تاریخ سیاسی هر کشوری جلوه‎گاه عملی آن است. این حوزه سرشار از اطلاعاتی است که می‎تواند روشمند مورد شناسایی قرارگیرد. یکی از موضوعات مهم آن، تبلور مردم در عرصۀ سیاست است. تبلور مردم یعنی نوع نگاه سیاست و سیاستمداران به مردم و نوع نگاه و رویکرد مردم به سیاست و اصحاب قدرت که خود را در نحوۀ فعالیت و تعامل آن ها با یکدیگر در حوزۀ قدرت سیاسی نشان ‎می‎دهد. امروزه، موضوع تعامل مردم با قدرت سیاسی از تنوّ...

تاریخ اجتماعی شاخه‎ای از پژوهش‎های تاریخی مبتنی بر مطالعۀ تاریخی جنبه‎های گوناگون زندگی اجتماعی عامۀ مردم است که مطالعات مستمر آن، از حدود نود سال پیش با شکل‎گیری مکتب آنال آغاز شد. به‎رغم مطالعات گسترده در اروپا و ایالات متحده، در ایران کمتر به مباحث نظری و علمی تاریخ اجتماعی پرداخته ‎شده‎است. این امر در حالی است که تاریخ اجتماعی از مباحث واحدهای درسی رشته های تاریخ، علوم اجتماعی، کتابداری و ا...

چکیده با شروع سلطنت آغا محمدخان قاجار اوضاع سیاسی کشور پس از یک دوره طولانی هرج و مرج و بی ثباتی دارای حکومتی مرکزی شد که تا حدودی به تثبیت موقعیت ایران کمک کرد اما پس از مرگ وی و شروع سلطنت فتحعلی شاه اوضاع کشور به گونه ایی دیگر رقم خورد . شروع جنگهای ایران روس و شکست ایران کفه ی ترازو را به نفع روسها سنگین نمود. بستن معاهدات گلستان و بعد از آن ترکمانچای و انتزاع بخش عظیمی از ایران ، دادن حق...

در عصر حکومت تیمور، در جامعه اسلامی بحران مشروعیت ظهور کرده بود زیرا، مشروعیت ناشی از خلافت عباسی به علت سقوط آن دچار تزلزل شده بود و مشروعیت ناشی از مغول نیز نتوانسته بود به طور کامل جایگزین آن گردد.این مسئله در حکومت تیمور که به صورت توامان از هر دو منبع مشروعیت بهره می برد انعکاس بیشتری داشت، بنابراین مقاله درصدد پاسخ گویی به این سؤال است که تیمور با چه راهکارهایی با این بحران روبرو شد؟به نظ...

بازکاوی فرایند فتوح اسلامی‌در ماوراءالنهر در عصر اموی[1] کورش صالحی[2] حبیب زمانی محجوب[3] چکیده سرزمین خراسان به دلیل ظرفیت‌های فرهنگی و موقعیت جغرافیایی از دیرباز کانون حماسه‌های کهن ایرانی بوده است. استقامت در برابر مهاجمان صحراگرد، در یک روند پایدار و متداوم‌‌، توانایی حفظ هویت را در این سرزمین افزوده است. مقاومت‌های نظامی‌در برابر دشمنان مهاجم به روزگار ساسانیان باز می‌گردد. تاسیس پادوسبان...

حاکمیت ایلخانان مغول بر ایران که در پی فتح بغداد و سقوط خلافت پانصد ساله ی عباسی صورت گرفت، پیامدهای مهمی در عرصه ی فرهنگ و سیاست ایرانیان بر جای نهاد که مهم ترین آن بازیابی هویّت ایرانی و خودآگاهی صاحبان دفتر و دیوان در زمینه ی وضعیت و موقعیت تاریخی و محدوده ی سرزمینی خویش است. حمدالله مستوفی قزوینی از جمله کسانی است که با نگارش آثار ارزشمند در تاریخ، جغرافیا و حماسه سرایی به احیای این هوّیت تار...

شکل گیری نگارش تاریخ زیدیان ایران، در حاشیه آثار فقهی و کلامی و در قالب تک نگاریهایی پیرامون تبیین قیام امامان زیدی به ظهور رسید. این نوع تاریخ نگاری، شخصیت محور و با سیطره نگاه کلامی به گذشته و تلفیقی از مکتب عراق و حجاز بود. سپس در زمان یحیی بن حسین رسّی، گردش در تاریخ نگاری زیدیه یمن باعث شد شکل نگارش تاریخ زیدیان ایران به سیره نگاری متحوّل شود. این سیره نگاری که مرتبط با بحث های فقهی نگاشته م...

کتاب نقد کتاب تفاسیر شیعی و تحولات تاریخی ایران، بخشی از برنامه تحقیقاتی  خانم دکتر فروغ پارسا، نگارنده کتاب است. مولف سعی داشته در این پژوهش تأثیرپذیری مفسران شیعی از تحولات فرهنگی و سیاسی سده دهم و یازدهم را نشان دهد. به زعم نگارنده سده دهم و پیدایش صفویان برای تاریخ تشیع بسیار با اهمیت بوده است. نخستین بار در این دوره است که شیعه به عنوان دین رسمی در یک امپراتوری قدرتمند اعلام می شود.

براساس یک اصل مکانی روزهایی که 65 درصد و بیشتر از مساحت ایران دمای صفر و زیر صفر درجه سانتیگراد داشته اند به عنوان روزهای همراه با یخبندان فراگیر تعریف شدند. براساس این اصل مکانی مشاهده شد که در سال 1964-1963 یک تداوم 37 روزه از یخبندان های فراگیر از تاریخ 26 دسامبر 1963 تا 2 فوریه 1964 رخ داده است که در طول دوره مورد مطالعه  (2004-1963) در نوع خود منحصر به فرد بوده است. علاوه بر این در طول این...