چکیده « ایهام » که به آن « توریه » ، « توهیم » و « تخییل » نیز گفته می شود ، با ارزشترین فنون و هنری ترین آرایة ادبی به حساب آمده است . در ایهام ، سخنور در ترفندی هنرمندانه  و از رهگذر  توسعة معنایی لفظ ، به آفرینش لایه های مختلفی از معنا دست می زند . در تعریف ایهام گفته اند : عبارت است از اینکه لفظی دارای دو معنی نزدیک و دور ( یا غریب ) باشد و گوینده معنای دور را اراده کند، اما شنونده گمان ب...

هرمنوتیک متن‌محور یکی از رویکردهای علم هرمنوتیک است که جهت تفسیر و فهم متن در مفهوم گستردۀ آن از جمله آثار هنری به کار می‌رود. یکی از پیچیدگی‌های اعمال چنین رویکردی در تفسیر آثار هنری، مسئلۀ بسط آن از نوشتار به تصویر است؛ مسئله‌ای که در استفاده از این رویکرد در تفسیرنگاره‌ها به دلیل ارتباط وسیع نوشتار و تصویر در آنها پیچیده‌تر می‌شود. هدف این جستار، بررسی امکان ارائۀ تفاسیری مبتنی بر روش تفسیر ...

هدف از انجام این تحقیق، بررسی گونه‌های مهم ابهام واژگانی و ساختاری و نیز مشکلاتی است که این‌گونه ابهامها را در امر ترجمه ماشینی ایجاد می‌نمایند. برای انجام این کار پنج نوع مهم ابهام واژگانی با عناوین ابهامهای مقوله‌ای، واژه‌های هم‌آوا ـ هم‌نویسه، واژه‌های هم‌نویسه، چند معنایی و ابهام انتقالی، با ارائه مثالهایی از فارسی و انگلیسی مورد بررسی قرار گرفت. سپس ابهام ساختاری بررسی شد و دو نوع ...

از‌ آنجایی که شعر نتیجه‌ی در هم شکستن نظام و اصول حاکم بر زبان معیار (خودکار) است، شاعر برای خلق یک اثر هنری ناگزیر است از این هنجارها عدول کند و برای ظهور این دگرگونی از ابزارها و شگردهای گوناگون بهره می‌برد که سبب نزدیک شدن محور زبان به نقش ادبی آن می‌گردد. در این میان، بیدل دهلوی به‌عنوان برجسته‌ترین شاعر سبک هندی در به نمایش درآورند ویژگی‌های فرمی و محتوایی این دوره، به خلق و به‌کارگیری شگر...

پس از آنکه فیتزجرالد در سال 1859 اشعار خیّام را ترجمه کرد، شاعران و نویسندگان زیادی به دلیل اینکه تصور می‌کردند جوهرۀ اندیشۀ خیّامی با جهان اندیشه در غرب قرابت یا انطباق فراوانی دارد، از نگاه خیام به جهان هستی و مضامین شعری وی بسیار تأثیر پذیرفتند؛ یکی از کسانی که به نظر وامدار تفکر خیامی است، هنری وادزوُرت لانگ‌فِلو (1807-1882) است. مقالۀ حاضر کوششی است برای معرفی و تشریح افکار و آراء لانگ‌فِلو، و ...

در تفسیر اشعار فارسی به‌ویژه متونی مانند غزلیّات بیدل که برپایة ابهام هنری پدید آمده‌اند، گاهی شیوه‌های سنتی کارساز نیست و موجب خستگی خواننده می‌شود. کاربست روش جدید در تحلیل این‌گونه متون، سبب می‌شود خواننده بتواند با شعر ارتباط برقرار سازد و از خواندن آن لذت ببرد. ازجمله نظریّات مؤثّر در این زمینه، نظریّۀ «خوانش ادبی» در تفسیر متن است که «مایکل ریفاتر» در کتاب نشانه‌شناسی شعر مط...

نشانه های زبان شعر با بهره گیری از توان القایی حیرت انگیز ناشی از توان القایی زبان عادی و توان القایی منبعث از شگردهای هنری و انواع هنر مایه ها، از نشانه های زبان عادی فاصله می گیرند و کارکردی القایی می یابند.در نشانه شناسی القایی،نشانه های زبانی ، درنسبت تنگاتنگ با مصادیق خودو با انتزاع هنری و آفرینشگرانه مختصات معنایی انتزاع نشده از آنها ، خود درحکم دال هایی برای مدلول های قابل آفرینش شعری ع...

شاعران زبان فارسی با به کار گرفتن هنر ایهام بر وجوه هنری سخن خود افزوده‏اند. خاقانی، یکی از شاعرانی است که به ایهام، گرایش خاصّی نشان داده و این گرایش یکی از دلایل پیچیدگی کلامش نیز شده است. وی، شاعری است که با قدرت هنرآفرینی و خلاقیّت زبانی در خلق صنایع بدیعی به ویژه ایهام، توانست سبک و شیوه خاص خود را به وجود آورده، شعرش را از اشعار شاعران دیگر متمایز کند. هنر ایهام، یکی از گونه‏های مهمِّ صنایع ب...

یکی از جذّاب ترین مباحث زیبایی شناسی متن، بحث پارادوکس یا متناقض نماست. بهره گیری از این شگرد، از عالی ترین شیوه های آشنایی زدایی هنری به شمار می رود که موجب دور شدن کلام از حالت عادی و برجسته سازی و اثرگذاری چشمگیر بر مخاطب می گردد. در شعر سبک آذربایجانی این ارائه بسامدی قابل توجّه و اثرگذار دارد. پارادوکس با قرار گرفتن در قالب صور خیالی چون تشبیه، استعاره، تشخیص و کنایه از پیچیدگی و ابهام نخستی...

رسالت جهانی قرآن در هدایت بشر مستلزم به کارگیری زبانی است که بتواند با همه آنها سخن بگوید. این امکان را زبان ادبی فراهم می کند. از این رو، مقاله حاضر با روش تحلیلی- استنتاجی بر ادبی بودن زبان قرآن تأکید می کند و بر اساس نظریه جدایی ناپذیری زبان ادبی از زبان عادی، به تحلیل ماهیت و اقتضائات زبان ادبی آن پرداخته و بر خلاف رویکرد تفسیر بیانی معاصر، ویژگی های دیگری برای زبان ادبی قرآن تعریف می کند؛ ...