ارتباط اسماء الهی با محتوای آیات در سوره ی مبارکه ی نساء، مسئله ی مورد بحث این پژوهش است. با توجه به اتفاق نظر دانشمندان علوم قرآن، چینش کلمات قرآن کریم در قالب آیات، به دستور حضرت رسول ( ع) و از جانب خداوند می باشد؛ بنابراین ارتباط میان معنا یا معانی اسماء الهی با محتوای آیات امری انکار ناپذیر است. این ارتباط در سوره نساء؛ به چند صورت بروز یافته است که عبارتند از: ارتباط با محتوای آیه خود، پ...

از جمله مسائلی که از دیرباز در همة انحای نگرش تفسیری و در همة اعصار تا امروز، معرکة آرای مفسّران قرار گرفته است، وجه ارتباط هدایت قرآن کریم به متّقین می‌باشد. قرآنی که حکمت نزول آن هدایت عالمیان معرّفی شده، به چه علّت در آیة دوم سورة بقره هدایت آن به متّقین نسبت داده شده است؟ منظور از هدایت و متّقین در این آیه چیست؟ آیا این نسبت دالّ بر انحصار هدایت قرآن به متّقین است؟ نظرات مختلف مفسّران را به دو بخش ا...

برگردان اسماء الهی از زبانی به زبان دیگر، بسیار دشوار و به باور شماری از نظریّه‌پردازان معاصر عرصة ترجمه، کاری نشدنی است. ولی از آنجا که یکی از راه‌های آشنایی با پروردگار، قرآن است و او از طریق صفات خود به معرّفی خویش در این کتاب مقدّس می‌پردازد، ترجمة آن لازم و واجب است. امّا در عین حال، ترجمه‌ای نادرست از اسماء الهی می‌تواند ذهن خواننده را تحت تأثیر قرار دهد و تصوّری غلط و مبهم از خداوند در او ایج...

آیة 77 سورة فرقان در زمرة آیاتی است که اختلاف مفسران دربارة آن، دو رویکرد عمده را نسبت به معنای آیه موجب شده است. در رویکرد اول که رایج‌تر است معنای آیه از جایگاه و منزلت دعا نزد خدا حکایت دارد و ارزش هر انسان را به اندازة دعای او می‌داند. اما رویکرد دوم با نگاهی انذاری، اتمام حجت کردن خدا را دلیل اصلی مخاطب قرار گرفتن منکران وحی و کافران از جانب خدا می‌داند. عامل تأثیرگذار در اختلاف، دو چیز اس...

آیة مبارکة نور از جمله آیاتی است که اندیشمندان مختلف، از جمله ابن سینا و ملاصدرا، دست به تفسیر و تأویل آن زده اند. ابن سینا در تفسیر خود، با نگاه فلسفی صرف، تمثیل های موجود در آیة نور را به مراتب عقل نظری تأویل می برد. در مقابل، ملاصدرا با بهره گیری از مبنای اصالت وجود و تشکیک وجود سعی در تبیین نظامی برای نزول فیض و رحمت الهی دارد و تمثیل های آیة نور را با این نظام تطبیق می دهد. آنچه در تفسیر م...

در کتب روایی شیعه، مناظره­های فراوانی از پیامبرخدا(ص)  و امامان معصـوم:  با مخالفیـن گزارش شده است­که از جملة آنها، مناظرة امام صادق(ع) با زندیق مصری، به نام «عبدالملک» و با کنیة «ابوعبدالله» است. امام(ع) بخشی از این مناظره را در حین طواف و بخشی از آن را بعد از طواف انجام داده­ است. امام صادق(ع)  در این مناظره، از هر سه شیوة دعوت (حکمت، موعظة حسنه و جدال احسن)،  که خدای متعال در آیة 125 س...

مسلمانان بر پایة آیة شریفة 13 سورة حجرات (49): « إنا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکُم شعوباً و قبائلَ لِتَعارَفُوا » توجه فراوانی به جامعة مدنی و شهرنشینی داشتند و دانش­مندانی هم­چون فارابی، طرح مدینة فاضله را به عنوان جایی که مردم در آن گرد آیند و به یاری یک­دیگر بپردازند ریختند و مورخّان و جغرافی­دانان در آثار خود جنبه­های مختلف شهرنشینی و زندگی شهری را آوردند. یکی از ابتکارات آنان تألیف کتاب­هایی مس...

اصلی ترین دلیل اثبات قاعدة نفی سبیل، آیة و لن یجعل الله الکافرین علی المؤمنین سبیلاً (نساء 141) است. ناظر بودن آیه بر آخرت، اردة «حجت و برهان» از «سبیل» و دلالت بر نفی جعل و اعتبار منجر به تسلط، سه نظریة مطرح در مفاد این آیه است. به مقتضای اطلاق آیه، آن بر اندیشة سوم قابل حمل است و تمسک به آیه، جهت اثبات قاعده پذیرفته می شود. دربارة متصدی اجرای این قاعده باید توجه داشت که بحث مصداقی ست نه حکمی و...

این مقاله در زمینة کلام اسلامی به بررسی دلالت آیة «أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» (نساء /59) بر عصمت انبیاء می‌پردازد. این آیه یکی از مهم‌ترین آیات قرآنی است که از آن برای اثبات عصمت انبیاء، به ویژه نبی مکرم اسلام، و صاحبان امر استفاده شده است. استدلال به این صورت است که چون خداوند به‌طور مطلق دستور به اطاعت از رسول خود داده است، این دلالت بر عصمت او از خطا و گناه می‌کند؛ چرا که...