هدف از نگارش این مقاله، توصیف و تحلیل چند فرایند واجی پربسامد در گویش دزفولی و مقایسۀ آن‌ها با فارسی معیار در چارچوب نظریۀ بهینگی است که در واج‌شناسی نظریه‌ای نوبنیان و یکی از رویکردهای محدودیت- بنیاد است. تحقیق حاضر به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام‌گرفته و در گردآوری نمونه‌ها و داده‌ها از روش میدانی استفاده‌شده­است. بدین منظور، پانزده ساعت از مکالمۀ عادی گویشورانِ شرکت‌کننده با میانگین سنی سی تا پن...

در این مقاله تلاش بر آن است تا با استفاده از نظریۀ بهینگی با رویکردی هم زمانی به تحلیل و توصیف فرایند غلت سازی در زبان کردی (گویش کلهری) پرداخته شود. در این مقاله نشان داده می شود که محدودیت [rel-const] که در بسیاری از زبان های دنیا (همانند زبان های نیجرـ کنگو) از رتبۀ بالایی در چینش محدودیت ها برخوردار است، در گویش کلهری رتبۀ پایینی را به خود اختصاص می دهد. در این مقاله همچنین، استدلال می شود ...

گویش خلجی از گویش­های کهن ترکی در ایران به­شمار می­رود. این گویش، به­علت قرار داشتن جغرافیای تکلم آن در قلب مناطق فارسی­زبان، با دیگر گویش­های ترکی تبادلی نداشته­است. گویش خلجی تغییرات زبانی بسیارگسترده­ای را در اثر همزیستی و مراودات اجتماعی با فارسی معیار پذیرفته­است. هدف این مطالعه بررسی عوامل دخیل در این اثرپذیری در گویش خلجی مهاجران ساکن تهران است. در این پژوهش، تغییرات واژگان و طرز گفتار م...

گویش لمزانی،گویشی متداول در قسمت مرکزی بخش مهران است که در شمالی­ ترین محدوده­ ی شهرستان بندرلنگه، جنوب شرقی بستک و محدوده­ ی غربی بندرخمیرواقع شده است. مردم شهر لمزان و سیزده روستای همجوار در مرکز بخش، گویشوران این گویش هستند. پژوهش حاضر به بررسی و توصیف واکه­ های این گویش در تقابل با فارسی معیار می­ پردازد.در این مقاله، با استفاده از جفت­ه ای کمینه و به دست دادن مثال­های واجی در سه موضع آغازی...

چکیده این مقاله به منظور بررسی ملاک‌های رده‌شناختیِ واجی، صرفی، نحوی و معنایی گویش کردی ایلام، بر پایۀ داده‌های گردآوری‌شده از این گویش نوشته شده است. داده‌های مقالۀ حاضر، حاصل یک پژوهش میدانی است که در شهر ایلام و روستاهای اطراف انجام گرفته است؛ بدین منظور، بر اساس پرسش‌نامه‌ای که از قبل طراحی شده بود، با 20 گویشور که اکثراً مردان میانسال به بالا بودند، مصاحبه شد. تحلیل این داده‌ها نشان داد که ...

گویش‌های ایرانی با فراوانی بسیار، در پهنه جغرافیایی وسیعی گسترده‌اند و در طول زمان، همچون زبان فارسی تحول بسیار داشته‌اند. بررسی این گویش‌ها، علاوه بر شناخت  پیوندهای فرهنگی جوامع زبانی ایران ، برای درک ناشناخته‌های زبانی نیز، راهگشایند. این مقاله به دو بخش تقسیم می‌گردد. هدف از بخش نخست،  مقایسه شیوه تقسیم بندی موضوعات زبانشناسی، در سه کتاب زبان فارسی متوسطه قدیم، با کتاب های نگارش متوسطه دوره...

ایل کلهر، یکی از بزرگ‌ترین ایل‌های بومی ایران است و گویش کلهری نیز یکی از گویش­ های آن - از شاخهٔ زبان­ های شمال غربی- به شمار می‌آید. از مطالعۀ واژه‌های موجود و مستعمل در این گویش(گویش کلهری) چنان برمی‌آید که این واژه‌ها از چنان قدمتی برخوردارند که پیشینهٔ آن‌ها به زبان فارسی میانهٔ پهلوی می‌رسد. پاره‌ای از این واژه‌ها در گذر زمان بدون تغییر باقی مانده و پاره‌ای نیز تحت تأثیر دگرگونی‌های زبانی، د...

شناسایی، گردآوری و مطالعه در بارۀ گویش‌های محلّی، نه تنها از نابودی آن‌ها جلوگیری می‌‌کند، بلکه سبب استحکام روابط فرهنگی میان امروز و دیروز می‌گردد و زمینۀ تقویت و توسعۀ زبان و فرهنگ ملّی را نیز فراهم می‌آورد. گویش تاتی اشتهاردی، از آن دست گویش‌های جنوب غربی ایرانی است که با همۀ دیرینگی، هنوز به حیات خود ادامه می‌دهد و با توجه به منطقۀ جغرافیایی آن، تا چند دهۀ پیش، دست نخورده باقی مانده بود؛ امّا ...

بر اساس آنچه در آثار مورخین دوران اسلامی آمده است، قدمت شهر شیراز به نخستین سده پس از اسلام بازمی‌گردد؛ امّا پیشینه زبان‎‌شناختی گویش شیرازی حاکی از دیرینگی باستانی این شهر دارد. گویش مردم شیراز در طول حیات خود سه دوره تاریخی را پشت‌سر گذاشته ‌است: دوره نخست، دوران باستان و پیش از اسلام است که با شواهد غیرمستقیم، امّا بر پایه اصول زبان‌شناسی قابل ردیابی است. دوره دوم، در بازه‎ای مابین قرون هفتم ت...