یکی از مباحث معرفت‌شناسی اخلاق، شناخت‌گرایی و ناشناخت‌گرایی اخلاقی است. اکثر محققین، تفسیری ناشناخت‌گرایانه از نظریه محقق اصفهانی، ارائه کرده‌اند. این مقاله در صدد است با تبیین اصطلاحات به کار رفته در این نظریه، شناخت‌گرایی اخلاقی را به اثبات برساند. محقق اصفهانی از یقینیات، بدیهیات و از مشهورات به معنای اخص، مشهورات غیرضروری را قصد می‌کند و جمله‌های اخلاقی را نظری می‌داند. ایشان معتقد است جمله...

این مقاله با توضیحی درباره ترجیع‌بند هاتف اصفهانی به عنوان محور اصلی بحث آغاز شده و سپس به بیان تاریخچه مختصری از ترجیع‌بند و مزیتها و کاربردهای آن پرداخته است. پس از آن از وحدت وجود و پیوندش با عرفان و تصوف سخن به میان آمده و زمان رواجش در شعر فارسی مورد بحث قرار گرفته است.برای اینکه دوره زندگی و سروده شدن ترجیع­بند­ها و نحله فکری شاعران مشخص شود، بخش قابل توجهی از این مقاله به معرفی شاعرانی ک...

تقریباً از صد و هشتاد و پنج عنوان شعر در کلّیّات اشعار نیما دو سوم آن­ها مستقیماً از طبیعت الهام گرفته است؛ بنابراین طبیعت را باید آیینة تمام نمای روحیّات و ذهنیّات و تفکّرات او دانست. از میان سه نوع طبیعت­گرایی توصیفی، تقلیدی و تألیفی (تأویلی)، رویکرد نیما به طبیعت از نوع تألیفی می­باشد. در این نوع از طبیعت­گرایی، شاعر با طبیعت همراه است؛ خواه به صورت تألیفی یعنی دوست بودن و الفت داشتن با طبیعت و خوا...

دین، پدیده‌ای همزاد بشر، کارکردهایی در زندگی اجتماعی داشته است؛ مانند تأثیر بر اتحاد و اختلاف آدمیان که موضوع این مقاله است. هدف این مقاله، بررسی تحلیلی موضوع با رویکرد روان‌شناختی و اخلاقی  است. روش تحقیق، مطالعۀ موردی اسلام و تحلیل محتوای قرآن است. یافته‌های تحقیق در بخش عوامل و زمینه‌های اتحاد عبارت‌اند از: میانجی‌های روان‌شناختی- اخلاقی؛ مانند الفت، رحمت، صلح، عدالت، نیکوکاری، سپاسگزاری، گو...

میرزا محمد علی خان سدهی اصفهانی، متخلّص به سروش (1285-1228 ه.ق)، از شاعران بنام دوره بازگشت ادبی است؛ که قصایدش تقلیدی از قصیده سرایان نامی دوره غزنوی است؛ تا آنجا که به فرّخی قرن سیزده ملقّب شده است. وی در قصاید خود، ریزه کاری های زبانی سبک خراسانی را به کار برده است. از وی‍‍ژگی های فکری سبک خراسانی سروش می توان به بهره گیری از اسطوره های ایرانی، عشق مجازی و زمینی، واقع گرایی، روحیه شاد باشی و ...

عمل به دستورات کتاب مقدس قرآن در سایه فهم معانی آن امکان پذیر است، که آن هم نیازمند فهم تک تک واژگان آن می باشد؛ از همین رو دانشمندان اسلامی این نیاز را درک نموده و آثار فراوانی در زمینه شناخت مفردات قرآن شکل داده اند. مفردات راغب اصفهانی (م 502 ق)، یکی از این آثار است؛ ضمن اینکه علامه طباطبایی (م 1402ق) نیز در تفسیر المیزان به میزان قابل توجهی به مفردات قرآن پرداخته است. در این تحقیق به بررسی ...

نورعلیشاه لقب طریقتی میرزا محمد علی اصفهانی است، در شیراز با معصوم علیشاه ملاقات کرد و این دیدار منجر به ارادت و بیعت با وی گردید. جاذبه ی معنوی و جمال ظاهری نورعلیشاه از همان آغاز مورد توجه خاص و عام و مایه وحشت و سوءظن فقها و حکام گردید. علاقه ی او به نشر دعوت و احیاء طریقه ی نعمت اللهی در ایران، شور و هیجانی به پا نمود و مریدانی را پیرامون وی فراهم آورد اما سرانجام با غلبه ی نهایی فقها از جو...

مقتل الحسین7 موجود در کتاب مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانی از جمله مقاتل بر جای مانده و قدیمی است که البته همچون سایر کتب تاریخی و روایی از هجمه تحریفات عاشورایی مصون نمانده، چنان که ما را در بعضی از مطالب مربوط به جریان عاشورا در تردید قرار می دهد. با مقایسه مقتل اصفهانی با مقتل موجود در تاریخ طبری روایت شده از ابومخنف، می توان شباهت هایی از آن را دریافت. روایت ابوالفرج ترکیبی است از روایت را...

هدف: عروس ماهی اصفهانی، یکی از گونه‏های مهم با پراکنش وسیع در رودخانه زاینده رود است. با توجه به اینکه تاکنون مطالعه‏ای در خصوص ویژگی های خون شناسی این‏گونه صورت نگرفته است، در این مطالعه، برخی از این ویژگی ها در ایستگاه های مختلف رودخانه  زاینده‏رود مورد مقایسه قرار گرفت. مواد و روش ها: تعداد 127 قطعه ماهی از 4 ایستگاه مختلف در طول رودخانه زاینده رود شامل ایستگاه های چشمه دیمه، خرسونک، چمگردان...

یک از کهن ترین سوژه ها برای آفرینش آثار متعددی در زمین? ادبیات و هنر مفهوم «زن» است که در ادبیات گذشته به دلیل سنت ها و محدودیت ها بیشتر بار معشوق بودن را به دوش می کشید و در دوران معاصر همگام با تحولات اجتماعی چهر? وی نیز متحول شد. هرچند که هنوز موقعیت و وظیف? سنتی او نمی گذارد کاملاً از پوست? محدودیت ها بیرون بیاید، اما به هر حال جایگاه کنونی او در ادبیات معاصر با ادبیات کلاسیک ایران متفاوت شد...