چکیده: شیخ فضل الله نوری از علمای طراز اول در نهضت مشروطیت (عدالتخوانه) و مخالف با استبداد بود؛ اما پس از اینکه دست روسنفکران غرب زده وارد نهضت مشروطه شد و نهضت مشروطه‌ای که مد نظر شیخ و علمایی که برای محدود کردن استبداد به پا خواسته بودند در دست روشنفکران قرار گرفت شیخ با علم کردن مشروطه مشروعه به مخالفت با آنان برخواست، اما روشنفکران موفق شدند بر موج ضد استبدادی جامعه سوار شده و شیخ را طرفدار...

نیمه دوم سده سیزدهم شمسی در تاریخ ایران معاصر حائز اهمیت ویژ های است. موج تغییرات گسترده اجتماعی- سیاسی آرام آرام جریان یافت و به پا خاست و مشروطیت شکل گرفت که پس از استقرار و ثبات نسبی به برافتادن دودمان قاجار و ظهور حکومت پهلوی منجر شد. این تغییر از آن رو اهمیت دارد که قدرت سیاسی حکومت نیز - با وجود حفظ نظام سلطنتی- تغییرات نسبی ساختاری را پذیرفت و دولت مدرن یا دولت-ملت با تلفیقی از استبد...

یکی از خصایص اصلی ادبیات سیاسی- اقتصادی ایران در سال­های پس از کودتای 1299ش غلبه­ی گفتمان استبداد مٌنّور (نوسازی اقتدارگرا) در میان روشنفکران تجددخواه نسل سوم است. سرخوردگی از انقلاب مشروطه در میان برخی از کنشگران سیاسی، بحران­های متعدد سیاسی- اجتماعی به جا مانده از جنگ جهانی اول در ایران و نیز رواج اندیشه­ی دیکتاتور مصلح در برخی از کشورهای توسعه نیافته از جمله ترکیه را می­توان عوامل اصلی تغییر گ...

پژوهش حاضر با هدف توصیف و تبیین جامعه آماری از لحاظ وجود ویژگیهای استبداد، پایگاه اقتصادی-اجتماعی، انزوای اجتماعی و پرخاشگری و چگونگی رابطه میان این ویژگیها، انجام پذیرفته است . صفات مورد بررسی در این تحقیق، از آسیبهای اجتماعی-روانی است . ضمنا کمبود پژوهش در این زمینه، اهمیت این تحقیق در کسب شناخت بیشتر از وضعیت کنونی خانواده ها را بیشتر نموده است . انتظار می رود این پژوهش و تحقیقات مشابه راه گ...

بخش مهمی از تاریخ سیاسی ایران با زندگی ایلی و عشایری عجین شده است. بسیاری از خاندان های حکومت گر و سلسله ها از ایلات و عشایر برخواسته اند. تاریخ ایران را می توان تاریخ نقش آفرینی هزاران ایل و عشیره در زمینه ها و ابعاد مختلف دانست. مطالعه و بررسی در تاریخ تحولات سیاسی- اجتماعی و اقتصادی این مرز و بوم ما را به این نکته ی مهم رهنمون می کند که ایلات و عشایر دارای مجموعه ای از نقش ها و کارکردهای مثب...

حبسیات، اشعاری هستند که تأثّرات و آلام درونی شاعر را در محیط زندان بازگو می­کنند و پرده از چهرۀ حاکمان استبداد برمی­دارند. ملک­الشعرای بهار و ناظم حکمت از شاعران معاصر ایران و ترکیه، در راه مبارزة خود با استبداد، سال های سال زندان و تبعید را تجربه کرده­اند و هر کدام به نحوی تأثّرات درونی خود را در شعر خویش متبلور ساخته­اند. مقالة حاضر با نگاهی اجمالی به نقاط مشترک و مورد اختلاف این شاعران، به مقا...

با وجود جنگ جهانی دوم و آغاز هجوم نیروهای انگلیس و شوروی در سال 1320ش/ 1941م و پیوستن امریکا به آنها ایران اشغال شد و پایه های استبداد رضاشاه در شهریور 1320ش ازهم پاشید و فرزند جوان وکم تجربه او به نام محمدرضاه شاه بر اریکه قدرت تکیه زد، شرایط جهت فعالیتهای سیاسی، اجتماعی، برای احزاب و اقوام فراهم شد بعد از سقوط رضاشاه پهلوی در گوشه و کنار ایران شورش هایی شکل گرفت، تعدادی از خوانین بختیاری،قشقا...

آغاز انقلاب مشروطیت مقارن با حکومت ناصرالدّین شاه قاجار بود . نقش شعر و ادبیّات در این تحوّل عظیم ، انکار ناپذیر است . با دگرگون شدن چشم اندازهای نظری و شیوه های اندیشه در کشور ، موضوعات مربوط به ادبیّات نیز به طورکلی متحوّل شد و ادبیات فارسی در خدمت این حرکت سیاسی - فرهنگی قرار گرفت و یکی از فعاّل ترین ادوار خود را در تاریخ ادبیات فارسی آغازکرد . ادیبان ، شاعران و فرهیختگان ، زمینه را از طریق مطرح ک...