منظور از معانی ثانوی جملات ـ اعم از خبری یا انشایی ـ مقاصد و غرض‌هایی است که گوینده به خاطر آنها جمله را ایراد می‌کند و این غیر از معنی و مفهوم ظاهری جمله است؛ مثلاً در آیه‌ی شریفه‌ی «ربّ إِنّی وضعتُها أُنثی» که از زبانِ مادر حضرت عیسی(ع) بیان شده است، معنی ظاهری آیه، دختر بودن نوزاد است و منظور نهایی آن اظهار تحسّر و اندوهِ گوینده است از تولّد چنین نوزادی. در این مقاله آیات سوره‌ی مبارکه‌ی بقره از این د...

این رساله ، تصحیح و تحقیق متنی کلامی است در تفسیر قرآن از تألیفات علامه حلی ( 648-726 ق )که در آن به بیان تناقص کلام اهل سنت ، و به ویژه مکتب کلامی اشعری ، با قرآن پرداخته است . این متن از آیه 212 سوره مبارکه بقره تا پایان سوره مبارکه آل عمران را در بر می گیرد. مقدمه و متن اصلی کتاب ارکان اصلی این رساله را تشکیل می دهد؛ و مصصح در مقدمه ای تحقیقی که در بر این متن افزوده به بیان دیدگاههای علامه ح...

بحث خود را در باره آیه 203 سوره بقره که بخشی از مراسم حج را باز گفته و سرانجام به انسان سازی پرداخته، ادامه می دهیم. آیه اینست: و اذکرواالله فی ایام معدودات فمن تعجل فی یومین فلا اثم علیه و من تاخر ملا اثم علیه لمن اتقی واتقوالله و اعلموا انکم الیه تحشرون بقره / 203 یعنی: در روزهای معین خدا را یاد کنید و ذکر خدا بگویید [روزهای 11 و 12 و 13 ذی حجه] در این آیه ، خدای بزرگ دستور داده که ختم مراسم ...

اخلاق به عنوان یکى از مهم ترین و با ارزش ترین مباحث است که در قرآن کریم بر آن تأکید فراوان شده است. از طرف دیگر تزکیه و تربیت انسان از اهداف مهم بعثت رسولان عظیم الهى در طول تاریخ زندگى بشر بوده است چنان چه پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله هدف از بعثت خود را تکمیل مکارم اخلاق معرفى فرمود. جامعه پژوهش حاضر 427 آیه در موضوع اخلاق اجتماعی است و ابزار پژوهش حاضر منابع تفسیری قرآن با تاکید بر کتاب اخ...

آیة 238 سورة بقره، یکی از بحث برانگیزترین آیات قرآن کریم برای مفسران بوده و یافتن مصداق "صلاة وسطی" که بخشی از آیه یادشده را ویژه خود کرده است، استدلال‌ها و کشاکش‌های بسیاری را برانگیخته است. ما در این مقاله ـ جدا از آنچه تاکنون، مفسران ارائه کرده و تنها به رغم انگیزة نیکوی خود، به اختلافات دامن زده‌اند ـ برای آن ‌که راه حل نوینی جست‌وجو و عرضه کنیم، نخست هشت قرینة منفصله و متنوع را که فقهی، اد...

در این تحقیق با توجه به منشا تعهدات به بررسی مصادیق اعسار به نفع غیر پرداختیم، مقصود از منشأ تعهد در اینجا، سبب حقوقی است که تعهد را ایجاد کرده است. اصلی ترین دلیل مهلت دادن به معسر، آیه ی 280 سوره ی بقره است که مفسران و فقها، مطالب بسیاری را ذیل آن بیان داشته اند. در حال حاضر دادگاه ها اصل را بر اعسار مدیون می گذارند و وی را حبس نمی کنند، فقط قسمت اندکی از مشکلات بوجود آمده در اعسار متعهد ...

در این نوشتار به دلایل و آرای فقها در باره زندانی کردن شوهری که از پرداخت نفقه همسرش خوداری می کند، پرداخته شده است. براساس این پژوهش چنین شوهری در صورتی که توان مالی داشته باشد زندانی می شود و نظر آن دسته از مفتیان اهل سنت که گفته اند اگر زوج معسر باشد نیز حبس تعزیری می شود، درست نیست؛ زیرا هم با آیه اعسار «اگرکسی معسر و تنگدست باشد به او مهلت دهید تا وقت توانگریش» (بقره، ???) منافات دارد و هم...

قران کریم در طول تاریخ اسلام همواره منبع مهم تحقیق و پژوهش برای اندیشمندان اسلامی بوده است. بر اساس آیه 3 سوره یونس، خداوند برای اداره امور جهان، انسان را بعنوان جانشین خود آفرید و مدیریت زمین را بدو واگذار کرد. همچنین آیه 34 سوره بقره می فرماید: انسان از سوی خداوند متعال و آفریدگار هستی بخش رسالت و ماموریت دارد تا بر جهان هستی مدیریت نماید (حیدری تفرشی، 1386). وظیفه مسلمانی اقتضا می کند که در ...

قرآن کتاب زندگی و مایه ی هدایت بشر است. در زمینه ی قرآن تحقیقات زیادی صورت گرفته است که یکی از آنها بحث تناسب و انسجام آیات قرآن است. انسجام قرآن فقط مربوط به بحث سور و آیات نیست بلکه مربوط به دایره ی لغات نیز هست. در این پژوهش به ارتباط بین اوصاف و اسماء الهی که در فواصل آیات قرار گرفته اند با مضامین آیات در سوره ی بقره پرداخته شده است که در فن بدیع تناسب اطراف نام گذاری شده و از میان اقسام آن...