یکی از رهنمودهای بنیادین اسلام ازدواج و تشکیل خانواده است هدف از ازدواج آرامش زن و مرد درکنار هم به وجود آمدن انس و الفت بین آن دو کمک به دیگران در تهذیب و تزکیه نفس و انشاء صورت انسانی و بستری مناسب جهت تربیت فرزندان صالح است بدون تردید اهداف یاد شده با تفاهم اصلوی سنخیت و همگونی تناسب فکری و روحی سازگاری معرفتی و اخلاقی بین زوجین یعنی با کفائت در نکاح امکان پذیر است تحلیل مفهومکفائت بررسی معی...

از جمله مباحث چالش برانگیز در حوزه خداشناسی مسئله رؤیت الهی است. از یک سو عادت و انس انسان به باور به وجود هر چیز در پی رؤیت آن، درخواست پیوسته رؤیت الهی را سبب شده است و از سوی دیگر، متون دینی بر استحاله این امر تاکید می‌کنند. شیوع روایات ناسره مبنی بر رؤیت خداوند توسط پیامبر(ص) در شب معراج یا رؤیت الهی توسط مؤمنان در روز قیامت، میان منابع روایی اهل سنت، زمینه باور به رؤیت را در میا...

یکی از بحث‌های معادشناسی درباره کیفیت حیات اخروی، مسئله عذاب دوزخی است. ابن‌عربی بر این باور است که عذاب دوزخیان ابدی نیست. اگرچه قرآن بر جاودانگی عذاب دوزخی صراحت دارد و مفسران و حکما با دلایل عقلی و نقلی بر جاودانگی عذاب اهل جهنم استدلال کرده‌اند، محی‌الدین با تفسیر ویژه‌ای از متون دینی معتقد است ابدیتِ دوزخ ملازم با جاودانگی عذاب نیست. وی با تمسک به سبقت رحمت خدا بر غضب او، انس و عادت دوزخی ب...

«تمثیل» یکی از شیوه های بیانی است که از دیرباز برای تبیین و تفهیم آموزه­های دینی، اخلاقی، عرفانی و ... در جامعۀ انسانی به کار رفته است. بزرگان ادب عرفانی ما نیز، از جمله سنایی، عطّار، مولوی و ... از این شگرد برجسته در تفهیم اصول عرفانی و اندیشه­های متعالی خود بهره برده­اند و نکات ظریف و عالی غیر محسوس را به زبانی ساده و محسوس برای مخاطبان و خوانندگان آثار خود باز گفته­اند. مقالۀ حاضر ضمن تعریف و...

   فقیه گاه در مقام استنباط احکام به نصوص و ادلّه شرعی به صورت منفرد و تک­گزاره­ای استناد می­نماید و گاه در اثر ممارست و انس با نصوص شرعی، روش و سیره­ی شارع در جعل احکام و روح کلی شریعت را در می یابد و با این بینش مجموعه نگر، ادله شرعی را ارزیابی می­کند. بدین سان مذاق شریعت نه تنها مبین اراده ی تشریعی شارع است بلکه در مقام تفسیر اراده­ی شارع نیز دست­مایه­ی فقها قرار می­گیرد. در عرصه فقه جزایی ام...

افسانه ها قدیمی ترین زاده ی طبع شعر و تفکر آدمی در مراحل گوناگون است. وقتی به گذشته های نه چندان دور، نگاهی می اندازیم، اهمیت روایت های شفاهی و آن چه دهان به دهان نقل شده، بیشتر مشخص می شود. جلوه های گوناگون زندگی بشر، از فرهنگ رایج در جوامع و آداب و رسوم گرفته تا عادات قومی و قبیله ای، از طریق افسانه ها به نسل بعدی انتقال یافته است. افسانه های ایرانی بویژه افسانه های مربوط به اقلیم های آذربا...

بعضی کاتبان نسخه‌های خطی دیوان حافظ و ازآن‌جمله کاتبان سده نهم هجری در امر کتابت به سبب شتاب‌کاری یا بی‌اهمیت‌دانستن نقطه درقالب کلمه، در قید نقطه در جای صحیح آن تسامح کرده‌اند یا آن را از قلم انداخته‌اند. برای مصحح دیوان حافظ به‌ویژه هنگام استناد به ضبط نسخه‌های خطی این اشکال پیش می‌آید که کلمه‌ای را که فرضاً نقطه حرف اول آن ساقط است نه می‌توان در ردیف نسخه‌هایی منظور کرد که در آن موضع یک فعل ...

ایرانیان در ادوار گذشته با نورافشانی ها و آتش افروزی ها، جشن و شادی هایشان را در اعیاد باستانی رونق می بخشیدند. در این میان، سده با آتش و آ تش افروزی انس و الفت بیشتری داشت! به نحوی که بعدها در عصر اسلامی عنوان «عیدالوقود» به خود گرفت. در پژوهش حاضر، با نگاهی اجمالی به تقدّس آ تش در نزد ایرانیان و با درنظرگرفتن ماهیت غیر اسلامی این عید، به چالش های به وجودآمده در تصادم آیین اسلام با عید سده اشار...

شخصیت‌ها از رهگذر آثارشان شناخته می‌شوند و هرچه نسبت آن آثار به پدیدآورنده صافی‌تر باشد، شناخت روشن‌تر صورت می‌گیرد. در آیینه آثار حکیم افضل‌الدین کاشانی معروف به بابا افضل که گاهی در رباعیاتش با تخلص افضل دیده می‌شود، آنچه بیش از هر چیز به عنوان روح فلسفه و عرفان افضل-الدین توجه خواننده را به خود جلب می‌کند، عنایت اکید و شدید وی به موضوع مبدأ و معاد و از این رهگذر، انس بی‌تردید وی به دنیای شگف...

با آن که کرامت عملی خارق عادت است که هر کسی بر انجام آن توانایی ندارد، مگر آن که مشمول عنایت حق قرار گرفته باشد، امّا شماری از کرامت­های صوفیان، به دلیل اتّکا بر توانمندی­های جسمانی یا روحانی، از امکان وقوع بیش­تری برخوردارند. به دلیل آن که اسباب وقوع آن­ها یا بر ریاضت و تمرین­های بدنی نهاده شده است، مانند تحمّل گرسنگی و بر روی آتش راه رفتن و در میان برف­ها عرق کردن؛ و یا آن که انعطاف در بعضی از ک...