ناظر بیوتات، از جملـه مناصب ابداعی صفویان است. این منصب را در تقسیم بندی دیوانسالاری آن دوره می توان جزو مناصب درباری و تشکیلات سلطنتی به شمار آورد، که البته مانند سایر مناصب دوره صفوی دارای کارکردهای دیگری ـ به خصوص اداری و در برخی موارد نظامی ـ هم بوده است. این منصب که از اوایل تأسیس سلسله صفوی پدید آمده بود، پس از اصلاحات اقتصادی شاه عباس اول – که تأثیر خود را در بیوتات سلطنتی هم برجای گذاشت...

معماری دورۀ قاجار را معماری خانه سازی و یا معماری خانه های مسکونی نامیده اند. در این دوره  به علت افزایش جمعیت شهرنشینان، ساخت و ساز معطوف به ایجاد سرپناه و خانه برای مردم تازه وارد به شهر شد. در پی تحول سبک معماری در احداث خانه ها، کم کم اصلی ترین مفهوم فکری و کالبدی معماری ایرانی یعنی درون گرایی، جای خود را در شکل گیری خانه ها به برون گرایی میدهد. تزیینات معماری در این دوره وضع نازل تری را ن...

    یکی از مهمترین هنرها که در تزئین و آرایش بنا در دوران اسلامی از جمله دوره قاجار، نقش اساسی دارد کاشی کاری است؛ اگرچه قسمت اعظم تزیینات و نقوش کاشی کاری دوره قاجار، بر اساس مطالعات باستان شناسی، برگرفته از عکس ها، نقاشی های قهوه خانه ای، و حتی الگو برداری از نقوش کاشی در دوره های پیشین، و گاه کپی برداری از شیوه نقاشی در هنر غرب است؛ ولی شاخصه هایی مختص به خود نیز دارد. با این وصف آنچه مسلم ا...

در دوره قاجار که یکی از مهم‌ترین و پرفرازونشیب‌ترین دوران حکومتی در ایران است، نقاشی روی کاشی دچار تحولات گسترده‌ای شده است. بخشی از این تحولات که با ورود عکاسی به ایران آغاز می‌گردد، زمینه‌ای برای تأثیرپذیری از این هنر نوظهور فراهم می‌نماید. کاخ گلستان به‌عنوان مرکز حکومتی شاهان قاجار، جلوه‌گر عالی‌ترین نوع هنرهای این دوره بوده است. هنرمندان سعی می‌کردند زیباترین هنرها را در این مکان به منصۀ ظ...

تزیین در معماری مساجد و سایر ابنیه اسلامی جایگاهی رفیع دارد، چراکه علاوه بر زیبایی ظاهری از ارزش های والاتری نیز برخوردار بوده و ذهن جستجوگر را قبل از نمود ظاهری به معنای درونی رهنمون می سازد. در تحقیق پیش رو خصوصیات تزیینات معماری مسجد سید، به عنوان یکی از مهم ترین بناهای مذهبی دوران اسلامی ایران، و آخرین بنای معروف دوره قاجار در شهر اصفهان مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا مروری بر اندیش...

صفویان در ایران حکومتی مستقل و نیرومند تشکیل دادند که مهمترین اقدام آن ها تأمین امنیت و ازدیاد ثروت بود . شاه عباس کبیر برای بازگرداندن امنیت داخلی به کشور ، در پی ناآرامی هایی که قبل از او ایجاد شده بود، اقدامات بسیاری در زمینه های سیاسی، نظامی ، اقتصادی و فرهنگی انجام داد که نه تنها امنیت را به ایران باز گرداند ، بلکه زمینه رشد و شکوفایی ایران را فراهم نمود . اقدامات و اصلاحات شاه عباس کشور و...

مجموعه کاخ گلستان، یادگاری به جای مانده از ارگ تاریخی تهران، محل اقامت شاهان سلسله قاجار و از زیباترین و کهن‌ترین بناهای پایتخت دویست ساله ایران به حساب می‌آید. این کاخ دارای مجموعه ای از بناهای گوناگون است که در محوطه‌ای بزرگ در کنار هم قرار گرفته‌اند. محوطه باستانی کاخ گلستان پوشیده شده از تزیینات فراوان کاشیکاری است. کاشی‌ها، مجموعه‌ای تصویری از نقش‌های متنوع با مضامین ملی و تاریخی می‌باشند...

کاروانسراها مهم ترین بناهای بین راهی و منزلگاه امن کاروانیان در مسیرهای مهم بازرگانی  زیارتی ایران بوده اند. ابهامات متعددی در چگونگی تحولات ساختاری و فضایی این بناهای ارزشمند در ادوار مختلف تاریخی وجود دارد و از این رو بررسی شیوۀ طراحی و سیر تحول کاروانسراها ضرورت دارد. مقالۀ حاضر با هدف آشنایی و تبیین تحولات معماری کاروانسراهای حیاط دار مرکز ایران به روش توصیفی  تحلیلی و بر اساس مطالعات کتابخ...

چکیده نقوش چلیپایی در ادوار پیش از اسلام برای تزیین هنرهای مختلف بکار رفته است و این نقوش در تزیینات معماری دوره اسلامی نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این مقاله به بررسی مفاهیم، زیبایی شناسی و سیر تحول این نقوش در تزیینات معماری دوره اسلامی ایران از آغاز تا پایان دوره زند و قاجار پرداخته شده است. هنرمندان متفکر دوران اسلامی از همان ابتدا به اهمیت نمادگرایی و زیبایی شناسی این نقوش پی برد...

این پژوهش با هدف کشف و روشن ساختنِ رابطه و ساختار نظام مند میان یک اندیشه مذهبی و چگونگی بازتاب آن در کالبد معماری، به مطالعه مجموعه خانقاهی ـ زیارتگاهی شاه ولی تفت می پردازد. مقاله حاضر با روش تفسیری ـ تاریخی و با بهره گیری توأمان از روش استدلالی ـ منطقی، به رابطه بازخوردی «سیر مواجهه سیاسی و مذهبی با اندیشه تصوف نعمت اللهی» و «تحولات کالبدی مجموعه شاه ولی تفت» می پردازد. مسیر پژوهش در مرحله او...