«شریعت»، «طریقت» و «حقیقت» سه مرحله جداناپذیر از مقامات معنوی و مدارج دینی کمال انسانی است که می‌توان آن را به پوست، مغز و روغن بادام تشبیه کرد. هر دینی از سه جنبة شریعت، طریقت و حقیقت تشکیل می‌شود و شریعت ناظر به احکام و آداب ظاهری دین، طریقت ناظر به معنا و آداب قلبی و حقیقت همان مطلوب و مقصود اصلی هر دینی است؛ از این منظر، تمام ادیان دارای مقام طریقتی هستند که در تاریخ اسلام این طریقت به عنوا...

مسئله «شریعت،‌ طریقت و حقیقت» از مسائل اختلافی میان شیعه و گنابادیه است. نگاهی که اسلام و شیعه دارد‌ نه‌فقط منجر به نفی شریعت و احکام شرعی نمی‌شود، بلکه التزام به آن را ابتدائاً و استدامتاً تقویت می‌کند. گنابادیه ابتدائاً مانند شیعه است،‌ اما گرچه در ظاهر عباراتشان،‌ استدامتاً نیز تمسک به شریعت را لازم می‌دانند، ولی در برخی از دیگر عباراتشان تهافت وجود دارد. همچنین، در عمل، التزام همیشگی و مستمر به...

در این مقاله تأثیرگذاری کرامت انسانی در قامت مفهوم راهبرد و در ایفای نقش اثباتی و سلبی آن در فهم احکام شریعت جست‌وجو می‌شود و پس از پذیرش نقش‌آفرینی آن در مقام ثبوت و اثبات، باور داریم کرامت انسانی به‌عنوان ویژگی ذاتی آدمی برگرفته از حیث خالقیت خداوند و تکوین است که در مقام تشریع و حیث شارعیت خداوند خطوط قرمزی را ترسیم می‌کند که شریعت از آن عبور نمی‌کند و فقه نیز به‌عنوان دانش شریعت از آن پیروی...

مقاصد شریعت از موضوعات مهمی است که مبانی آن، در قرآن و دیگر منابع فقه مطرح شده است؛ نظریه‌ای که نفوذ در اجتهاد، یکی از عوامل پویایی و اثبات کارآمدی آن به شمار می‌رود. حفظ آبرو از مقاصد شریعت شمرده شده است، برخی آن را از ضروریات و برخی از تحسینیات دانسته‌اند. این پژوهش با شیوه توصیفی ـ تحلیلی و استفاده از نظرات فقها، به این نتیجه رسیده که برخی فقها هرچند به صراحت حفظ آبرو را از مقاصد شریعت ندانس...

بحث «استصحاب احکام شرایع گذشته» یکی از فروعات بحث استصحاب و یکی از مباحث اصول عملی است که بیشتر در مباحث انتهایی آن و در قالب یکی از شبهات استصحاب مطرح شده است. پرسش اساسی این است که: اگر حکمی در شریعت گذشته (مثل شریعت حضرت موسی (ع) یا عیسی «ع») وضع شده و یقین به نسخ آن در شریعت بعدی (مثل شریعت اسلام) نداشتیم، آیا امکان استصحاب آن حکم در شریعت بعدی وجود دارد یا خیر؟ ثمرۀ این بحث از این لحاظ در ...

مبنای علم مقاصد شریعت بر این است که خداوند به چیزی امر نکرده یا از چیزی نهی نکرده، مگر اینکه مقصود یا مقاصدی در ورای آن می باشد و انجام آن در مسیر مقاصدی است که خداوند در نظر داشته است. بر این اساس مجتهد باید در نظر داشته باشد که هدف از وضع شرایع، وصول به مقاصد آن است نه فقط انجام دستورات و تطبیق قواعد و احکام. به همین دلیل دانشمند علم اصول بایستی با استفاده از قواعد ویژه ی مبتنی بر این تفکر، ب...

سید قطب را به منزله یکی از رهبران فکری جنبش های اسلام گرای معاصر می شناسند. نوشته های وی مواد فکری مورد نیاز گروه های مذکور را فراهم نمود، که عبارتند از: 1. تنفر شدید نسبت به فرهنگ غربی؛ 2.ساخت جامعه براساس شریعت اسلامی؛ 3. استفاده از جهاد برای برانداختن حکومت هایی که بر اساس شریعت عمل نمی کنند.

از مهم ترین شاخصه های فلسفه سیاسی اسلام، توجه به نبوّت و جایگاه نبی 9 در ساختار اندیشه سیاسی است. نبی 9 در فلسفه سیاسی کلاسیک اسلامی از دو جهت، بسیار مورد توجه قرار گرفته است: اول آن که نبی 9 در رأس ساختار سیاسی قرار دارد و قوام و دوام مدینه به او بستگی دارد؛ دوم آن که قانون در مدینه از نبی نشأت می گیرد. در تفکر اسلامی نبی 9 که با عالم فوق قمر در ارتباط است، معارف را در قالب شریعت که هم شامل قوا...