اسطوره از باور و عقاید مردمان باستان سرچشمه می گیرد، به شکل دین در می آید و اعیاد و آیین ها و جشن ها را به وجود می آورد. مهرگان جشن و آیین باستانی است که از دین مهر گرفته شده است. دین مهر ریشه در اسطوره ی ایزد مهر دارد. مهرگان نیز مانند جشن های دیگر دارای جنبه های اسطوره ای است. اکثر کتابهایی که درباره ی اعیاد باستانی نوشته شده اند، نگاهی نیز بر مهرگان داشته اند. کتابهای تاریخی از قبیل تاریخ بی...

مرگ به عنوان یکی از بزرگ­ترین رازهای وجود انسان، موضوعی است که در  ادیان سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است. نگرش بیش­تر این مکاتب به مرگ نگرشی دوگانه است که یا به جهان پس از مرگ اعتقاد دارد و یا اینکه مرگ را پایان زندگی انسان قلمداد می­کند. اما در تفکر هندی که بر پایه­ی تناسخ بنا شده است، انسان با مردن­های پی در پی که به زنجیره­ای از حیات­های مداوم پیوسته است، همواره در رنج بوده و تنها راه ره...

بررسی و تحلیل جهان اسطوره، پیوسته در میان محققان جایگاهی ویژه داشته و گذشت زمان هرگز از اهمیت و جذابیت آن نکاسته است. یکی از اجزای تشکیل دهنده جذابیت اسطوره، نوع نگاه و باور به خدایان در اقوام و ملت ها است. این پژوهش تنها به بررسی و مقایسة خدایان آب و ویژگی¬های آن در اساطیر ایران و ویتنام می پردازد. در اساطیر ایرانی ـ در مقایسه با اساطیر ویتنام- ایزدان آب بسیار قدرتمند و آرمانی تر و کاملاً مطلق ...

این نوشتار به نقد سه کتاب امیرحسین ذکرگو از مجموعۀ بزرگ «نمادشناسی شرق » منتشره توسط انتشارات فرهنگستان هنر م یپردازد، این سه کتاب عبار تاند از: فیل در شمایل های هندویی و بودایی، مار در هنرهای بودایی و هندویی و پرنده های اساطیری در هنرهای بودایی و هندویی. این کتاب ها درحالی که اطلاعات مناسبی را در اختیار مخاطبان و اسطوره پژوهان قرار م یدهد ولی اشکالاتی چون عدم شناسایی مخاطب، بررسی نمونه های محد...

در جهان اساطیری دو تمدن کهنسال ایران و هند که به دلیل مشابهت‌های قومی، فرهنگی و اساطیری‌شان خویشاوند قلمداد شده‌اند، موجودات خیر و شری وجود دارند که برخی از آن‌ها، از قابلیت پیکرگردانی یا دگرریختی برخوردارند. پدیده‌ی ترکیبی فیل سر هندی با نام گانش که در زمره خدایان‌ حیوانی محبوب هندو جای‌می‌گیرد، یکی از این نمونه‌هاست. از آن جا که چنین موجودی در برخی از متون ایرانی از جمله شاهنامه و نگاره‌های م...

مرگ به عنوان یکی از بزرگ­ترین رازهای وجود انسان، موضوعی است که در  ادیان سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است. نگرش بیش­تر این مکاتب به مرگ نگرشی دوگانه است که یا به جهان پس از مرگ اعتقاد دارد و یا اینکه مرگ را پایان زندگی انسان قلمداد می­کند. اما در تفکر هندی که بر پایه­ی تناسخ بنا شده است، انسان با مردن­های پی در پی که به زنجیره­ای از حیات­های مداوم پیوسته است، همواره در رنج بوده و تنها راه ره...

در این نوشتار تحول سیمای «ایزد وای» و تکامل دلالت‌های مفهومیِ منسوب به وی مورد بررسی واقع شده است. ابتدا «سیمای وای» در اساطیر هند و ایرانی وارسی شده، و بعد چگونگی اخلاقی شدنِ این ایزد و دگردیسی او در منابع اوستایی مورد تحلیل قرار گرفته است. بعد از آن شرحی درباره ایزدان همسان با وای به دست داده می‌شود. یعنی از همسانی‌ها و تفاوتهای وای با ثواشه، رام و دیوهایی مانند استویدات سخن به میان می‌آید. شوا...

دو تمدن ایران و هند، سابقه ای دیرپا در تاریخ آسیا دارند. بررسی تطبیقی ریگ ودا و اوستا به وضوح این معنا را نشان می دهد. باورها، آیین ها، اساطیر مشترک و نیز تجلی آنها در هنر و معماریِ ایرانِ پیش از اسلام، خاستگاه مشترک دو تمدن را، به ویژه با توجه به پیشینة مشترک آریایی بودن دو قو،م اثبات می کند. حضور اسلام در ایران، دامنة گسترش این دین را تا مرزهای هند وسعت بخشید و هندوان از این طریق با اسلام آشنا ...

اسطوره ها در فرهنگ های مختلف کاربردهای متفاوت دارند با نظام شناختی انسان پیوند می یابد و با شکل زندگی انسان در دوره های مختلف زندگی و محیط جغرافیایی او ارتباط برقرار می کند. در اسطوره های متفاوت رمزها و یا نمادهای پنهان است و این نمادها ناخواسته در طی زمان ها و قرن ها در تفکرات و رویاهای نژادهای مختلف جای گرفته است. این رمز ها و یا نمادها شامل حیوانات نیز می شود. حیوانات به عنوان اسطوره های بی...

آتش یکی از عناصر بنیادی ، در تکوین هستی و در جهان مادی به شمار می آید . با توجَه به ارزش و اهمیَت آن در زندگی بشر ، از دوره های باستان تاکنون ، روایت های اعتقادی و آئینی بیشماری را نقل کرده اند. جایگاه خدای آتش در باورهای ایرانیان باستان از مراحل گوناگون گذر کرده است . در متن های دینی واژه آتش همراه با صفات آتر و آذر آمده است . آتر را می توان خدای توانای پاک معنی کرد و پیدایش و پیوند صفات آتر را ...