طنز جزء جدائی ناپذیر متن ادبی است. طنز یکی از شیوه های شالوده شکنی و قاعده افزایی است که نویسنده برای بیان کنایه آمیز و غیر مستقیم پیام و اندیشه خود از آن سود می جوید. طنز در متون عرفانی نیزبه کار رفته و بر جذابیّت و عوام پسندی آن افزوده است . طنز دو کارکرد عمده دارد : 1. انتقاد از نارسایی های سیاسی و اجتماعی2. انتقاد از کجروی های فرهنگی و اخلاقی . سویه عمده طنز در متون عرفانی نثر، مبارزه با کجر...

نوستالژی ـ که آن را غم غربت و حسرت و دلتنگی برای گذشته معنا کرده اند ـ یکی از بن مایه های رایج در ادبیات عرفانی است. ادبیات عرفانی با توجه به مضمون و محتوای خود، قابلیّت ذاتی تحلیل نوستالژیک را دارد و از آن جا که نگاه حسرت بار به گذشته در تصوف و عرفان اسلامی در دوره هایی تشدید می شود و تبلور تجلّی این نگرش، در متون عرفانی نیز تأثیر گذار بوده است، بررسی این مفهوم در سه سده ی پنجم، ششم و هفتم می تو...

قرآن آخرین کتاب آسمانی خداوند است که برخاتم انبیاء حضرت محمد صلی الله علیه و آله نازل شده است، که به عنوان موثق تر و کامل و سالم ترین سند اسلام برای مسلمانان محسوب می شود؛ این کتاب برخلاف کتب انبیاء پیشین، مصون از هرگونه تحریف باقی مانده است، امّا عده ای از مسلمانانِ اخباری از هر دو مذهب تشیع و اهل سنت با توجه به عده ای از روایات قایل به تحریف قرآن شده اند، لذا از آن جائی که قرآن نزد مسلمانان از ...

انسان وتامّل در چیستی یکی از موضوعات محوری تفکر و اندیشه ی بشری بوده است. پس از پیدایش جنبش اومانیسم در مغرب زمین، انسان به شکلی دیگر تعریف می شود که بر خلاف چارچوب های مذهبی پذیرفته شده ی پیش از آن بود. مثنوی به عنوان متنی از پیش اندیشیده شده مجال خوبی را فراهم می آورد تا از خلال آن نوع نگاه اندیشمندی مسلمان و عارف به حوزه ی مسائل انسانی مورد تامّل قرار گیرد. در این پژوهش سعی می شود با نگاهی ...

از مهم ترین مولّفه های عرفان عملی، محاسبه و مراقبه است که اثربخشی آن در لطافت و شفافیّت روح مشهودست. مثنوی معنوی اثر بزرگ و جاویدان جلال الدّین محمد بلخی درباره ی مراقبه و محاسبه و اهمیّت و کارکرد آن حاوی مطالب بسیار ارزشمندی است. به یک معنا می توان مثنوی را چکیده و مختصری از عقاید مولوی درباره ی «مهار نفس» و «مراقبه ی نفس» دانست. نکته ای که در اینجا اهمیّت دارد این است که در دیگر آثار او هم مراقبه ...

موضوع صحت و تواتر قرائات قرآن، ازمباحث مطرح در حوزه? علم القراءات می باشد. سیر تکوین و پیدایی دانش قرائات سابقه ای کهنتر از علم تفسیر و تدوین صحاح و اُصول معتبر حدیثی را می پیماید. مدار اصلی بحث در این پایان نامه ضوابط پذیرش یک قرائت و نیز تواتر و میزان اعتبار و حجّیت آن بوده و ضمن اشاره به مراحل پیدایش قرائات و سیر تدوین و تطوّر آن، معیارهای صحت قرائت با بحث در آراء صاحبنظران، سه ملاک: 1) صحت سند...

تمثّل الدراسه التالیه محاوله متواضعه لدراسه ماهیّه الحسن والقبح وذلک بالعمل علی استنطاق شخصیّتین تمثّلان مدرستین مختلفتین من جهه المبانی والأسلوب هما: الشهید السیّد محمد باقر الصدر(&) والعلاّمه السیّد محمد حسین الطباطبائی(&). وفی هذا السبیل قُسّمت هذه الدراسه إلی مقدّمه وأربعه فصول وخاتمه. المقدّمه: وعملتُ فیها علی بیان أهمیه البحث حول ماهیّه أحکام العقل العملی بالحسن والقبح فی بعض الأفعال، وأنّها من الیق...

یکی از واژگان و تعابیر مقدّس در متون عرفانیِ و?قاموس فلاسفه و ادبا و یکی از هفت?پرسش اصلی انسان در طول تاریخ، مفهوم درد و رنج است . مقصود از درد و رنج در یک نگاه فراگیر مجموعه احوال و احساساتی است که حاصل ?تعارض باورها و تصوّرات مطلوب انسان با واقعیّت های موجود است. بررسی انعکاس این تعابیر و واژگان همسو با آن (غم، اندوه، اضطراب، تنهایی و ...) در متون ادبی به ویژه متون عرفانی، شبکه زنجیره ای گسترده...

چیکیده: عطار در منطق الطیر طریق سلوک را دارای هفت وادی می داند: طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت و فقر و فنا. در این مثنوی سالک با شیخ عطار سفر اول را طی می کند. هفت وادی همان اطوار سبعه سفر اول هستند که او به زبان عارفانه خود آنها را بیان می کند و در نهایت سالکان عطار نیز چون عارف در سفر اول به فنا در ذات الهی می رسد. در دومین مثنوی عطار که مصیبت نامه است، سالک که فکر قلبی است سیر آفاقی ...

حمزة بن حبیب ‏(80–156ق)، یکى‌ از قاریان‌ هفتگانه کوفی است که گفته‌شده اساسی‌ترین ویژگى قرائتش، فراگیری از طریق نقل ‏و اثر بدون هیچ‌گونه اجتهاد و اختیار بوده به‌گونه‌ای که به‌واسطه بررسی قرائت او، می‌توان به قرائت بزرگ‌ترین مشایخ و ممتازترین ‏‏اساتید ‏قرائت از صحابه دست یافت. مسئله نقل از طریق اثر بدون اجتهاد آن‌چنان در قرائت حمزه شاخص است که برخی از عالمان ‏این دانش راه دستیابی به قرائت صحابه ر...