فیروزه کانی نیمه قیمتی است. آثار استفاده از آن براساس شواهد باستان شناسی حداقل مربوط به دوره نوسنگی یعنی آغاز فرهنگ روستانشینی باز می گردد. شکل گیری فیروزه بصورت رگه هایی در بافت های زمین شناسی مس دار که دارای عناصر آهن و آلومنیوم باشند، صورت می گیرد. متغیر کلیدی رنگ فیروزه که در شناسایی و تشخیص اصالت آن همچین ارزشگذاری مورد استفاده قرار می گیرد تابعی از ترکیبات فیروزه است. براین اساس مبنای باف...

پاسخ به چرایی و چگونگی رفتارهای انسانی در گذشته وظیفه باستان شناسی است، و درک مناسب محیط طبیعی بخش عمده ای از سوالات مربوط به گذشته را پاسخ خواهد داد. امروزه باستان شناسی با یاری گرفتن از علوم دیگر همچون قوم شناسی سعی در بازسازی رفتارهای گذشته انسانی دارد. قوم باستان شناسی یکی از جمله راه بردهایی است که به باستان شناس کمک می کند که به عنوان پلی میان حال و گذشته قرار گیرد. مهم ترین شرط یک سانی م...

قلعه گنج به عنوان یکی از نواحیِ شهریِ تازه تأسیس در جنوبی­ترین نقطه استان کرمان، از حوزه­های بررسی نشده­ای به شمار می­رود که انجام یک بررسی و شناسایی باستان شناسی در آن در ادامه بررسی­های پیشین و همچنین تکمیل نقشۀ باستان شناسی کشور و استان ضرورت داشت. افزون بر این با تغییرات جدید در تقسیمات سیاسی اخیر در شهرستان­های کهنوج و قلع هگنج که با گسترش طرح­های عمرانی همراه است، ضرورت انجام اینگونه بررسی­...

جی باستان در شمال زاینده رود و در شرق اصفهان در پهنه ای وسیع گسترده شده، و نشانه های فراوانی از ساختار زیستی اصفهان پیش از اسلام را در خود دارد. جابجایی هستۀ شهر از جی به یهودیه، اندک اندک تصویر شهرستان کهن را از خاطر جمعی زدود و از آن پس یگانه سند مدنیت باستانی این شهر، مهجور و محقر در حاشیۀ شرقی به حیات خود ادامه داد. شکوه تمدن صفوی و عظمت آثار تاریخی بازماندۀ این خاندان در اصفهان بخش اصلی تو...

قلعه گنج به عنوان یکی از نواحیِ شهریِ تازه تأسیس در جنوبی­ترین نقطه استان کرمان، از حوزه­های بررسی نشده­ای به شمار می­رود که انجام یک بررسی و شناسایی باستان شناسی در آن در ادامه بررسی­های پیشین و همچنین تکمیل نقشۀ باستان شناسی کشور و استان ضرورت داشت. افزون بر این با تغییرات جدید در تقسیمات سیاسی اخیر در شهرستان­های کهنوج و قلع هگنج که با گسترش طرح­های عمرانی همراه است، ضرورت انجام اینگونه بررسی­...

فیلم های مستند همواره از مهم ترین ابزارها در آموزش و پژوهش های علمی گوناگون  و از جمله باستا نشناسی اند. متأسفانه در کشور ما این کاربرد فیلم های مستند در رشته باستان شناسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این در حالی است که در دیگر کشورها، به این امر بسیار توجه شده است، به گونه ای که امروزه به عنوان رشته ای مستقل در دانشگاه ها تدریس می شود. در این مقاله با توجه به کاستی یادشده، کوشش می شود تا...

طبق بررسی‌های پیمایشی، بررسی تصاویر هوایی و ماهواره‌ای و کاوش‌های باستان شناختی که در چند سال اخیر در دشت مغان انجام شده، نویسندة مقاله می‌کوشد تا آن بخش از یافته‌های پروژة باستان شناسی دشت مغان را که نمایشگر فعّالیّت‌های عمرانی و وسیع ساسانیان است، ارائه دهد. علاوه براین با پیگردی آثار در نواحی همجوار همچون دشت میل در شمال رود ارس و نیز در بخش شرقی دشت مغان که امروزه در جمهوری آذربایجان واقع شده...

هدف از این پژوهش به کارگیری رهیافت مطالعاتی فلز-محیط-خوردگی جهت درک صحیح ریخت شناسی و مکانیزم خوردگی در مجموعه های برنزی باستانی و استفاده از نتایج حاصل از آن در ارزیابی بحران مجموعه های برنزی پیش، در حین و پس از حفاری جهت حفاظت پیشگیرانه این مجموعه ها است. به این منظور دو محوطه باستانی هفت تپه خوزستان (دوره ایلام میانه) و سنگتراشان لرستان (عصر آهن ii و iii) انتخاب شده و محیط خاک آنها از نقطه ن...

باستان شناسی جنسیت شاخه ای از باستان شناسی اجتماعی است که به تحلیل و بررسی نظام جنسیت جوامع و هویت جنسیتی افراد و گروه های مختلف می پردازد. موضوع این پژوهش، بررسی نابرابری اجتماعی میان زنان و مردان در ایران دوره ساسانی است. اعمال گونه ای تبعیض جنسیتی و برتری مردان که بر ساختار اجتماعی و جنسیتی جامعه ساسانی استوار است، در مواد فرهنگی و منابع مکتوب این دوران نمود یافته است. هدف این مقاله، بررسی ش...

سنت های تراشه برداری بخش شمالی رشته کوه های البرز و به خصوص جنوب شرق دریای مازندران تاکنون کمتر مورد توجه بوده و کمتر شناخته شده اند. تنها تعداد محدودی از محوطه های پارینه سنگی، همچون کمربند، هوتو و علی تپه مورد کاوش قرار گرفته اند. در سال 1388 در دهانه غار کمیشان در نزدیکی بهشهر مازندران، اقدام به گمانه زنی شد. در نتیجه این کاوش مقادیر فراوانی مصنوعات سنگی، استخوان های جانوری و یافته های دیگر ...