تحلیل گفتمان انتقادی، به عنوان رویکردی بین رشته‌ای علوم اجتماعی، فراتر از صورت‌های زبانی، به بررسی ایدئولوژی ادیب که بازتاب دهنده شرایط اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه اوست، می‌پردازد. از آن­جا که قدرت حاکم بر هرجامعه­ای، گفتمان آن جامعه را سامان می‌بخشد؛ این رویکرد، چگونگی پیوند آثار ادبی با قدرت مسلّط بر جامعه را در سه لایه‌ی: توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار می­دهد. بی­شکّ، خطبه‌های نه...

بازخوانی گفتمان علمی و روش شناسی حاکم بر تمدن اسلامی در دوره های گذشته،به ویژه دوره نوزایی،در ارتباط با شناخت تمدن اسلامی دارای اهمیت راهبردی است.به طور کلی دوره نوزایی تمدن اسلامی به دلیل مواجهه با اندیشه یونانی و کتب ترجمه شده از سایر تمدن ها از لحاظ فکری و علمی دارای ساختاری مجموعه ای است.بر همین اساس در این پژوهش سعی گردیده با مقایسه روش شناسی زکریای رازی و ابونصرفارابی به عنوان دو نمونه با...

نظریه تحلیل گفتمان انتقادی از روش‌های نو و کیفی در بررسی متون است و به جای چیستی توصیف گفتمان، از چگونگی و چرایی تولید آن سخن می‌گوید. بر پایه­ این نظریه، میان متن و زمینه­ متن رابطه­ تعاملی وجود دارد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و بر پایه­ تئوری فرکلاف، سعی دارد چگونگی تعامل گفتمان علوی با گفتمان خوارج را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی کند. امام علی (ع) به منظور اقناع مخاطبان، نخست سر...

این رساله به بررسی عوامل سیاسی تاثیرگذار بر همبستگی ملی اقوام (با تاکید بر هژمونی سیاسی دولت مرکزی) در ایران می پردازد. در این رساله از بین عوامل سیاسی مقوله سیاست گذاری قومی دولتها و نقش آن در حفظ همبستگی ملی در بین اقوام (کرد و ترکمن) مورد توجه قرار گرفت. همچنین با اتخاد یک چهارچوب نظری مرکب از نظریه هژمونی گرامشی و نظریه گفتمان لاکلاو و موفه سعی شد تا بستری مناسب برای بررسی این سوالات فر...

مقاله حاضر به دنبال تبیین نسبت فرهنگ و امنیت نظام جمهوری اسلامی ایران است. مسئله اصلی نویسنده آن است که فرهنگ چگونه در شکل گیری امنیت نظام های سیاسی نقش آفرینی می کند. نویسنده در پاسخ به این سؤال مدعی است فرهنگ کنش گر نیست و تأثیر آن بر امنیت از ره گذر گفتمان ها و نسل های انسانی حاصل می شود. بر اساس چارچوب نظری ارائه شده در این مقاله، امنیت نظام سیاسی اساساً محصول سازگاری میان گفتمان های فرهنگی ...

چکیده غلبة قدرت گفتمان سنتی در دوران قاجار باعث ایجاد گفتمان ها و خرده گفتمان هایی شد که در پاسخ به گفتمان سنتی و درواقع به عنوان مقاومتی دربرابر آن به وجود آمد. یکی از این خرده گفتمان ها، خرده گفتمان های زنان است که در سایة برخی گفتمان ها پدید آمد. مقالة حاضر با بررسی خواسته ها و اهدافِ زنان در اولین ورود آن ها به عرصه های اجتماعی و سیاسی- یعنی دوره ای که مصادف است با شکل گیری انقلاب مشروطیت-...

تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی نوین در تحلیل گفتمان است که در دهه‌های اخیر، در طیف وسیعی از پژوهش‌ها در رشته‌های ادبیات و روان‌شناسی به کار گرفته شده است. اگرچه رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی رابطۀ زبان، قدرت، ایدئولوژی و گفتمان را در اولویت قرار می‌دهد، اما ادبیات ملت‌ها را نیز می‌توان در چارچوب گفتمان انتقادی و نقد زبان‌شناختی تحلیل و تفسیر کرد. تاریخ بیهقی از جمله آثاری است که بررسی آن در چارچوب ...

سوژه رزمنده متاثر از فضای معنوی و ایمانی گفتمان سالهای جنگ پیرامون محور کانون انقلاب امام خمینی جذب فضای نمادین این سالها شده و بسیاری از شاخصهای اجتماعی طبقاتی عقیدتی .... تیپ ایده آل از سوژه رزمنده که طی این سالها ساختار حاکم به ارائه آن پرداخته می شود. اما کم کم با طولانی شدنجنگ و شکاف در این گفتمان و تصلب واقعیات و ارزشهای زمینی شاهد تغییر در ساختار این سوژه هستیم. به طوری که هویت این سوژه ...

هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی سوژگی زنان در شکل‌گیری گفتمان انقلاب اسلامی براساس نظریه گفتمان لاکلائو و موفه است. روش پژوهش کیفی – اکتشافی و روش نمونه‌گیری نیز برمبنای روش نمونه‌گیری نظری بود. نتایج نشان داد، زنان در حدوث گفتمان انقلاب اسلامی در جایگاه سوژه‌ای نقش‌آفرین و خلاق قرار گرفته و شیوه‌های متعددی را برای مبارزه به‌کار می‌گرفتند. در شرایط سوژگی همبستگی بالایی بین زنان با افکار و اندیشه، و...

در این نوشتار کوشش بر این بوده است تا به تحلیل و بررسی دو گفتمان امنیّتی موجود در جمهوری اسلامی از ابتدا تا کنون، سیر تکوینی و علل شکل‎گیری آن در جمهوری اسلامی ایران بپردازد. گفتمان نخست، به‎نام گفتمان انقلابی، مایه‎های نظریه‎ای خود را از اندیشه‎ی سیاسی اسلام، قانون اساسی و دیدگاه‎های تصمیم‎سازان دریافت می‎دارد که تفسیری فراملّی و امّت‎محور و از دیدگاهی گسترده‎تر و مستضعف‎نگر از امنیّت ملّی جمهوری ا...