با ظهور و بروز اخلاق فضیلت در سال‌های اخیر، بسیاری به نقاط قوت و ضعف آن پرداخته‌اند که یکی از مهم‌ترین اشکال‌های مبنایی بر این نظریه، تردید یا نفی اوصافِ درونی اخلاقی (فضایل و رذایل) است. برخی از فیلسوفان اخلاق بن‌مایه‌های این اشکال را از روان‌شناسی اجتماعی برگرفته‌اند و بر اساس آن اِسناد رفتار اخلاقی آدمی را به اوصاف درونی، از مقولۀ خطای بنیادین اِسناد دانسته‌اند. گیلبرت هارمن و جان دوریس با تکیه...

از وظایف اخلاق هنجاری ارائه معیارهای فراگیر اخلاقی و تعیین مصادیق ارزش اخلاقی است؛ در این میان سه گروه نظریه غایت‌گرا، وظیفه‌گرا و فضیلت‌محور تلاش کرده‌اند تا به این مهم بپردازند. هر یک از این سه نظریه اشکالاتی دارند که نیازمند بررسی و تحقیق است. از این میان امکان تلفیق میان این سه دیدگاه به گونه‌ای که ساختار آنها باقی بماند نیز وجود ندارد. بنابراین تنها راه حل این است که ویژگی‌های یک نظریه اخل...

اخلاق هنجاری به عنوان یکی از شاخه‌های فلسفه اخلاق به دنبال دست‌یابی به ملاک‌های اخلاقی برای تنظیم رفتار درست و نادرست انسان است. درباره عامل‌های دخیل در درستی و نادرستی عموم رفتار انسان‌‌ها، دیدگاه‌های فضیلت‌گرایی ـ که عملی را روا می‌دانند که برگر فته از فضیلت باشد ـ، نتیجه‌گرایی ـ که معیار درستی عمل را خوبی نتیجه‌های آن می‌دانند ـ و وظیفه‌گرایی ـ که معیار درستی عمل را ذات عمل بیان می‌کنند، نه ...

توجیه کیفر در فلسفة اخلاق معاصر تحت سیطره و نفوذ دو جریان دیرپا در ساحت اخلاق هنجاری، یعنی غایت­گرایی و وظیفه­گرایی است. وظیفه­گرایی به نفس عمل می­نگرد و درستی و نادرستی اَعمال را فارغ از پیامد­های احتمالی­شان، داوری کرده و در صدور احکام هنجاری نظر به غایت ندارد. توجیه کیفر در این سُنت بر پایة تقدم حق بر خیر، ایدة استحقاق و با نگاه به گذشته و عنصر مکافات صورت می­گیرد. در مقابل، غایت­گرایی بر نتیج...

      اسفندیار غفاری‏نسب، استادیار بخش جامعه‏شناسی دانشگاه شیراز *   محمدتقی ایمان، استاد بخش جامعه‏شناسی دانشگاه شیراز     چکیده   در این مقاله به بررسی نقش و اهمیت معیارهای اخلاقی در جامعه‏شناسی کاربردی پرداخته می‏شود. اخلاق کاربردی به بحث در باره نحوه به کارگیری نظریه‏های اخلاقی هنجاری در امور گوناگون می‏پردازد، و معطوف به موارد جزیی و عینی است و می‏کوشد معضلات اخلاقی را رفع نماید. جامعه‏شنا...

مقاله حاضر به عوامل هنجاری و ساختاری قانون گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. تاثیر نظام قانون گذاری بدون بررسی عوامل هنجاری و ساختاری میسر نخواهد بود. مجلس در نظام جمهوری اسلامی ایران ازاهمیت ویژه و والایی برخوردار بوده و محور بسیاری از تصمیم گیری‌ها، قانون گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها است. یکی از شاخصه‌های توسعه‌ای حکومت‌ها، توسعه قانون‌گذاری است. در این راستا عملکرد هنجاری و ساختاری ق...

اخلاق هنجاری به عنوان یکی از شاخه های فلسفه اخلاق به دنبال دست یابی به ملاک های اخلاقی برای تنظیم رفتار درست و نادرست انسان است. درباره عامل های دخیل در درستی و نادرستی عموم رفتار انسان ها، دیدگاه های فضیلت گرایی ـ که عملی را روا می دانند که برگر فته از فضیلت باشد ـ، نتیجه گرایی ـ که معیار درستی عمل را خوبی نتیجه های آن می دانند ـ و وظیفه گرایی ـ که معیار درستی عمل را ذات عمل بیان می کنند، نه ن...

فلسفه اخلاق شامل دو بخش اخلاق هنجاری و فرااخلاق است. نظریات اخلاق هنجاری نیز به دو دسته غایت‌گرا و وظیفه‌گرا تقسیم می‌شوند. منفعت‌گرایی یکی از ریشه‌دارترین نظریات غایت‌گرایانه است که از سوی بنتام و میل در قرن نوزدهم توسعه یافت. مطابق این رویکرد، فعل اخلاقی، فعلی است که حداکثر خیر را برای اکثریت افراد مرتبط با آن فعل، ایجاد کند. در این مقاله پس از تقریر دیدگاه‌های بنتام و میل، معیار منفعت و چگون...

تدوین رساله "ارزیابی انتقادی حکمت عملی ابن¬رشد" با انگیزه رفع بخشی از کاستی¬های موجود در تاریخ اندیشه¬ی حکمت عملی یکی از فیلسوفانمسلمان در مغرب اسلامی به نام ابن¬رشد اندلسیانجام گرفته است. ابن¬رشد یکی از برجسته¬ترین¬های فلاسفه¬ی غرب اسلامی است که آثار و اندیشه¬های او مورد توجه تمام فیلسوفان غربی قرار گرفته است. گستره معرفتی این اندیشمند مسلمان در فلسفه، مشتمل بر حکمت نظری و عملی است که اگرچه بخ...