شاهنامه فردوسی، اثر ماندگار ایرانی و اصیلی است که آیین ها و فرهنگ ایران کهن را در خود نگاه داشته است. هر کدام از آن آیین ها قابل بررسی است. یکی از این آیین ها، آیین سوگند خوردن است که امروزه نیز از آن استفاده می شود و در جای جای شاهنامه به آن پرداخته شده است. بنابراین در این مقاله سوگند و باورهای کهن مرتبط با آن و بازتاب آن در شاهنامۀ فردوسی و نیز ارتباط اساطیری آن با دو عنصر آب و آتش بررسی می ...

اسطوره¬های سراسر دنیا شباهت¬های زیادی با هم دارند و بدان¬خاطر، همه یا اغلب اساطیر جهان را می¬توان ذیل چند الگو جمع و طبقه¬بندی کرد. آیین¬های رایج در جامعه از جملۀ حوزه¬هایی¬اند که در آنها می¬توان به دنبال اسطوره¬ها گشت، و بعد از شناختِ جنبه¬های اساطیری، آنها را با هم مقایسه کرد. آیین¬های نوروزی ایران، که شکلهای مختلفی در سراسر کشور دارند، رسوباتی از چندین اسطوره در خود نهان دارند که یکی از آنها ...

آیین سوگواری هر ملّت و قومی بیانگر گوشه ای از فرهنگ و آداب و رسوم آن ملّت است و از این جهت شناخت و عرضه ی آن ها دارای اهمّیّت فراوانی می باشد. در این پژوهش سعی شده است با برّرسی و طبقه بندی آیین های سوگواری ذکر شده در متون منظوم حماسی به بیان آداب و آیین های سوگواری رایج در ایران باستان بپردازیم که برخی از آن ها در آثار شاعران حماسی هر دوره انعکاس یافته و جزو فرهنگ جامعه ی آن روزگار بوده است. سو...

در شاهنامه زناشویی شاهان و پهلوانان با دختران اقوام بیگانه روند کلی پیوندهاست. در داستان های پهلوانی حتی یک نمونه نمی آید که شاه یا پهلوانی ایرانی دختر به بیگانه بدهد. کریستن سن در کتاب ایران در زمان ساسانیان می نویسد: راجع به خاندان سلطنتی در فارسنامه عبارتی است که ظاهراً مأخوذ از آیین نامک عهد ساسانیان است: عادت ملوک فرس و اکاسره آن بودی کی از همه ملوک اطراف چون چین و روم و ترک وهند دختران ست...

پیش از ورود آریایی‌ها به نجد ایران، پرستش ایزدبانوی بزرگ نزد بومیان این سرزمین که دارای فرهنگ مادرسالار بودند، امر رایجی بود. آریایی‌ها پس از سکونت در ایران تحت تأثیر این فرهنگ، ایزدبانوانی را در آیین خود پذیرفتند. با آمدن دین زردشت، این ایزدبانوان از آیین جدید به بیرون رانده شدند، اما به سبب اهمیّت‌شان دوباره پس از زردشت به آئین مزدیسنا بازگشتند. آناهیتا و سپندارمذ از جمله نامدارترین و مهم‌ترین...

آیین چولی قیزک یکی از آیین های به دست فراموشی سپرده شده ایرانی است که در مناطق گرمسیر و کم آب و کویری با عنوان های شوله قیزک، بوکه بارانه و ... مشهور است و به نحوه طلب کردن باران در زمان کاشت محصول می پردازد. از این رو به آن آیین باران خواهی می گوییم. آیین مذکور یکی از راه های مبارزه انسان با طبیعت و در جهت ادامه بقاء و حفظ ارزش های انسانی همچون یگانه پرستی، امیدواری، همدلی، ایثار و سُرور است....

هانری کوربن دین پژوه، شیعه شناس و فیلسوف برجستۀ فرانسوی در مطالعات تطبیقی متعددش توانست ارتباط فلسفی و عرفانی بین فلسفۀ خسروانی ایران باستان با روایات اسلام شیعی و فلسفۀ اشراق مطرح کند. وی با بررسی بر روی آثار سهروردی و ابن سینا نه تنها به بن مایه های فلسفۀ خسروانی دست پیدا کرد، بلکه به سرچشمه های اصلی فلسفۀ خسروانی، حکمت مزدایی، روایات اساطیری و متون مربوط یه آیین زردشتی نیز توجه داشت، و  همچن...

دین زرتشتی، آیین زروانی و آیین مهر چنان با باورهای نجومی عجین شده اند که بدون درکصحیح این باورها، شناخت درست این ادیان و مکاتب تقریباً امکان پذیر نخواهد بود . از جملهباورهای دینی-نجومی که در این ادیان اهمیت بسیار دارد، بحث هزاره اندیشی و دوره های کیهانیاست. اخوان الصفا نیز که انجمنی سری و عرفانی در قرن سوم و چهارم ه .ق در بصره و بغدادبودند، رسائلی را تدوین نمودند که آکنده از باورها و آرای دینی- ...