در رویکرد انسان‌شناختی به فولکلور، ادبیات شفاهی بازتابی از فرهنگ و استلزام‎های آن در نظر گرفته شده و به‎مثابۀ بستری برای پژوهش و تحقیق دربارۀ جامعه به آن نگریسته می‎شود. مقالۀ حاضر به بررسی ابیات و اشعار مربوط به دو آیین روایی در ششتمد سبزوار با عنوان چاووشی‎خوانی و رباعی‎خوانی می‎پردازد. در بررسی این ابیات محوریت با ابیات و اشعاری است که با مضمون امام رضا (علیه‎السلام) ساخته و پرداخته‎ شده‎اند...

در این جستار به معرفی و بررسی قصیده‌ای که در دیوان سید حسن غزنوی و عطار نیشابوری ضبط شده، پرداخته‌ایم. اختلافات بین این دو قصیده نیز نمایانده شده و برخی از ابیات این قصیده در دیوان عطار، بر اساس ضبط‌های آن در دیوان سید حسن غزنوی، تصحیح شده است. ذکر این نکته حائز اهمیت است که از شانزده بیت آغازین این قصیده، چهارده بیت آن، به جز ابیات هفتم و هشتم، در تذکره‌ لباب‌الألباب عوفی نیز به عطار نسبت داده...

یکی از کارهای لازم و ضروری که در زمینۀ شاهنامهپژوهی باید انجام گیرد، گردآوری و بررسی ابیات پراکندۀ شاهنامه در متون کهن فارسی است. هدف چنین پژوهشی در وهلۀ نخست، یاری در تصحیح متن شاهنامه است. ازآنجاکه میان تاریخ انجام شاهنامه (400 ق.) تا قدیم ترین نسخۀ آن، فلورانس، (614 ق.) بیش از دویست سال فاصلة زمانی وجود دارد و از سدۀ هفتم و هشتم کمتر از ده نسخه وجود دارد، مصحّح شاهنامه ناچار است در کار خود، غ...

در مقاله یکی از ترجمه های ماوراءالنهری قرآن مجید مورد معرفی قرار گرفته است. موضوع در سه بخش عمده بررسی یافته است. در بخش اوّل از مشخّصات نسخه سخن رفته است. بخش دوّم شامل مبحثی در مورد مترجم و تاریخ ترجمه می باشد. در بخش سوم ویژگی های ترجمه و تألیف تحقیق گردیده است. این خصوصیات با ضبط شواهد تحلیل یافته، در موارد لازمی در معرض مقایسه نیز قرار گرفته است.

قرائتی از سوره عصر که مغایر با قرائت های معتبر قرآن کریم می باشد به امیر مؤمنان (ع) نسبت داده شده است، از آن جهت که این قرائت در بردارنده اضافه هائی بر سوره عصر است، پذیرش آن به معنای حذف بخش هائی از قرآن کریم است، بررسی اسناد دو روایتی که این قرائت را به امام (ع) نسبت می دهد، بیانگر این است که این روایات از جمله اخبار آحاد است و جز توسط یک راوی مجهول الحال نقل نشده است، ابو اسحاق سبیعی تنها کس...

این مقاله ابیات تضمین‌شده را در کتاب کلیله ‌و ‌دمنه با روشی توصیفی-تحلیلی بررسی کرده است. تضمین شعر یکی از ویژگی‌های متون منثور است و نثر فنی و مصنوع، بیشترین بهره را از این صنعت برده‌ است. در میان کتاب‌های نثر فنی و مصنوع در ادب فارسی، کلیله و دمنه یکی از بهترین نمونه-های موجود در زمینه تضمین و بهره‌گیری از شعر فارسی و عربی است؛ به همین دلیل ابیات فارسی تضمین‌شده در این کتاب در شیوه‌ای توصیفی-...

داستان ملحمه الحرافیش(حماسه عیاران)، نوشته نجیب محفوظ، 13 بیت از غزل­های حافظ شیرازی را، به زبان فارسی، دربر دارد واین شگفت انگیز می­نماید که ابیاتی از غزل­های حافظ، دست­مایه یکی از برجسته­ترین داستان­های این نویسنده مشهورمصری و برنده جایزه نوبل 1988م گردد، داستانی که تاکنون هفت فیلم سینمایی از آن ساخته­اند. این ابیات که از زبان خلوت نشینان «تکیه» و به زبان فارسی شنیده می­شود و در سماع صوفیانه ...

شرح و تفسیر مثنوی جلال الدّین محمد مولوی سابقه ای دیرین دارد، اما نکته حائز اهمیّت در شیوه شرح این تفاسیر، گرایش عرفانی آنها در توضیح محتوایی ابیات است. در شیوه تفسیری که برای تحلیل یکی از مشکلات مثنوی در این مقاله به کار گرفته شده است، کوشیده ایم تا حوزه معانی ابیات را از میان مباحث برون متنی نظیر مباحث و مسائل عرفانی، به الفاظ آن محدود و مدلّل سازیم. در این شیوه، مبنای معنایابی در شعر توجّه به صن...

پایان نامه حاضر به اعراب گذاری ،ترجمه ، شرح و تحلیل برخی از ابیات دیوان محمد بن حسن حر عاملی (از بیت 401 تا 600) اختصاص دارد. محمد بن حسن حر عاملی از شعرای جبل عامل لبنان می باشد که دیوان خود را به مدح اهل بیت (ع) اختصاص داده است . با توجه به این که ابیات دیوان به بیان فضایل و مناقب یکایک اهل بیت می پردازد اما تا کنون ترجمه ای از آن ارائه نشده است و در این پایان نامه تلاش شده است تا این ابیات...

مولوی شاعر و عارف فرزانه در قرن هفتم در ادب ایران زمین است، که شاهکار ادبی آن، مثنوی را قرآن عجم نامیده اند، و کلیات شمس که تجلی روح مولاناست. مولانا در بخش هایی از این کتاب ها، به جلوه گری سیمای زن، از حلال حکایت های مختلف پرداخته است. در بین تمام شخصیت ها و زنانی که در مثنوی یا دیوان تأثیر دارند، آنیما، روان زنانه روح مرد، یکی از اصل های مهم اندیشه اوست. آنیما، در غزل های مولوی، ویژگی هایی مث...