلانی در ایران: تحلیلی بر شکست اقتباس لیبرالیسم در عصر مشروطه»، پاسخ به این پرسش اصلی است که «چرا اقتباس آموزه ی لیبرالیسم در عصر مشروطه ناکام ماند؟» و در این راستا با استفاده و کاربست پاره ای از آراء و تأکیدات ابن خلدون، متفک...

در این رساله در باره ویژگی های انسان، مقام والای اهل بیت و امام زمان (ع)، نعمت محبت اهل بیت (ع)، مقام های رسول الله (ص) و امامان (ع)، ضرورت تبیین عقلانی ولایت، مهدی باوری و آثار آن، یاوران امام زمان (ع)، فلسفه غیبت امام زمان (ع) و هدف از بعثت انبیا و امامت امامان بحث شده است.

نقش حکیمان مسلمان در شکوفایی تمدّن اسلامی انکارناپذیر است و نیز نقش قرآن در شکل‌گیری تفکّر عقلانی و فلسفی مسلمانان از مهم‌ترین پرسش‌ها و مسائل پیش روست. به نظر می‌رسد که جامعیّت قرآن در ارائة آموزه‌های جهان‌شمول برای بسترسازی تحقّق سعادت حقیقی بشر باعث گردیده تا در این کتاب الهی، در زمینه‌های حکمی و عقلانی چون خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، اخلاق، سیاست و اجتماع برخی آموزه‌های لازم و جهت‌دهندة ...

جستار حاضر با ایضاح مفهومی عقل و آزادی به پژوهشی تطبیقی در اندیشه مطهری و برلین دو متفکر در حوزه اسلامی وغربی می پردازد و وجوه همانندی و ناهمانندی این دو اندیشمند را با توجه به پارادایم مسلط حاضر یعنی پارادایم تمدنی تبیین می ساد دو مساله بنیادی در این تحقیق مورد توجه است نخست و مناسبات عقل و آزادی با توجه به ساحت های مفهومی چیست؟ دوم آنگه آزادی عقلانی مطهری با آزادی کثرت گرای برلین چه همانندی ه...