روایات اسباب نزول زمینه جعل و تحریفهای فراوان بوده است. نویسنده با تعریف دو اصطلاح »جعل« و »تحریف« در اسباب نزول، به معیارهای تشخیص ایندو پدیده پرداخته و به اموری چون عقل، قرآن، اجماع، ضعف و قوّت سند، قراین معنوی و دو معیار ویژه اسباب نزول یکی واقعیتهای تاریخی و دیگر مطابقت و عدم مطابقت با جریانهای حاکم اشاره کرده است. سپس با بیان سرآغاز پیدایش جریان جعل و تحریف، اهداف و انگیزه های آن را توضیح د...

مساله این مقاله، دستیابی به روش قدم‌به‌قدم برای کشف اسباب نزول آیات قرآن و شاخص‌های اعتبارسنجی آنهاست. در این بحث که از مباحث علوم قرآنی است، با روش کتابخانه‌ای، پس از تعریف و کاربرد دانش اسباب نزول، منابع متقدم و متأخری که سبب نزول آیات را ارائه کرده‌اند، بر اساس تاریخ تدوین فهرست شده و تفاسیری که بیشتر به بحث اسباب نزول پرداخته‌اند، معرفی شده است. سپس پنج شاخص برای ارزیابی و اعتبارسنجی این من...

اگرچه پژوهش در روایات اسباب نزول قرآن از جهاتی صورت گرفته است، اما با رویکرد تاریخ‌مندی پژوهشی صورت نگرفته است، در این مقاله با این رویکرد، اسباب نزول قرآن تحلیل شده است. شبهات مستشرقین در این زمینه، ضرورت پرداختن به این موضوع را ضروری می‌نماید. از مستشرقان معاصر، اندرو ریپین شخصیتی است که در آثارش به ویژه در تز دکترای خود به اسباب نزول با رویکرد فقه اللغه­ای به صورت مستقل پرداخته است ...

اسباب نزول از دانش‏هاى علوم قرآنى است که درباره زمینه‏ها و مقتضیات نزول آیات و سوره‏هاى قرآن بر رسول خدا بحث مى‏کند. به طور طبیعی وظیفه نقل اسباب نزول بر عهده صحابیانی بوده که شاهد نزول و ابلاغ وحی توسط پیامبر بوده‌اند. اینکه رسول خدا ص در بیان اسباب نزول چه جایگاهی دارد سؤالی است که تاکنون به آن پرداخته نشده و مقاله حاضر به روش تحلیل و توصیف در صدد پاسخ به آن است. نتیجه بررسی نشان می‌دهد که در...

بسیاری از مفسران شیعه و شماری از مفسران اهل تسنن، از دیرباز با تکیه بر روایات شأن نزول به تطبیق آیات بر اهل بیت(ص) اهتمام ورزیده اند که زمخشری و حسکانی در میان اهل سنت و فیض کاشانی در میان شیعه از آن جمله بوده‌اند. در این پژوهش تلاش شده است، تطیبق آیات بر اهل بیت(ع) در این تفاسیر واکاوی شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که زمخشری اسباب نزول ها را به تفصیل بیان کرده است؛ اما در حوزۀ فضایل اهل بیت،...

پیوندهای دو دانش فقه و تفسیر از زوایای گوناگون مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.  آغاز پیدایش دانش فقه و تفسیر به زمان پیامبر(ص) باز می گردد. این دو دانش، در یک مسیر پدیدار شدند و رشد و نمو یافتند، افزون بر پیوند تاریخی فقه و تفسیر، هر دو دانش، از مبادی و دانشهای مشترک بهره می جویند. از یک سو، اسباب نزول، اصول فقه، دانش الفاظ و قواعد زبان و مبادی کلامی از جمله مبادی مشترک تفسیر و فقه به حساب می ...

چکیده روایات اسباب نزول همانند سایر روایات دیگر در طول تاریخ از پدیده­ای به نام« جعل» در امان نبوده است و روایات جعلی همچون سایر حوزه­های حدیث به این حوزه نیز راه یافته است. مخالفت با قرآن، مخالفت با عقل، مخالفت با اجماع، ضعف سندی، قراین معنوی؛ از جمله معیارها و مولفه­های تشخیص روایات جعلی است. اما در حوزه اسباب نزول علاوه بر موارد فوق؛ مخالفت با تاریخ، هماهنگی با جریان­های حاکم، خلط جری و تطبی...

چکیده: این پژوهش باارائه تعریفی از اسباب نزول ، تفسیر مأثور و اهمیت تفسیر روایی و جایگاه آن میان محققان ،به بررسی روایات اسباب نزول درتفسیر جامع البیان تألیف محمد بن جریر طبری پرداخته است. روش کار طبری چنین است که در ذیل هر آیه روایت یا روایت های موجود را ذکر کرده و سپس رجال آن را بیان کرده است .ایراد عمده این اثر چون دیگر کتاب طبری یعنی تاریخ طبری این است که تمام روایت ها را بدون در نظر گرفت...

چکیده روایات اسباب نزول همانند سایر روایات دیگر در طول تاریخ از پدیده­ای به نام« جعل» در امان نبوده است و روایات جعلی همچون سایر حوزه­های حدیث به این حوزه نیز راه یافته است. مخالفت با قرآن، مخالفت با عقل، مخالفت با اجماع، ضعف سندی، قراین معنوی؛ از جمله معیارها و مولفه­های تشخیص روایات جعلی است. اما در حوزه اسباب نزول علاوه بر موارد فوق؛ مخالفت با تاریخ، هماهنگی با جریان­های حاکم، خلط جری و تطبی...

چکیده: تکرار نزول، نزول دوباره ی آیه یا سوره ای است در زمان و مکان دیگری و در مناسبتی غیر از مناسبت نزول اول؛ که توسط پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) ابلاغ شده بود، که فقط یک بار به کتابت در آمده است. این نظریه، در برخی از کتب تفسیری و علوم قرآنی، زمانی مطرح شده است که در تعیین سبب نزول یا مکی و مدنی بودن آیه یا سوره ای، دو یا چند روایت که همزمان نیستند ذکر شده است. ملاک قرار دادن؛ نوع تعبیر...