روزنامۀ پراودا یکی از روزنامه‌های پرنفوذ اتحاد شوروی سابق است که آته‌خان لطیفی ادارۀ آن را برعهده داشت. این مقاله با هدف معرفی این روزنامه و مطالب مندرج در آن که غالباً به قلم لطیفی نوشته می‌شد، به نگارش درآمده است. بیشتر مطالبی که در این روزنامه منعکس می‌شد، مسائل مربوط به رشد اقتصادیات، علم و تکنیک، مکتب و معارف، ادبیات و هنر، و فرهنگ و دوستی خلق‌ها بوده است. مطالعۀ مقاله‌های لطیفی در...

شیخ مصلح الدین بدیع الدین نوری (۵۲۵-۶۱۹ق) از علمای صوفی و شاعر و متفکر برجستۀ منطقۀ خجند است. در منابع تاریخی، روایت های گوناگونی راجع به شخصیت برجستۀ این شاعر عارف ذکر شده که در این مقاله به یکی از این روایات اشاره شده است. هرچند امروز این روایت را با اندک تغییرات در بسیاری از تذکره ها می توان مشاهده کرد، صحیح بودن آن برای هیچ کس معلوم نیست. اما در عمق این روایت حقیقتی انکارناپذیر محفوظ است و ...

استادان صدرالدین عینی و سعید نفیسی از معدود چهره‌های ادبی دو کشور ایران و تاجیکستان هستند که در تمام انواع نثر اعم از ادبی، تاریخی، اجتماعی، علمی و... اثرهایی آفریده‌اند. در این مقاله نگارنده پس از بیان شرح ‌حال مختصری از هردو استاد، به معرفی و بررسی آثار آن‌ها پرداخته و نقاط شباهت و تفارق آن‌ها را ذکر کرده است. هم صدرالدین عینی و هم سعید نفیسی به ایجاد آثار ادبی، ترجمه، تحلیل متون فارسی، تحقیق...

ادبیات فارسی سرزمین هند و پاکستان محصول تفکر و احساسات مردمان فارسی‌زبان آسیای میانه، ایران، افغانستان و خلق‌های بومی شبه‌قارۀ هند است. در تشکیل این ادبیات سهم مردم تاجیک بسیار نظررس است. به‌دلیل شرایط به‌وجودآمده در قرن‌های ۱۶-۱۷ میلادی، بسیاری از شاعران و نویسندگان آسیای میانه به هندوستان مهاجرت کردند که در بین آن‌ها نمایندگان حصار شادمان نیز کم نبوده‌اند. در این مقاله تعدادی از این شاعران حص...

شاه شجاع از پادشاهان قرن هشتم است که روابط نزدیک حافظ با او او را معروف کرده است. این حاکم علاوه بر توجه به شاعران و عالمان و نویسندگان شعر نیز می سروده است. از او دیوانی شامل اشعار فارسی و عربی برجاست. علاوه بر دیوان، اشعاری پراکنده از او در تذکره ها و نسخ خطی و کتاب های تاریخی یافت شده است. همچنین رساله ای عربی در تعریف علم به او نسبت داده اند؛ ده نامه ای به نام «روح العاشقین» از او به چاپ رس...

هرچند بین ملت ایران و تاجیکستان ریشه‌های عمیق تاریخی و اشتراکات فرهنگی و ادبی و زبانی وجود دارد، متأسفانه رشد این مشترکات در طول تاریخ برای تاجیکان یکسان نبوده است. در دوران حاکمیت شوروی، رهبران وقت کشور با تغییر الفبای فارسی به لاتینی و سپس سیریلیک تیشه بر ریشۀ فرهنگ و علم و ادب مردم تاجیک زدند و به جدایی آن‌ها از میراث گران‌سنگ کهن خود منجر شدند؛ بنابراین، زمانه ایجاب می‌کرد تا راه‌های برون‌ر...