شعر فارسی در سیر تاریخی خویش از عوامل بسیاری تأثیر پذیرفت که از جمله آنها عناصر زبان عامیانه است، البته تأثیر این عناصر در همه ادوار ادب فارسی به یک اندازه نیست. زبان عامیانه به عنوان گونه­ای زبان زیرِمعیار دربردارنده عناصر گوناگونی است که به مقدار قابل­توجهی در شعر شاعران معاصر نمود یافته است. حمید مصدق از جمله شاعران نوگرای معاصر، به پیروی از نیما، به مقدار قابل­توجهی، از عناصر زبان عامیانه در...

خاقانی شاعر بزرگ قرن ششم هجری است که با لقب "شاعر دیرآشنا" شهره گشته است. مثنوی «تحفة العراقین» که حاصل و ره‌آورد سفر خاقانی به مکه معظمه است؛ تحت تأثیر فراوان آیات قرآن کریم قرارگرفته است. تحلیل و بررسی این تأثیرات علاوه بر این که به درک و دریافت بیش‌تر شعر او کمک می‌نماید؛ میزان تسلط و آگاهی خاقانی را نسبت به قرآن کریم نیز نشان می‌دهد. لذا در این مقاله بر آن‌ایم تا ...

---

یکی از قرینه ها، عرضه ادعیه صحیفه سجادیه به قرآن است. بر این اساس این پژوهش در صدد بررسی «درونمایه های مشترک قرآن و صحیفه» بوده تا به درستی متن کتاب دست یابد. رابطه قرآن و صحیفه، رابطه محتوایی است. با عرضه صحیفه سجادیه به قرآن کریم، اشارات، تلمیح ها، تضمین های قرآنی آن حضرت فراوان به چشم می خورد و اشتراکات بین آن دو کتاب اعتبار صحیفه را می افزاید. به هم تنیدگی قرآن و صحیفه در حد گسترده است که د...

موضوع تحقیق در این پایان نامه شرح و توضیح تلمیحات و تمثیلات و اعلام در دیوان نشاط اصفهانی است. در اشعار نشاط ـ شاعر دوره ی بازگشت ادبی ـ آیات و احادیث و امثال و اشارات تاریخی جایگاه ویژه ای دارد که از گستره ی فرهنگ اسلامی و ادبیات غنی فارسی سرچشمه می گیرد. در این پژوهش هر جا تلمیحات به آیه یا روایت یا داستان تاریخی اشاره داشته، متن عربی و داستان و روایت به طور کامل ذکر شده و سپس به توضیح تلمی...

داستان ها و آیات قرآن همواره مورد عنایت شاعران و نویسندگان قرار گرفته و می گیرند. شاعر به تبع اطلاع از روایات قرآنی و به فراخور مضمون و محتوای اثرش از این داستان ها و آیات در جهت تفهیم و تایید سخن خود بهره می گیرد. بنابراین تلمیح به عنوان یکی از صنایع ادبی، نمایان گر میزان آگاهی شاعر از مضامین و رویدادهای مختلف دینی، تاریخی و ... است. در نگاه نخست و از آنجایی که این صنعت ادبی ارائه دهندۀ اطلاعا...

برای رسیدن به یک بینش درست و شناخت کامل از سرایندگان، می توان از ابزار و دریچه ی زیباشناسی، به کنه و عمق افکار و عوالم درونی و احساسی سرایندگان دست پیدا کرد و از این طریق به زوایا و خبایای ذهن آنها وارد شد و با درک و بصیرت بیشتری در اشعارشان تأمّل کرد. حال در این پژوهش که عنوان آن زیباشناسی در غزلیات حسین منزوی است، از منظرگاه دو علم ، بیان و بدیع، بر طبق مهم ترین اصطلاحات و نظراتی که در کتب بلا...

تلمیح از جمله شگردها و فنونی است که شاعر با ایجاد و اختصار و همچنین گسترش معنا برای بیان مقصود و زیبایی کلام از آنها بهره می گیرد. برای درک و فهم عبارات و یا ابیاتی که در آن تلمیح وجود دارد اطلاع و آگاهی کامل از داستان، شعر، مثل و ... ضرورت دارد، زیرا این شناخت و آگاهی باعث درک صحیح اثر دیدگاه شاعر یا نویسنده است و شیرینی کلام او را دو چندان می کند. نظامی از جمله شاعرانی است که در دیوان خود ا...

تلمیحات و اشارات عصاره ی تفکرات، اعتقادات و فرهنگ یک قوم هستند و با توجه به تلمیحات و اشارات مورد استفاده ی آنان در ادبیاتشان، می توان تلقی یک قوم یا ملتی را نسبت به جهان مادون و مافوق آن دریافت. در حقیقت تلمیحات و اشارات، شاخص های جهان بینی و ایدئولوژی یک قوم هستند، بر همین اساس شاعر برای انتقال احساسات عمیق و اندیشه ی سیال خود از گنجینه ی فرهنگی مردم خویش بهره می گیرد. پس هر شاعر بازتاب لطیفی...

با نگاهی گذرا بر آثار بزرگان ادب فارسی پیداست که بسیاری از عبارات و تعبیرات و اشارات آنان به اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (ع) است. تمکین از ادبیات قرآنی توسط شاعران و نویسندگان عامل مهمی در اعتلا وفخامت بخشیدن به آثار آنان بوده است. اصولاً نمی توان در حوزه تاریخ ادبی ایران اثری یافت که متأثر از قرآن و حدیث نباشد. در قرن چهارم که اوج تمدن اسلامی بوده سهم ایرانی ها چه ...